Gaois

Beathaí Ainm agus ceisteanna comhionannais inscne

Blog post is available in Irish only

Is léir don dall go bhfuil easpa ban in ainm.ie agus go deimhin tarraingíodh aird ar an gceist nuair a foilsíodh na beathaí is déanaí ar an suíomh i mí na Samhna: ochtar a bhfuil áit tuillte go maith acu, go cinnte, ach gan bean ina measc.

Fadhb aitheanta í i gcúrsaí beathaisnéise go mbíonn gannionadaíocht i gceist le grúpaí áirithe sna cnuasaigh chanónacha náisiúnta. Is é croí na faidhbe ná an tuiscint a bhí ag lucht déanta na gcnuasach seo ar cad is ‘beatha tábhachtach’ ann. B’ionann sin go minic agus beatha fir ón aicme cheannais a bhain clú áirithe amach sa saol poiblí. D’fhág sé seo mná agus grúpaí mionlaigh áirithe faoi mhíbhuntáiste toisc nach raibh na deiseanna céanna acu a lorg a fháil ar shaol poiblí an náisiúin. I gcás an Dictionary of Irish Biography, mar shampla, is mná iad 10.14% de na beathaí; i gcás Ainm is 10% atá i gceist. Tá an ráta seo ar aon dul le cnuasaigh beathaisnéisí náisiúnta eile ar nós an Oxford Dictionary of National Biography (10%) agus an Australian Dictionary of Biography (11.64%). Fadhb í a d’aithin na bunúdair, Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú. ‘Rinneamar’, a deir siad, ‘gach dícheall cur le lion na mban.’

Líon na mban (glas) vs líon na bhfear (gorm) i mbunachar Ainm (Samhain 2019)

Ní miste a rá go bhfuil líon na mban in Ainm ag dul in airde, más go mall féin é. Mná iad 22.4% de na beathaí a scríobhadh ó 2013 i leith, mar shampla. Creideann muid go rachaidh an ráta seo in airde de réir a chéile.

Líon na mban mar chéatadán de réir dáta báis, 1880-2019 (níl ach 6 bhean a bhfuil dáta báis acu roimh 1880)

Tá tionscadail éagsúla beathaisnéisí tar éis aghaidh a thabhairt ar an gceist trí thaighde breise a dhéanamh ar bheathaí a fágadh ar lár sna bunfhoilseacháin agus trí imleabhair bhreise nó forlíontáin a fhoilsiú chun cuid de na heasnaimh seo a chúiteamh. Úsáidtear an téarma Missing Persons (‘daoine ar iarraidh’) le cur síos ar na beathaí seo. Dar linn gur chóir do thionscadal beathaisnéisí na Gaeilge bheith i lár an aonaigh leis seo. Tá muid ag faire amach do na mná sin atá ar iarraidh agus tá súil againn a mbeathaí a chur á scríobh de réir a chéile. Fáiltíonn foireann Ainm roimh mholtaí i gcónaí. Déan teagmháil linn ag ainm@dcu.ie.