#1983648
D'imigh cuid aca as Rann na Feirste agus gan aon fhocal Béarla aca.
Filter results
Collections
85 results in 48 documents
#1626474
Ceamalaigh ó chom na gcnoc gan conbharsáid aca le daoinibh ná siubhal na ndaoine ortha: daoine gan fios a mbeart aca de dheascaibh gan baint do bheith aca le cuideachtain na ndaoine.
#288189
Bhí beagán aithne agamsa ar chaon nduine aca.
#288230
Tháinig an Aoine ar deireadh agus muid a’ fanacht go mbeadh an radharc deireanach seiceáilte aca.
#775877
Bíodh aca.
#780214
gan an cheárd aca fá na téarmaíbh seo.
#780329
Níl d’ughdarás aca tabhairt fé’ (‘Acadamh Gaelach’, FL, 14.9.1918).
#780553
Muna dtagann leo sin a dhéanamh tá sé chomh maith aca a mbéil d’éisteacht.
#780815
Tóigtear a lán aca ón Laidin.
#780844
ansin bíonn ‘trisleán (traidhsleán)’ aca aige.
#781201
Má theipeann gach ceann aca so, ceaptar focal úr-nua’ (LNÉ 9,774 CG, ‘An Agadamh Nuadh’).
#781278
Roinnt aca, bhí féidhm leo agus neartuigheann siad an teanga; roinnt eile aca, ní raibh féidhm ar bith leo agus b’fhearrde don teanga gan iad.
#811884
Ní rabh fágtha den chuid a b’fhearr aca acht Marcus Antonius.
#811896
An mhuintir a bíos i meadhon–sgoltacha ní bhíonn mórán cleachtaidh aca ar Ghaedhilg na Gaedhealtachta.
#850912
Thug cuid aca faoi toisc gan ‘a religious symbol’ a bheith san dealbh.
#1051002
Beidh dhá phictiúir aca ann, agus ‘Mac Uí Gh.’ agus ‘Mac Uí Sh.’ scríobhtha fútha.
#1588876
Chaidh an cùrsa Gàidhlig aca a sheòladh air Latha Naomh Anndra, an Disathairne ‘s a chaidh.
#1626594
Tá soin socair aca.
#1628511
Acht ní dóigh liom go bhfaghaidh éinne aca locht ar thábhairt amach na mná so.
#1849178
Níor mhór ar fad a lean iad toisc go raibh beagán aitis insa chúrsa aca.
#1982397
Anois do chonnaic sé ná béadh an cnúdán soin féin aca, ná béadh druid ná dranndain aca sula fada muna ndéanaidís taithighe ar chomhrádh éigin do dhéanamh gach lá a Gaedhilg.
#1986115
Go mór-mhór tá gádh le cuallacht fé leith ná beadh innti ach sagairt; sagairt a chuirfeadh suim sa nGaedhilg, agus go mbeadh an Ghaedhilg aca, nó aidhm aca ar í bheith aca; sagairt a thuigfeadh an dlúth-cheangal atá idir an Ghaedhilg agus an creideamh, agus a dhéanfadh a ndícheall chum an cheangail sin do choimeád agus do bhuanughadh; sagairt ná leigfeadh do phágántacht an tseana-shaoghail teacht isteach i n-ionad págántachta na h-aimsire seo, ach a dhéanfadh an dá shaghas págántachta do bhrúghadh agus do bhriseadh le neart an chreidimh agus an gníomh glan; sagairt-an fhaid a bheadh a ceart féin aca 'á thabhairt do'n Ghaedhilg-a choimeádfadh an Creideamh os comhair a súl do Ghaedhlaibh Éireann go glé agus go glán, go h-iomlán agus go h-éifeachtach, tríd an nGaedhilg, agus fé'n nGaedhilg, agus os cionn na Gaedhilge.
#780338
Chuir ‘Fear an Fháinne’ nóta leis an litir agus dúirt sé nach raibh aon údarás ag an Choiste Gnó i gcúrsaí scoláireachta, óir ‘níor toghadh éan daoine i gcóir an Choiste Gnótha toisc a mhéid eoluis a bhí aca ar an nGaedhilg ach toisc a mhéid deaghoibre a bhí deunta aca ar son na Gaedhilge’ (ibid.
#1626352
Ní raibh sé seo inghlactha, de bharr nach raibh teanga agus corp i dtiúin le chéile agus cluiche gallda á imirt ag Gaeil: ‘An mhuinntear a raibh seanteanga an náisiúin ar bharr a dteangtha acu mar bhí sí aca siúd agus cluiche de chuid Sheáin Bhuidhe dá imirt aca!
#780212
is follus do’n tsaoghal mór go bhfuil cuid aca comh bacach soin nach bhfuil ionnta seasamh.
#781031
Níor chuir sin aon bhuaireamh ar Thadhg Ó Nualláin agus thug sé ardmholadh dóibh as a gcuid saothair: ‘Tá snas maith Gaedhealach ar na foclaibh atá ceaptha aca,.
#781609
Má fuarais riamh litir nó cáipéis ó Roinn Riaghaltais, ní fuláir nó thugais fé ndeara an béarlagar atá aca san.
#781696
Ní fearr d’fhocal aon cheann aca ná “bodhla”’ (‘Ag Séideadh na mBolg’, ACS, 14.11.1903).
#793748
Tá Comhdháil thuigseanach ag scrúdughadh cúrsaidhe bun-oideachais le leath-bhliadhain, agus dlúth-bhaint ag an Aireacht so léi; agus tá Clár ceart oideachais réidhtighthe aca anois.
#873820
Tá Gaedhilg bhreágh líomtha bhinn aca, agus an Béarla is measa dá labhartar i roinn na cruinne.
#1048583
Seo beirt eile ag siubhal anuas an bóthar taoibh le Teach na Sgoile, agus cathaoir aca dá hiomchur eatorra”.
#1072266
Tá dream eile ann ag seasamh go dall in ár mbealach an t-eolas do bhí aca, sul a tháiniceadar go dtí an tír so, tá sé imighthe uatha; caithfimíd an splainnc marbh sin a mhúsgailt i n a gcroidhthibh arís, agus meas agus onóir a cur aca ’na dteanga féin…’ The Gaelic American Roinnt blianta roimhe sin, sa bhliain 1903, bunaíodh The Gaelic American i Nua-Eabhrac agus mhair an foilseachán go dtí 1925.
#1129688
Sa réamhrá deir Dubhghlas de hÍde[B4]: ‘Do scríobh Treasa Condúin an chéad cheann aca i gcomhair céim an M.A.
#1311938
Ní fhágann san ná bhfuil sgríobhnóirí sa tSeicis agus buadh na fíorfhilidheachta aca.Tá, neart díobh.” Aithneoidh mórán scríbhneoirí comhaimseartha Gaeilge an meon sin!
#1585472
Ach, mu dheireadh, chan ann a-mhàin gun robh mi làn pèin ach cho adharcadh ‘s a bha mi riamh – abair spòrs a bh’ aca sna mainistirean ge-ta.
#1626004
Ní rabhas ró-chruínn maidir le cuid aca agus ní dhineas aon rud ach dul go dtí Máire féin’ (52–53).
#1626618
[… N]íor bhfearr agus níor thairbhighe gnó a bheadh aca ná Sgoil Ghaedhealach a chur ar bun istigh ’sa phóna.
#1626619
Ní fuláir nó tá duine nó beirt i ngach póna aca thall a dhéanfadh obair an mhúinteóra go cliste; agus ní dócha go mbeadh aon easba leabhar ortha.
#1687070
Dá riachtanaí obair ar bith aca sin eile, ní hionann moill do chur uirthi go ceann tamaill agus í bheith gan déanamh a choíche.
#1768340
Riochdaichidh gach neach mion-chànan air choireigin, bidh iad neo-eisimeileach, agus bidh ceangal agus eòlas aca ann an ceòl agus/no mion-chànanan.
#1983375
Ní raibh éan rud iongantach 'sa' chaint, acht mar sin féin, bhí rud innti a chuir an bheirt aca ag machtnamh.
#1983393
Acht is cuma pé aca go bhfuil an Ghaedhilge go blasda ag duine, nó ná fuil,-éisteóchar go foighideach leis, má dheineann sé a dhithchioll.
#1985533
Cuirfear craobh den Chonnradh ar bun aca an Domhnach so chugainn Ní misde dhuitse sgeul éigin do chur i gceann do na páipéuraibh i gCorcaigh, do chuirfead meisneach ionnta-so.
#1079767
Nimh i gcroidhe cuid aca do dhaoine dá muinntir féin a bhí i n-aon chlais leó, agus gan a dhath de’n nimh sin aca do na daoine a bhí a’ pléasgadh leó thall… É n-a oidhche… Tháinic an t-órdú:— ‘Thar an mbárr!’ Ar impí a chailín a ghabh an fear seo chun cogaidh, ach tugann sí cúl leis nuair a fhilleann sé ó pháirc an áir agus a éadan millte go dona.
#631672
I 1920, nuair a thosaigh uaisle an iarthair ag tarraingt amach as an tír, scríobhadh sa bpáipéar An Stoc: ‘An méid aca fuair a fuair scoil agus foghlaim i Sasana is ar Shasana a bhí a n-aghaidh acu.
#780337
Bhí an téarmaíocht ilchineálach á chiapadh fosta agus d’fhéadfaí sin a leigheas chomh maith: ‘Cuir i gcás, bíonn “stáisiún” ag cuid aca, bíonn “stad na traenach” ag cuid eile agus “port an bhóthair iarann” ag cuid eile’ (ibid.).
#780435
Bhí an méid seo le rá ag Peadar T. Mac Fhionnlaoich (‘Cú Uladh’): ‘Tá droch-thosnú déanta ag an Riaghaltas Seibhteach leis an Ghaedhilig – fuagraí curtha amach aca faoi leitribh gallda, i litriú truaillighthe agus i gcanamhain pharóisdeach’ (‘Gaedhilig an tSaor-Stáit’, Misneach, 28.1.1922).
#780549
Ba chuma leis toisc gur bhraith sé go raibh an-éileamh ar a leithéid: ‘Nílim féin sásta le cuid de na téarmaibh, agus tá súil agam go gcuirfidh cuid de do léightheóiríbh leas ortha’; agus arís, ‘i dtaobh na dtéarma thuas, ní dóigh liom go bhfuilid gan locht; acht sílim go bhfuilid so-thuigsionach, agus níl aon cheann aca ró-fhada’ (‘Algéber i nGaedhilg’, IG, Iúil 1909).
#780809
Sa bhliain 1927 dúirt an Dr Seán Mac Cana an méid seo faoi théarmaíocht leighis shean-Ghaeilgeoirí na Gaeltachta: ‘Ní hé amháin go bhfuilid i nann a lán galar a leigheas acht tá na mílte focal agus téarmaí a bhaineas le leigheas aca’ (‘Téarmaí Leighis’, FL, Meitheamh 1927).
#780886
Caithfear a rá gur mhinic a luadh tábhacht na scoláirí Sean- agus Meán-Ghaeilge mar bhaill riachtanacha nuair a bhíothas ag caint ar acadaimh agus ar choistí teanga a chur ar bun, mar a rinne ‘Máire’ sa bhliain 1927: ‘Chuirfinn daoine air [ar an acadamh] a mbéadh eolas aca ar an t-Sean-Ghaedhilg agus ar an Mheadhon-Ghaedhilg, ar an ádhbhar go bhfuil mórán focal a bhí i n-úsáid uair amháin agus d’imthigh as cainnt na ndaoine’ (‘Acadamh Gaedhealach’, The Catholic Bulletin, Meitheamh 1927).