#374739
Go teoiriciúil, is féidir cearta vótála a bhaint ó bhallstát a sháraíonn bunrialacha an Aontais.
Go teoiriciúil, is féidir cearta vótála a bhaint ó bhallstát a sháraíonn bunrialacha an Aontais.
Aisteach go leor is í an Bhrasaíl, a shéanann cearta vótála ar inimircigh scun scan, is ‘flaithiúla’ maidir le cearta vótála a sleachta féin a bhfuil cónaí orthu thar lear.
Bhain an rialtas nua cearta vótála díobh.
Foilseoidh an rialtas páipéar maidir le roghanna cearta vótála nua an mhí seo chugainn.
Ó dheas, áfach, bhíothas ag tarraingt na gcos agus dris chosáin institiúideach ag séanadh cearta vótála, mar a léirítear go paiteanta ag tús an scannáin le carachtar Winfrey.
Féachfar le cearta vótála a bhronnadh ar Éireannaigh lasmuigh den Stát agus i dtíortha thar lear má bhíonn a leithéid de bheartas inmharthana Ag labhairt dó inniu ag seoladh Pholasaí Diaspora na hÉireann, dúirt Aire Ghnóthaí an Diaspora, Jimmy Deenihan, go bhfuil fíorthábhacht ag baint le cearta vótála d’Éireannaigh thar lear.
Ní cearta vótála d’eisimircigh amháin atá á phlé anseo ach do shaoránaigh Éireannacha nach bhfuil cónaí orthu sa stát.
Ach cuireann an chuid is mó de bhallstáit an AE cearta vótála ar fáil dá saoránaigh thar lear.
Ach tá Éire, taobh ó dheas agus taobh ó thuaidh den teorainn, réasúnta flaithiúil ó thaobh cearta vótála d’inimirceach de.
Throid Luíse ar son cearta vótála a thabhairt do mhná na tíre agus bhí sí in Ard-Oifig an Phoist i rith Éirí Amach na Cásca, 1916.
Sa chás sin, d’fhéadfadh ná beadh an tionchar céanna ag an tír bheag seo ó thaobh cearta vótála.
Beidh le feiceáil chomh maith, ar ndóigh, céard iad na coinníollacha a bhainfidh le cearta vótála i dtoghchán na huachtaránachta.
Níl fíor-chomhionannas bainte amach ag mná na tíre seo i mbarraíocht bealaí go fóill, ach leis sin ráite, cuimhnímis go bhfuil na cearta vótála céanna againn uilig.
Fuair seisean cead a chinn maidir le cearta vótála an chúigear buanbhall de Chomhairle Slándála na heagraíochta nua, na Náisiúin Aontaithe – rud a chraplaigh an eagraíocht sin ón tús.
An scannán, ar ndóigh Selma, cuntas ar an chéad mhórshiúl ón bhaile sin go dtí Montgomery, príomhchathair Alabama ar son cearta vótála ar an lá seo caoga bliain ó shin.
Beirt bhan ag glacadh ceannais ar Shinn Féin sa tseachtain a rabhthas ag ceiliúradh na sufraigéidí agus cearta vótála do mhná.
Ní Poblachtánaigh, ámh, a chruthaigh leithcheal fostaíochta, a shéan cearta vótála ar dhaoine, a bhrúigh seirbhís dian póilíneachta ar an bpobal nár aontaigh leis an stát.
D’admhaigh sé gur mór an dúshlán atá roimh an bhfeachtas a dteastaíonn uathu cearta vótála a thabhairt d’Éireannaigh a bhfuil cónaí orthu thar lear.
Bunaíodh an eagraíocht sin sa bhliain 1908 ar mhaithe le cearta vótála ban a bhaint amach mar chuid ní ba leithne den fheachtas ar son an rialtais dúchais.
An féidir leo cur ina luí ar mhóramh go rachadh cearta vótála níos leithne agus cead cainte níos neamhtheoranta sa teach uachtarach chun tairbhe do thír atá i gcruachás?
Bíonn comóradh an chéid difriúil gach bliain againn, gach ceann acu íocónach ann féin: an Chéad Chogadh Domhanda, Éirí Amach na Cásca, cearta vótála na mban, Cogadh na Saoirse.
Glac mar shampla, na hiarrachtaí atá ar siúl faoi láthair ag Poblachtaigh in Georgia, leis an líon vótálaithe a 'shrianadh' trí bhacanna a chur ar na cearta vótála.
Cháin an Seanadóir Ó Clochartaigh an Rialtas inniu as neamhaird a dhéanamh ar an gCoinbhinisiún Bunreachtúil agus a mholadh go ndéanfaí reifreann a ghairm maidir le cearta vótála a thabhairt do shaoránaithe Éireannacha thar lear i dtoghcháin Uachtaránachta abhus.
Tá machnamh déanta ag an Rialtas ar mholadh Choinbhinsiún an Bhunreachta go mbronnfaí cearta vótála ar Éireannaigh thar lear, a dúirt an Teachta Dála, ach tá roinnt ceisteanna ar gá dul i ngleic leo ar dtús sula bhféadfaí a leithéid de leasú a cheadú.
Nach ait an scéal é go bhfuil Poblacht na hÉireann ar cheann de na tíortha is flaithiúla dá bhfuil ann nuair a bhíonn vóta an inimircigh i gceist, nuair a shéanann sí cearta vótála ar a sliocht féin atá thar lear.
Ach bhí gearáin mhóra ag na Preispitéirigh iad féin maidir le maoin agus seilbh talún, maidir le haitheantas dlí na Ríochta a fháil dá bpóstaí ina gcuid searmanais eaglasta féin, maidir le cíos éigeantach, na Deachúin a bhí orthu a íoc leis an
Ag cuimhneamh ar cheist an cheartais go háirithe, mac ba ea é le Frank agus le Hanna Sheehy Skeffington, beirt a bhfuil a gcáil imithe i bhfad agus i ngearr mar gheall ar an bhfeachtas chun cearta vótála do mhná a bhaint amach ag tús an fichiú haois.
Mar atá thuasluaite, mac ba ea Owen Sheehy Skeffington le Frank Skeffington agus le Hanna Sheehy, beirt a bhfuil clú agus cáil bainte amach acu mar gheall ar an bhfeachtas chun cearta vótála do mhná a bhaint amach mar chuid den Bhille Rialtas Dúchais.
I Nevada agus in Oregon, tharraing na póilíní na céadta foirm chláraithe vótála a bhain le Daonlathaigh as boscaí bruscair agus táthar ag cur i leith fostaithe de chuid Voter Outreach of America, comhlacht comhairleoireachta de chuid na bPoblachtánach a ligeann air féin gur eagraíocht cearta vótála neamhpháirtíneach é, gur iadsan a chaith sa bhruscar iad.
Mar thoradh ar an toghchán sin thosaigh Abrams feachtas náisiúnta sna Stát Aontaithe, ‘Fair Fight’, ag iarraidh cearta vótála a shoiléiriú chomh maith leis an mbealach a ndéantar an daonáireamh a bhíonn mar bhunús le leagan amach na gcláracha vótóirí.
D'aontaigh an Teachta Thomas Pringle gur chóir na cearta vótála céanna a thbhairt d'oileánaigh agus gur cheart ligean d'iascairí vótáil i stáisiúin gardaí roimh thoghchán, múna mbeadh siad in ann vótáil ar an lá, mar gur tharla se roimhe gur theip ar dhosaen iascaire as na Cealla Beaga vótáil ag olltoghchán, mar go raibh said ar an fharraige.
D'aontaigh an Teachta Thomas Pringle gur chóir na cearta vótála céanna a thbhairt d'oileánaigh agus gur cheart ligean d'iascairí vótáil i stáisiúin gardaí roimh thoghchán, múna mbeadh siad in ann vótáil ar an lá, mar gur tharla se roimhe gur theip ar dhosaen iascaire as na Cealla Beaga vótáil ag olltoghchán, mar go raibh said ar an fharraige.
Is iad na mná atá i gceist ná Eilís I, Banríon Shasana; Emmeline Pankhurst, laoch mór maidir le cearta vótála do mhná; Marie Sklodowska-Curie, eolaí a bhuaigh Duais Nobel faoi dhó agus Dolores Ibárruri, bolscaire de chuid an Pháirtí Phoblachtaigh sa Spáinn le linn Chogadh Cathartha na tíre sin agus an té a chum an mana 'No Pasarán' - 'Ní ghabhaidh siad tharainn!' Is dóigh go bhfuil sé seo ionadaíoch go leor ó tharla nárbh é glór na mban ba mhinice a chloistí i dtithe pairliminte ná ar pháirceanna an áir agus go raibh siad fágtha gan glór ar bith san Eaglais.
Cearta vótála céanna d'oileánaigh Thug Teachtaí Dála Dhún na nGall tacaíocht do reachtaíocht a mhol an Teachta Éamon Ó Cuív sa Dáil aréir le cead a thabhairt do phobal oileáin na tíre vótáil ar an lá céanna leo siúd ar tír mór.