Samplaí is ea ‘aill’ (seachas ‘faill’), ‘balla’ (seachas ‘falla’), ‘captaen’ (seachas ‘caiftín’, ‘caiptín’, ‘captaoin’), ‘fill’ (seachas ‘pill’, ‘till’), madra (seachas ‘mada’, ‘madadh’, ‘madar’), ‘strapa’ (seachas ‘stropa’), ‘tiontaigh’ (seachas ‘ionntaigh’).
pointí 75 (228, 233, 281), 74 (269 (268))) g. cúrsa do comharsa (seachas córsa; SIDii-iv 493) h. baslógaí (seachas bachlógaí, péaca, péacáin; SIDi 186) i. tí (seachas tithe, toighthe; SIDi 147) j. geitirí, geatairí (seachas luachair, feadha; SIDi 289) k. leacha (seachas leá, leaghadh; SIDi 195) l. taraíocha (seachas taraí, tairbh; SIDi 3) m. tabhach (seachas tóch, tochailt, tachailt; SIDi 33) n. raithín (seachas raithe, reithe; SIDi 27) o. coinnlín (seachas coinnleach; SIDi 300; coinnlín coitianta, e.g.
Is fearr linn cáineadh a dhéanamh seachas moladh, conspóid a tharraingt seachas síocháin a scaipeadh.
Samhlaíocht seachas fianaise, scáileanna seachas substaint.
Eaglais na haigne sóisialta seachas an dlí chanónda, na scéalaíochta seachas na diagachta.
Seachas go ndéarfadh muide ‘néaróiseach’ seachas ‘gealtach’, sa lá atá inniu ann.
Tugadh tús áite do “opinion polls” seachas “telecom poles” agus do “optics” seachas “fibre optics”.
Léinte róin seachas charvet agus culaithe bréidín seachas mohair a bheas á gcaitheamh againn feasta.
‘Muire’ seachas ‘Máire’ agus ‘Dáiví Rí’ seachas ‘Dáithí Rí’.
'Pasta' seachas 'pâtes' agus 'bottiglia' seachas 'bouteille' [buidéal].
a. aisling(eacht) (seachas brionglóidí, taidhreamh; SIDi 79) b. ultach (seachas ualach; SIDi 173) c. seal mara (seachas taoide, lán mara; SIDi 261) d. bodógaí (seachas feamnaigh, slata mara; SIDi 269) e. ailt (seachas faillte, alltracha, beanna; SIDi 267) f. a a bheith fada, e.g.
Chreid siad sa tsíocháin seachas san ár; sa chéachta seachas sa chogadh; sa phlaisteach seachas sa phléascán.
Den chuid is mó, is fearr leis na Francaigh leaganacha giorraithe dá gcuid focal féin a úsáid, mar shampla, *ordi *seachas *ordinateur *(ríomhaire), *asso *seachas *association *(eagras) agus *impec *seachas *impeccable *(togha).
B’fhéidir go raibh deartháir nó athair mar dhuine dá lucht leanúna foirne tráth, ach is cuma nó mistéir an chúis ar roghnaigh seisean ManU seachas Aston Villa seachas Spurs seachas Arsenal.
Bhí coimpléasc ísleachta agam a bhain le bheith i mBelfield seachas sa Terrace, le Gaeilge bheith agam ó thús seachas í a fhoghlaim mar a rinne formhór na léachtóirí, le tabhairt faoin saol sna 1980í seachas sna 1960í, le bheith óg seachas sean, nó meánaosta ar a laghad, agus le héirí as an Léann Ceilteach.
Tá méadú as cuimse ar ár n-acmhainní, idir shaineolas agus oilteacht, agus faoi scáth na fealsúnachta a spreagann leithéidí BÓTHAR agus GOAL, d’fhéadfaí dul i gcomhar leo siúd atá ag maireachtáil san ainnise, le go mbeadh grá seachas peataireacht, roinnt seachas saint, oibleagáid seachas cuma liomachas, cur i gcrích seachas staitisticí mar chomharthaí sóirt dár ról i gcothú na córa comharsanúla ar fud na cruinne.
Mar Chiarraíoch, tá’s agam go bhfuilim róchlaonta agus ró-aineolach le breith a thabhairt ar fhiúntas an na gcamán ach sí an pheil Ghaelach an príomhspórt Gaelach i bhformhór na gcontaetha sa tír; gach contae i gCúige Chonnacht (seachas an Ghaillimh, b’fhéidir), gach contae i gcúige Uladh (seachas Aontroim, b’fhéidir) agus gach contae i gCúige Laighean (seachas Cill Chainnigh agus Loch Garman). Shamhlófá, dá réir, gur mó de shuim a bheadh ag Tadhg an Mhargaidh agus Tadhg Ó Rodaí i gcluiche caide seachas cluiche iománaíochta.
Gan ach cuid acu a lua, tagtar ar fhoirmeacha iarthraidisiúnta sa chódmheascadh ('I think go bhfuil sé great' (Ní Laoire 2012: 51), in aistrithe séimeantacha ('tá sé suas duit féin', seachas 'fút féin atá sé' (Ó hUiginn 1994: 609) ), san fhoghraíocht (áit a n-úsáidtear fuaimeanna an Bhéarla go minic san áit a bhfuil fuaimeanna traidisiúnta sa Ghaeilge nach ann dóibh sa Bhéarla, cosúil leis an litir 'r' nó an 'c' séimhithe leathan agus caol), sa chomhréir ('tá sé as Doire', seachas 'is as Doire dó' (Hughes 1994: 657), agus in athruithe gramadúla tosaigh agus deiridh ('an airgead', seachas 'an t-airgead'; 'timpeall an p(h)áirc', seachas 'timpeall na páirce' (Ó Curnáin 2007: 1840-1) ).
Baintear úsáid as straitéisí éagsúla sa Ghaeilge nuair nach mbítear ar an eolas faoi struchtúr cuí na mbriathra frásacha, mar shampla: (1) fágtar mír ar lár go hiomlán: teastaíonn mé imeacht anois seachas teastaíonn uaim imeacht anois; (2) baintear leas as an mhír nó as an bhriathar chontráilte: Tháinig sé suas le réiteach seachas tháinig sé ar réiteach; (3) cuirtear mír isteach san abairt nuair nach bhfuil gá ar bith sa Ghaeilge léi: Tháinig mé trasna ar ábhar seachas Tháinig mé ar ábhar; (4) nó úsáidtear lomaistriúchán ón Bhéarla: Buaileadh suas é seachas Tugadh greadadh/bascadh/greidimín dó.
Faighimid foirmeacha táite den bhriathar (ar nós 'déanaid,' 'deirid,' 'éilíd,' 'ligid,' 'mairid,' 'táid,' 'téid,' 'd'fhágadar' agus 'thánadar') agus leaganacha malartacha canúnacha (ar nós 'fágaint,' 'feiscint' agus 'lucht a feiscithe,' 'braistint,' 'maireachtan,' 'sábháilteacht bhídh,' 'tá's againn,''tóiste' [seachas 'tomhaiste'], 'trí sna' [seachas 'trí na'], 'fé' [seachas 'faoi'83], 'ná' [seachas 'nach']), agus abairtí mar iad seo a leanas, mar shampla, mar thoradh ar a leithéidí: 'Gach bliain díthíotar na mílte speiceas planda agus ainmhí ná cuirfimid aithne orthu choíche, ná feicfidh ár leanaí go deo, mar táid caillte go deo.'Fágann na gnéithe canúnacha sin agus eile (urú ar 'd' agus 't' i ndiaidh an ailt sa tabharthach) gur teanga labhartha an Fhiannachtaigh a bhíonn ann go rialta seachas prós oifigiúil de réir an Chaighdeáin Oifigiúil.
Seachas mac léinn Afra-Mheiriceánach amháin darbh ainm Tempest ba dhaoine geala iad ar fad.
Tá dhá bhealach síos, agus roghnaím an bóthar seachas an cosán níos rite tríd an gcoill.
Gan mórán ann seachas cúpla caifé, siopaí agus la Iglesia de Nuestra Señora de los Ángeles.
Seachas na Sualannaigh, Gearmánaigh ar fad atá mar chomhaíonna agam san albergue.
Seachas albergue agus beár-chaifé níl mórán eile sa sráidbhaile.
Ní raibh aon rud ar na ballaí seachas póstaer amháin, póstaer de sheomra i seanchaisleán.
Cosúil leis an mbothán, bhí sé lom, seachas cúpla uirlis mheirgeach.
Gramadach ghiniúnach atá de dhíth air seachas gramadach thuairisciúil.
Dá mba fhear óg dathúil féin a thiocfadh, seachas an dobhrán dochraideach a bhí ann roimhe.
Cad a bheadh i gceist, seachas na heochracha?
Níl Fraincis ar bith agamsa seachas ‘bière s’il vous plait’ ó laethanta m’óige.
Seachas sin bíodh bhur rogha féin córais oibre agaibh.
Seachas sin, is baolach nach bhfuil aon chur amach agam air.
B’in a chostas don oíche, seachas an punt caoga ar na Rennies.
Tóg mo charrsa seachas do cheann féin.
Bhí a haghaidh bán báiteach seachas scata breicní gréine ar a leicne agus ar a srón.
Bhí cuma dhiongbháilte orthu seachas mar a bhí nuair a tháinig siad i dtosach.
Thug siad Caitríona uirthi, seachas Tríona, mar a thugamarna uirthi i gcónaí.
Chuir Ruth srian léi agus seachas osna fhada mhífhoighneach, d’fhan sí ina tost.
– I bhfad i bhfad ó shin nuair a bhí fir seachas buachaillí ar an Spidéal.
– Cá bhfuil an deartháir sin agatsa, istigh lena mháthair seachas a bheith amuigh sa gharraí linne.
Seachas isn’t it, wasn’t it, nó was it not, is it not.
B’fhearr le m’athair an dorn a thabhairt dó seachas an cúpla pingin.
‘Cúramach leis an mbairille sin, a amadáin, trua nár bháigh mé tú seachas tú a bheathú.
Ní raibh freagra ar bith ar an gceann sin seachas filleadh ar an obair go pras.
An meangadh ó chroí a rinne Neasán léi siúd, seachas le haon duine eile sa seomra.
Geansaí mór a chaitheadh sé go minic seachas léine nó seaicéad néata.
Ach b’fhéidir go raibh sé smaointeach seachas cúthaileach.
Bhí páirtí ag gach duine eile seachas Maidhc.
Bhí léine de chadás bog air seachas geansaí mór.