#864176
Athraíonn an saol, gan amhras, fiú i gcás C.L.G., eagraíocht a bhfuil teist an choimeádachais uirthi.
Athraíonn an saol, gan amhras, fiú i gcás C.L.G., eagraíocht a bhfuil teist an choimeádachais uirthi.
Bhí an Rúis riamh ina chrann taca ag an choimeádachas san Eoraip.
(Aithneofar go bhfuil iarracht den choimeádachas ionam agus habháil scríofa agam seachas haváil).
Chuaigh an coimeádachas i bhfeidhm ar ghluaiseachtaí an lucht oibre.
Lean an coimeádachas polaitíochta sa NUDL.
Tháinig coimeádachas uafásach as sin.
Tá an coimeádachas atá á léiriú ag údaráis na heaglaise ina ábhar iontais i ndáiríre.
D’fhreastal sé mar peritus ar Dhara Comhairle na Vatacáine, agus bhí sé claonta go mór chun an choimeádachais.
Chomh maith leis sin bhí deireadh tagtha le ré an choimeádachais i dtaca le réim na teanga a bhí feiliúnach in aistriúchán ar an mBíobla.
Tá muide ag cur múnla geilleagair an-difriúil chun cinn agus tógfaidh sé tamall ar dhaoine athrú mar gheall ar an gcoimeádachas atá iontub.
Is léir go raibh tuairimí an Bhúrcaigh imithe i bhfeidhm ar Eoghan Rua, go háirithe a choimeádachas, a thuiscintí ar ord agus ar reacht:
In idéal iarthar na hÉireann, tá éalú ó shantacht chultúr an duine aonair agus saoirse ó choimeádachas shaol an oirthir.
An fear a bhíodh ina réabhlóidí, chuaigh sé leis an choimeádachas an uair amháin sa pharlaimint é.
Coimeádachas, (Pol.) An dearcadh go bhfuil sé de cheart ag daoine saibhre gach uile phingin dá gcuid airgid a choimeád.
D'fhéadfaí a áitiú go bhfuil coimeádachas nó seanghnéitheacht nó frithghníomh ag baint le húsáid mhinic -th(a)íthe ag an mionlach.
Ba é toradh na himní seo ná coimeádachas i réimsí léann na teanga, na cumadóireachta liteartha, na heagarthóireachta agus na critice.
Ba é toradh na himní seo ná coimeádachas i réimsí léann na teanga, na cumadóireachta liteartha, na heagarthóireachta agus na critice.
Is ceist leochaileach go maith atá anseo, agus ní coimeádachas ná tuairimí cúnga amháin atá i gceist.
Tá sé deacair a rá go baileach cén fáth ach tá an chúthaileacht agus coimeádachas aigne níos follasaí i measc theachtaí an Lucht Oibre ná aon pháirtí eile.
Cá bhfios ná go mbeadh coimeádachas aicmeach nó sóisialta le casadh léi ina theannta sin, bíodh is nach inti amháin (ná ba threise) a bhraití an claonadh úd.
Bhain snobaireacht, uasaicmeachas, rí-adhradh (nó pé rud a thugtar ar an gcreideamh sin “divine right of Kings” a mhaígh sé a bheith aige) agus coimeádachas bunúsach leis gan amhras.
An dáimh le gunnaí, coimeádachas, cúrsa cine is ciníochais agus tréithe mhuintir an deiscirt a bhí idir chamáin sa chéad chlár.
"An rud ba mheasa fá sin, ar ndóigh, ná gur scrios sé féinmheas na ndaoine agus an meas a bhí ag daoine óga ar chultúr agus ar theanga s'acu féin." Coimeádachas ======= Deir Gearóid go bhfuil an coimeádachas go láidir, fiú i measc Ghaeilgeoirí "radacacha" Bhéal Feirste.
Chuir coimeádachas agus diúnas an chúpla Kaczynski isteach go mór ar na baill eile den Aontas Eorpach agus tarraingíodh clú an choimhlinteora agus an easaontóra ar an bPolainn sa Bhruiséil.
In alt ar Lá, (24 Meitheamh, 1993), dúirt Diarmuid Ó Gráinne faoi Dhónall Ó Móráin gur 'fear a chuirfeadh an Genghis Khan in áit na leathphingine ó thaobh coimeádachais de…' a bhí ann, agus tar éis a bháis dúirt Proinsias Mac Aonghusa an méid thíos faoin gcaoi a ndearna sé bainistíocht ar lucht eagair agus scríofa an nuachtáin (Foinse, 25 Samhain, 2001).
Ní féidir a rá gur ar mhaithe le siar a bhaint as an léitheoir a dhéantar seo chomh mór le tráchtaireacht gan bhreithiúnas a dhéanamh ar ábhair arb eol dúinn iad a bheith ann nó, arbh fhearr dúinn iad a bheith folaithe uainn faoi scáth na rúndachta, nó an phríobháideachais nó faoi chuing an choimeádachais inár n-aigne istigh.
I gcás Néill Uí Dhónaill a d’fhág rian láidir scolártha agus dúchais ar an teanga liteartha, ní bhraithim aon fhiontraíocht rómhór teanga ar a shaothar; ar an iomlán ní éalaíonn sé ón gcoimeádachas atá ginte ann, ní bhriseann sé le teorainneacha an cheartchreidimh; mar shampla de sin, is go mall a ghlacann sé le fásanna agus forbairtí bailí Rannóg an Aistriúcháin.
Is cosúil go bhfuil col idé-eolaíoch acu leis an gcóras traidisiúnta atá againn in Éirinn toisc go samhlaítear é, ina n-intinn siúd leis an gcoimeádachas agus leis an seanfhaiseantacht, iad ag ceapadh gur gá ‘scileanna nua-aimseartha’ agus cúrsaí nua-aoiseacha a chur chun cinn sa lá atá inniu ann.
Tá clú ar Radio Marjya - nó míchlú, ba chruinne a rá - laistigh is lasmuigh den Pholainn as frithGhiúdachas is as an gcoimeádachas a thréithríonn na cláir a chraolann sé, coimeádachas atá cáinte go géar ag daoine laistigh is lasmuigh den Eaglais.
Mar sin féin, tá droch-chlú an choimeádachais ar chuid de chosantóirí na Fraincise, agus ní thugann pobal na Fraince mórán airde ar chomhairle an Académie Francaise, coimisiún rialtais a bhfuil sé de chúram air focail nua-chumtha Fraincise a chur chun cinn in áit an Bhéarlachais.
Deineadh na gnáthghearáin a bhí dírithe, i gcoitinne, ar choimeádachas na beirte, agus go sonrach ar nithe mar an aontumha i gcás na cléire, namhdas in aghaidh homaighnéasach, cosc ar oirniú ban, agus an cosc ar fhrithghiniúint, go háirithe i dtíortha bochta mar a bhfuil an galar SEIF forleathan.
Feictear dom gur ghníomh polaitiúil ann féin an méid seo i bhfianaise choimeádachas an chomhluadair léinn trí chéile agus luíonn sé le barúil spéisiúil a chuir Riobard Mac Góráin chun cinn ar Comhar i ndiaidh bhás Uí Chadhain.
B’fhacthas do dhaoine gur leoithne úr ó thaobh meoin agus cur chuige a bhí ann i bhfianaise choimeádachas plúchtach an chliarlathais sna caogaidí agus sna seascaidí, cé gur chloígh sé go docht le teagasc údaráis na hEaglaise maidir le mórán ceisteanna sóisialta agus morálta.
Nuair a duirt sé 'country' arbh é an Ríocht Aontaithe a bhí i gceist aige nó Éire, nó Baile Átha Cliath, dara cathair na hÉireann an tráth sin, nó an méid d'Éirinn a bhí ag imeacht i dtreo chríchdheighilt chreidimh agus choimeádachas shóisialta?
Ní nach ionadh tá easaontas i measc na n-ionadaithe agus i measc na mball, roinnt díobh dubh dóite in aghaidh choimeádachas Fhianna Fáil agus tuilleadh in aghaidh ligint do pháirtí ar bith eile iad a shlogadh.
'A Bhaloir a chomrádaí,' ar seisean arís, díreach le cur in iúl dom nach raibh rian ar bith den chaipitleachas nó den choimeádachas ag baint leis, 'tá do chomhairle de dhíth go géar anseo.
Ach cítear d’Éamon Ó Ciosáin go mbíonn RTE RnaG de shíor á tharraingt idir dhá fhórsa – ‘raidiciúlacht na gluaiseachta ba chúis lena bhunú agus coimeádachas an bhunachais ar chuid de é ar shlí.’ (Ó Ciosáin 1998: 20)
Is léir gur ceistíodh fealsúnacht chraoltóireachta an stáisiúin agus an consensus a bhí ann faoi luachanna na gclár: an pacáiste úd de cheol Gaelach, creideamh Caitliceach, béim mhór ar chluichí Gaelacha, coimeádachas áirithe sa tuairisceoireacht a deir gan dul in aghaidh stuif (mar shampla an chaoi a seachnaítear scrúdú ar an athrú teanga sna ceantracha Gaeltachta ar an stáisiún, agus géarchéimeanna sóisialta eile atá buailte leis na ceantracha seo).
Más léir gur ag díriú ar scríbhneoirí nach cainteoirí dúchais Gaeilge iad is mó atá Ó Ríordáin sa sliocht seo, is iad coimeádachas agus caolaigeantacht na scríbhneoirí Gaeltachta is mó atá idir chamáin ag Niall Ó Dónaill sa cháineadh a dhéanann seisean ar an nathadóireacht chéanna.
Cháin sé “coimeádachas” uasaicme bhuirgéiseach Chaitliceach na Fraince, an pobal dar díobh é, sna húrscéalta aige ach, chomh maith leis sin, thacaigh sé le gluaiseachtaí a bhí ag craobhscaoileadh bholscaireacht fhrith-Naitsíoch idir na blianta 1937 agus 1945.
Maidir leis an reifreann ar an cholscaradh, ní thig a chúinge is a bhí an bua ag lucht a thoirmisc (50.3%) a thuiscint i gceart gan cumhacht na hEaglaise agus coimeádachas an phobail ag an am a chur san áireamh.
“Tá sé éasca é sin a thuiscint anois, ach nuair a bhí sé ina Ard-Easpag sna hochtóidí agus sna seachtóidí, nuair a bhí na Trioblóidí ar siúl sa Tuaisceart, bhí iarracht mhór an teanga a ghlacadh chuige féin ag pobal amháin, nó cuireadh i leith na teanga nach raibh sé measctha ach le poblachtachas, agus le Caitliceachas chomh maith, agus le coimeádachas.” Chuaigh sé leis an Ghaeilge ar an mheánscoil, sula ndeachaigh leis an tsagartóireacht.
“Ag an am céanna nuair a smaoiníonn tú air, an coimeádachas a lean an Dáil sin agus na tréithe a bhí ag baint leis ar aghaidh tríd a 30idí deacra, na 30idí uafásacha.
Ar an mórgóir, áfach, áitíonn sí go bhfuil ‘coimeádachas áirithe, go comhfhiosach nó go neamh-chomhfhiosach, á léiriú i rogha na gcarachtar, na gcanúintí agus na n-eachtraí i litríocht Ghaeilge na n-óg faoi láthair’ (173).
Chonacthas don Duileargach gur chritéir lárnach é an coimeádachas i gcaomhnú an traidisiúin dhúchasaigh: ‘To the ultra-conservative character of the Irish countryman, aided by the peculiar circumstances of our historical and cultural development, we owe the preservation to our own day of tales, traditions, beliefs, and customs…’ (Delargy 1945: 35–36).
Bhí polasaithe geilleagracha Lemass fadbhreathnaitheach, ach tháinig coimeádachas sóisialta an Rialtais idir é agus an beart a scaoilfeadh laincisí bhlianta an éadóchais, an ceann fé, agus meon tánaisteach an iarchoilíneachais eacnamúil a bhí ionainn go léir an tráth sin.
Cé gur chiallmhar an socrú é ag an am ó thaobh an ghá a bhí ann le litríocht a chur ar fáil go tapa, le saibhreas dúchasach na teanga a choimeád, agus le misneach a thabhairt don phobal urlabhra, d'fhág an coimeádachas a lean d'idé-eolaíocht chaint na ndaoine agus an t-ardghradam a bronnadh ar na canúintí réigiúnacha bac áirithe roimh shaothrú na teanga mar mheán cumarsáide nua-aimseartha (féach Ó Ruairc 1993).
Nuair a tháinig coimeádachas eacnamaíochta an phobail agus dearcadh stairiúil na hEaglaise ar mhná le chéile is fánach an seans a bhí ag an gcailín a bhí torrach cothrom na Féinne a fháil.
An Chuach sa Nead Poblachtach ============ Scríobh mé cheana faoin Tea Party, scata gníomhairí polaitíochta ar an eite dheis a mheascann codanna d'fhealsúnacht an tsaormhargaidh, na náisiúntachta, agus an choimeádachais le chéile chun gluaiseacht trastíre a chruthú a bhfuil an-tionchar á imirt aige ar ghnóthaí polaitíochta na Stát Aontaithe.
Sa léacht chlúiteach The Gaelic Storyteller, a thug an Duileargach in Acadamh Ríoga na Breataine sa bhliain 1945, mhaígh sé gur thréith riachtanach í an chuimhne ghrinn i sealbhú an scéil iontais agus d’áitigh sé go bhféadfadh an litearthacht a bheith mar bhac sa chomhthéacs sin: Tá dearcadh an Duileargaigh ag teacht leis an chlaonadh a bhí ag scoláirí béaloidis ó thús an naoú haois déag béim a leagan ar choimeádachas an traidisiúin bhéil, seachas ar an chruthaitheacht a léiríonn mórán de na scéalaithe is cumasaí agus iad i mbun a gceirde.