18 Márta 2019
Tá leagan úr de shuíomh téarma.ie, an Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge, seolta le laethanta beaga anuas. D'fhorbair Fiontar & Scoil na Gaeilge, DCU an leagan seo le maoiniú ó Fhoras na Gaeilge. Céard atá nua faoi?
11 Márta 2019
Má bhreathnaítear ar shonraí anailísíochta téarma.ie, is féidir scéalta agus nithe tráthúla ó thréimhsí ar leith a mhapáil ar threochtaí cuardaigh ar an suíomh. Tabharfar spléachadh sa bhlagmhír seo ar roinnt de na téarmaí ba mhó cuardach le roinnt blianta anuas chun an leanúnachas idir na scéalta agus nithe tráthúla sin agus na cuardaigh a rinneadh ar an suíomh féin a chur in iúl.
4 Márta 2019
Ní féidir dul rófhada gan teacht ar thagairtí do dhaoine i mionainmneacha na hÉireann. Is minic a luaitear úinéir na talún (ainmneacha sealbhacha) nó pearsa eile a raibh baint éigin aige nó aici leis an áit (ainmneacha stairiúla) san ainm. Tá na hainmneacha seo fíorthábhachtach ó thaobh cúrsaí staire agus ginealais de. Dírímid ár n-aird ar rogha mionlogainmneacha ó Mheitheal Logainm.ie a bhaineann le mná sa bhlagmhír seo mar cheiliúradh ar Lá Idirnáisiúnta na mBan i mbliana.
11 Feabhra 2019
Tá athruithe móra tar éis teacht ar an tsochaí in Éirinn le roinnt blianta anuas, go háirithe ó thaobh comhionannas inscne agus pósta de. Caitear súil sa bhlagmhír seo ar chuid de na sean-nósanna a bhain leis an bpósadh i dtús an chéid seo caite. Roghnaítear roinnt scéalta spéisiúla ó Bhailiúchán na Scol chun léargas a fháil ar chuid de na traidisiúin a bhain le haimsir an phósta agus ar chuid de na hathruithe atá tar éis teacht ar an tír ó shin i leith.
21 Eanáir 2019
Ag 3.30 p.m. ar an 21 Eanáir, 1919, a tionscnaíodh an Chéad Dáil Éireann i dTeach an Ardmhéara, Baile Átha Cliath. Mar a tharla i gcás Éirí Amach 1916, bhí lucht na Gaeilge rannpháirteach, ní hamháin in imeachtaí stairiúla an lae úd, ach sna cruinnithe agus sna hullmhúcháin a tháinig roimhe. Le cinntiú gurbh í an Ghaeilge teanga oibre na Dála cuireadh coiste le chéile le téarmaí fóirsteanacha a cheapadh faoina choinne sin. Ar an choiste seo, bhí Seán Ó Ceallaigh (Sceilg), Pádraig Ó Máille, Liam de Róiste agus Piaras Béaslaí.
14 Eanáir 2019
Cuireadh ocht mbeatha nuascríofa leis an an mBunachar Náisiúnta Beathaisnéisí Gaeilge, www.ainm.ie, le deireanas. Ina measc, tá cuntas ar Phádraig Ó Fiannachta (1927–2016), ollamh le Gaeilge i Maigh Nuad, a saolaíodh sa Phaideac, Ceann Trá, Co. Chiarraí.
1 Eanáir 2019
Tá pleananna móra againn do 2019!
17 Nollaig 2018
Cuireadh go leor i gcrích in oifigí Gaois i rith 2018.
28 Samhain 2018
D’fhreastail cuid d’fhoireann Fiontar & Scoil na Gaeilge ar chruinniú mhullaigh Chumann Téarmeolaíochta na hEorpa (European Association for Terminology, EAFT) i San Sebastian i dTír na mBascach an 22-23 Samhain. Tugadh cainteanna faoi staid na téarmeolaíochta i dTír na mBascach, sa Chatalóin, sa Bhreatain Bheag, sa tSlóivéin, san Ungáir agus i neart tíortha nach iad. Labhair Donncha Ó Cróinín mar gheall ar obair an Choiste Téarmaíochta i gcás na hÉireann.
19 Samhain 2018
Bhí an-ócáid againn nuair a sheol Príomh-Aoire an Rialtais agus Aire Stáit don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOileáin, Seán Kyne T.D., baisc shamplach imleabhar as Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní Chnuasach Bhéaloideas Éireann ar dúchas.ie ag Oireachtas na Samhna, Cill Airne ar Lá Samhna.
5 Samhain 2018
Cuireadh dhá acmhainn nua le Gaois le déanaí. Ar an gcéad dul síos, cuireadh leagan ailínithe de Rialacha na nUaschúirteanna leis an mórchnuasach téacsanna reachtúla atá sa chorpas comhthreomhar. Is Ionstraim Reachtúil fhada é seo a leagann amach na rialacha a bhaineann leis an gCúirt Uachtarach, an Chúirt Achomhairc agus an Ardchúirt. Foilsíodh an leagan Béarla den Ionstraim i 1986 ach níor aistríodh go Gaeilge í go dtí 2017. B’é an Dr Micheál Ó Cearúil sa Roinn Dlí agus Cirt agus Comhionannais a chóirigh an leagan Gaeilge.
8 Deireadh Fómhair 2018
Tá breis agus 45 mhilliún focal, 23 mhilliún sa Ghaeilge agus 22 mhilliún sa Bhéarla, curtha leis an gcorpas comhthreomhar go n-uige seo. Is éard atá i gceist leis an gcorpas comhthreomhar ná bailiúchán téacsanna reachtaíochta i bhformáid dhigiteach. Tá na téacsanna seo go léir ailínithe le gur féidir cuardach a dhéanamh ar théarma nó ar fhrása sa Ghaeilge nó sa Bhéarla. Déantar liosta torthaí a ghiniúint bunaithe ar an gcuardach corpais agus taispeántar na torthaí cuardaigh i dteannta a chéile ar an scáileán.
24 Meán Fómhair 2018
Mar is eol do lucht leanúna an ghailf in Éirinn, tá deireadh seachtaine mór ag druidim linn. Tá galfairí na hEorpa agus galfairí Mheiriceá réidh le haghaidh a thabhairt ar a chéile i gCorn Ryder a reáchtálfar i bPáras na Fraince ó 28-30 Meán Fómhair 2018.
10 Meán Fómhair 2018
Tá buaicphointe fhéilire an Chumainn Lúthchleas Gael linn agus lucht leanúna na gcluichí Gaelacha ag baint an-taitneamh as na cluichí ceannais ar fad atá ar siúl faoi láthair. Bhí an bua ag Luimneach ar Ghaillimh i gcluiche ceannais na hiomána i mbliana agus d’éirigh leo corn Liam Mhic Cárthaigh a bhreith leo den chéad uair le 45 bliain anuas.
23 Lúnasa 2018
Cuireadh tús le tionscadal dúchas.ie sa bhliain 2012 agus tá breis agus 250,000 scéal agus 11,000 grianghraf ar fáil le cuardach ar an suíomh poiblí anois. Rangaítear na scéalta agus na grianghraif de réir topaicí éagsúla agus is féidir leas a bhaint as an áis brabhsála chun topaic faoi leith a roghnú. Tá neart scéalta suimiúla a bhaineann le seanleigheasanna ar fáil le léamh ar dúchas.ie agus tugtar spléachadh sa bhlagmhír seo ar chuid de na scéalta is spéisiúla a thagann chun cinn i mBailiúchán na Scol.
9 Lúnasa 2018
Reáchtáiltear imeacht mór i gCill Orglan i lár mhí Lúnasa gach bliain nuair a dhéantar ceiliúradh ag Aonach an Phoic. Tá an t-aonach seo ar cheann de na haontaí is sinne in Éirinn agus bailíonn na sluaite i gCill Orglan gach aon bhliain chun radharc a fháil ar an bpoc gabhair cáiliúil.
13 Iúil 2018
Is iomaí cineál scéil atá ar fáil i mBailiúchán na Scol agus is minic a dhéantar tagairt do na sean-nósanna a bhain le páistí óga agus le gnás an bhaiste sa bhailiúchán. Is féidir na scéalta éagsúla ar fad a chuardach de réir topaicí ginearálta ar dúchas.ie agus tugtar spléachadh sa bhlagmhír seo ar chuid de na scéalta ábhartha a bhaineann le nósanna an bhaiste atá ar fáil mar chuid de Bhailiúchán na Scol.
29 Meitheamh 2018
Tá an samhradh buailte linn faoi dheireadh thiar thall, tá Corn an Domhain faoi lán seoil, tá an ghrian ag taitneamh agus tá an saol mór ag baint sult as tráthnónta fada an tsamhraidh. Tugtar spléachadh sa bhlagmhír seo ar roinnt logainmneacha ina ndéantar tagairt don samhradh nó do ghné áirithe a bhaineann le míonna an tsamhraidh agus le cúrsaí aimsire.
17 Meitheamh 2018
Eagraíodh ceardlann dhátheangach in Fiontar & Scoil na Gaeilge, an 17 & 18 Bealtaine 2018, chun cúrsaí mionlogainmneacha a phlé agus chun spléachadh a thabhairt ar an obair agus ar an taighde atá ar siúl sa réimse. Bhí idir bhaill de chumainn áitiúla oidhreachta agus staire, léachtóirí, mic léinn, múinteoirí, staraithe, taighdeoirí agus tíreolaithe i láthair ag an ócáid agus déantar achoimre sa bhlagmhír seo ar imeachtaí na ceardlainne.
8 Meitheamh 2018
Cruthaíodh cuntas nua Instagram don Bhunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge (téarma.ie) i dtús na bliana 2018 agus tá breis agus 1,000 leantóir ag an gcuntas anois.
Níl an suíomh seo comhoiriúnach leis an mbrabhsálaí gréasáin Microsoft Internet Explorer. Bain úsáid as Chrome, Edge, Firefox, Opera, nó brabhsálaí nua-aimseartha eile chun teacht ar ábhar an tsuímh.
Déan teagmháil linn ag gaois@dcu.ie sa chás go mbíonn aon cheist agat.