#716071
Bhí eolas ag Donlevy ar TC Doway agus TC Bellarmine.
Bhí eolas ag Donlevy ar TC Doway agus TC Bellarmine.
Ní raibh Arnold Bax ina aonar á moladh go hard na spéire agus chuir T.C.
Murray) agus Laom-Luisne fómhair (Autumn fire le T.C.
Rinne sé portráidí d’Éamonn de Valera, Maud Gonne MacBride, T.C.
Cuimhnímid, b’fhéidir, ar shaothair le T.C.
Cuimhnímid, b’fhéidir, ar shaothair le T.C.
Tá na carachtair eile – Rick agus T.C.
Throid Magnum, T.C.
Bhí sé tábhachtach dó gur tuigeadh an TC.
Rud a chuidíonn go mór leis an TC.
Thuig sé go raibh luach ar leith leis an TC.
D’éirigh leis sin a chur i gcrích leis an TC.
Bhí ráchairt ar an leagan Gaeilge den TC ach bhí daoine áirithe anuas air.
Seachas TC Donlevy agus Exposition of the Small Catechism tugadh na TC léannta isteach ó Shasana agus cuireadh i gcló in Éirinn iad.
Is istigh sna téacsanna seo a fhaightear cineál léargais ar stair an TC.
Ba é saothar Donlevy an TC Caitliceach deireanach a cuireadh i gcló ar an Mhór-Roinn agus an chéad TC a foilsíodh in Éirinn i ndiaidh na géar-leanúna.
Tháinig athrú ar an scéal sin le TC Uí hEodhasa.
Féachfar, anois, le mionléamh a dhéanamh ar thrí dhán de chuid Uí Mhuirthile: ‘Ailt Bhunúsacha’ (WT: 28-9), ‘An Ceoltóir Jazz’ (TC: 43) agus ‘Amhrán’ (TC: 46).
Ina measc tá Scoil an scannail (The school for scandal, 1936 le Richard Brinsley Sheridan); An tnúth cráidhte, 1944 (The glorious uncertainty le Brinsley MacNamara); Athbharra (Aftermath le T.C.
Bhaineadh Éamon pléisiúr as bheith ag comhrá le custaiméirí ann mar Cholm Ó Lochlainn [q.v.], ceoltóir agus scoláire, agus leis an mBreitheamh T.C.
Ag moltóireacht dó ag Feis Bhéal Átha Seanaidh i 1955, dúirt Tomás Mac Anna, léiritheoir de chuid Amharclann na Mainistreach, an méid seo agus é ag tagairt do An tEarrach (T.C.
TC: Is fearr!
TC: Bhí a lán múinteoirí agam i rith na mblianta.
TC: Na fuaimeanna atá i m’intinn!
TC: Tarlaíonn, cinnte - go minic!
TC: Sin eolas rúnda agus ba cheart é a choinneáil faoi rún!
TC: Ba mhaith liom pilleadh ar mo phréamhacha.
TC: Is iontach an deis í ceart go leor.
TC: Beidh mé ann ó Eanáir 2007 go Meitheamh 2007 (an dara seimeastar, mar a déarfá).
Ag an am a bhí Donlevy ag scríobh a Theagasc Críostaí [TC] ba é an dúshlán is mó don saol traidisiúnta ná Jansenachas (Janseism) ach ní dhéantar aon tagairt don ghrúpa seo taobh istigh den TC féin nó fiú sa réamhrá aige.
Ag déanamh anailíse ar an TC le linn an seachtú agus an ochtú haois déag, léirítear go bhfuil rudaí ar leith a raibh tionchar acu ar na forbairtí a tháinig ar an TC féin agus ar na foilseacháin diagachta a cuireadh i gcló le linn na tréimhse seo.
Foinsí luachmhara agus suimiúla iad seo a leanas a thugann cuntas cruinn ar na forbairtí clódóireachta trí chéile: The making of Ireland and its Undoing (A. S. Green), p.289; Mc C. Dix: Printing in Dublin prior to 1601, p.19, p.32; T.C.Hansard: Typographia (1825), P. 122.
Clóbhualadh Caiticeasma Bonaventura Uí Eodhasa in Antwerp sa bhliain 1611 agus ba é an chéad fhreagra é ag Caitlicigh na hÉireann ar na leabhair a cuireadh amach ar chostas Éilíse: ‘maille le frimhgiléid na mót-ríoghna san.’(Mc C. Dix: Printing in Dublin prior to 1601, p.19, p.32 ; T.C.Hansard: Typographia (1825),
Thuig Donlevy go raibh feidhm ann le hardléann a chur ar fáil ach bhí fadhbanna áirithe leis seo mar gheall ar easpa TC sa chéad roimhe.
Deir sé gur meancóg chontúirteach é leis an teagasc a chur ar chomhchéim leis an athrá de ghlanmheabhair mar a dhéanfadh páistí leis an TC gairid.
Ní thugtar an ról céanna don rím i dtéacs Donlevy ná i TC Gaeilge ar bith eile agus a bhí ag Ó hEodhasa sa seachtú haois déag.
Cuirtear leathrainn ar theagasc na hEaglaise atá ar fáil cheana féin i dtéacs Uí Raghallaigh agus sna leaganacha de TC Butler.
Is é rím na ndeich n-aitheanta an t-aon fhoirm vearsaíochta amháin a úsáidtear mar is ceart sa TC.
Is le Ó Raghallaigh an rím sin agus bíonn athrá air sna leaganacha Gaeilge den TC a bhíonn ag Butler.
Chreid Donlevy go raibh a TC mar chineál Summa agus ní raibh sé in aon dóigh mórtasach faoi stádas an téacs.
Creidtear gur tháinig Donlevy chun na Fraince thart faoi 1710, rud a luíonn lena ráiteas féin gur scríobh sé an TC agus é tríocha bliain as an baile.
Ní bhfuair Donlevy féin mórán teagaisc le linn a óige agus mar sin de, déanann sé iarracht sin a réiteach tríd an TC.
J Preston litir chuig an Ardeaspag a chuireann in iúl gur beag meas a bhí aige ar TC Donlevy.
Is léir go bhfuil nasc ann idir na heagráin áirithe de TC Donlevy a cuireadh i gcló agus an máthairthéacs féin.
Bhí sé le foghlaim de ghlanmheabhair acu agus bhí tionchar an-mhór ag an TC ar na cineálacha saoil a bhí ag daoine.
As sin amach, foilsíodh TC áirithe i ndiaidh a chéile; rudaí ar nós Lucerna Fidelium le Proinsias Ó Maolmhuaidh agus Parrthas an Anma le Antoin Gearnon.
Ba é saothar Donlevy an chéad TC a cuireadh i gcló sa bhaile i ndiaidh na géarleanúna.
Is cinnte go mbainfear úsáid as na téacsanna cáiliúla seo agus téacsanna nach iad chun an TC a fhorbairt, a fheabhsú agus a thabhairt chun tosaigh chuig an chéad haois eile.
Sin ráite, áfach, i ndiaidh fhoilsiú TC Uí Eodhasa, ní raibh aon scríbhinn eile ag na Proinsiasaigh lena cur i gcló láithreach ar chúiseanna áirithe.
Mar gheall ar an rath a tháinig ar an TC, bhí easpa éilimh ann ar leabhair eile agus chomh maith leis seo bhí fadhbanna maoinithe ann.