#863793
Ach ní intuigthe as sin nach bhféachfaidh an Stát go cuí, ina chuid achtachán, don difríocht atá idir daoine ina mbuanna corpartha agus ina mbuanna morálta agus ina bhfeidhm chomhdhaonnach.
Ach ní intuigthe as sin nach bhféachfaidh an Stát go cuí, ina chuid achtachán, don difríocht atá idir daoine ina mbuanna corpartha agus ina mbuanna morálta agus ina bhfeidhm chomhdhaonnach.
Níl achtachán (Reacht nó Ionstraim Reachtúil) mar bhunús dlíthiúil ag na comharthaí bóthair, agus dá dheasca sin ní féidir leis an gCoimisinéir Teanga imscrúduithe oifigiúla a dhéanamh ina dtaobh.
Ach ní intuigthe as sin nach bhféachfaidh an Stát go cuí, ina chuid achtachán, don difríocht atá idir daoine ina mbuanna corpartha agus ina mbuanna morálta agus ina bhfeidhm chomhdhaonnach.
Ach ní intuigthe as sin nach bhféachfaidh an stát go cuí, ina chuid achtachán, don difríocht atá idir daoine ina mbuanna corpartha agus ina mbuanna morálta agus ina bhfeidhm chomhdhaonnach.
Tá níos mó ná 150 ‘achtachán’ dá leithéid ann, agus tá tábhacht nach beag le cuid acu.
Thug urlabhraí ó Oifig an Choimisinéara Teanga le fios do Tuairisc.ie nach dtitfeadh na lipéid rabhaidh nua faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla “ach amháin dá mba rud é go raibh an t-ábhar clúdaithe i ngealltanas i scéim teanga nó dá dá mba rud é go raibh sé luaite go sonrach in achtachán eile.” Dúirt baill éagsúla an Chomhchoiste Sláinte le Tuairisc.ie go ndéanfaí gach iarracht lipéadú dátheangach a phlé ag cruinnithe an Chomhchoiste amach anseo.
Fiosraíonn a Oifig gearáin ón bpobal i gcásanna ina gcreidtear go bhfuil teipthe ar chomhlachtaí poiblí a ndualgais a chomhlíonadh faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 nó faoi aon achtachán eile a bhaineann le stádas nó le húsáid na Gaeilge.
Baineann na gearáin sin, de ghnáth, le líomhaintí go mbíonn teipthe ar eagraíochtaí stáit a gcuid dualgais teanga a chomhlíonadh faoin Acht Teanga nó faoi aon achtachán eile a bhaineann le stádas nó le húsáid na Gaeilge.
Cé go bhféadfaí cás bunreachtúil a bhunú ar an gcéim síos a thugtar don Ghaeilge san ordachán seo, tá ráite ag an gCoimisinéir Teanga ina Thuarascáil Tionscnaimh (2004: 47) nach féidir leis gearán ina thaobh a iniúchadh de bhrí gur ordachán atá ann seachas achtachán (Reacht nó Ionstraim Reachtúil).
Thug an Coimisinéir le fios chomh maith nach raibh sé in ann leath na ngearán a cuireadh faoina bhráid a fhiosrú mar "nár tháinig ábhar na ngearán sin, den chuid is mó, faoi chuimsiú Acht na dTeangacha Oifigiúla ná faoi chuimsiú aon achtachán eile a bhain le stádas nó le húsáid teanga oifigiúla." I dtaca le maoiniú de, dúirt se gur cuireadh buiséad €810,000 ar fáil d'Oifig an Choimisinéara Teanga don bhliain 2019 agus gur tarraingíodh anuas €808,347 den airgead sin.
Fágann an staid reatha nach bhfuil ar chumas an Choimisinéara iniúchadh a dhéanamh as a stuaim féin i gcás forálacha teanga in aon achtachán eile, mar shampla an tAcht Oideachais, 1998, an tAcht um Pleanáil agus Forbairt, 2000 agus an tAcht Craolacháin, 2009.
“Níl sé sin san acht faoi láthair cé go ndearna mé moltaí chuige sin ach is rud é go mbeinn ag súil leis gur féidir aghaidh a thabhairt air nuair a bheas an díospóireacht faoin acht ar siúil.” Ceann de na bealaí le’n é sin a dhéanamh, deir sé, ná go mbeadh deis faireacháin aige ar achtanna eile agus nach mbeadh sé “ag brath ar ghearráin chun achtachán eile a fhiosrú”.
Mar shampla, in 1928, áiríodh na 585 toghroinn a d'aithin Coimisiún na Gaeltachta in Ordú na nOifigí agus na bhFeadhmanaisí nÁitiúil (Gaeltacht), achtachán chun scálaí tuarastail a shocrú do státseirbhísigh a bheadh ag obair sa Ghaeltacht.
Uachtarán na hÉireann a cheapann an Coimisinéir Faireachán a dhéanamh ar chomhlíonadh fhorálacha an Achta ag comhlachtaí poiblí; Gach beart riachtanach atá faoi réir a údaráis nó a húdaráis a dhéanamh chun a chinntiú go gcomhlíonfaidh comhlachtaí poiblí forálacha an Achta; Imscrúduithe a dhéanamh, cibé acu ar a thionscnamh nó a tionscnamh féin, ar iarraidh ón Aire nó de bhun gearán a bheith déanta leis nó léi ag aon duine, maidir le haon mhainneachtain ag comhlacht poiblí forálacha an Achta a chomhlíonadh; Comhairle nó cúnamh eile a sholáthar, de réir mar is cuí leis nó léi, don phobal maidir lena gcearta faoin Acht seo; Comhairle nó cúnamh eile a sholáthar, de réir mar is cuí leis nó léi, do chomhlachtaí poiblí maidir lena n-oibleagáidí faoin Acht; Imscrúdú a dhéanamh, cibé acu ar a thionscnamh nó a tionscnamh féin, ar iarraidh ón Aire nó de bhun gearán a bheith déanta leis nó léi ag aon duine, chun a fháil amach an amhlaidh nach raibh nó nach bhfuil aon fhoráil d'aon achtachán eile a bhaineann le stádas nó le húsáid teangacha oifigiúla á chomhlíonadh.
Níl an suíomh seo comhoiriúnach leis an mbrabhsálaí gréasáin Microsoft Internet Explorer. Bain úsáid as Chrome, Edge, Firefox, Opera, nó brabhsálaí nua-aimseartha eile chun teacht ar ábhar an tsuímh.
Déan teagmháil linn ag gaois@dcu.ie sa chás go mbíonn aon cheist agat.