#1177802
San Fhéinn bhí triúr laoch a raibh Bran orthu: Bran mac Deirg, mac rí Mumhan; Bran Beag ó Buacháin, rí-reachtaire Fiann Éireann agus Alban; agus Bran ó Neamhuinn, a raibh cosaint chuan agus chalafort Ros Broinn Duibh mar chúram air.
San Fhéinn bhí triúr laoch a raibh Bran orthu: Bran mac Deirg, mac rí Mumhan; Bran Beag ó Buacháin, rí-reachtaire Fiann Éireann agus Alban; agus Bran ó Neamhuinn, a raibh cosaint chuan agus chalafort Ros Broinn Duibh mar chúram air.
Bran.
Bran fós ag drannadh.
Bran.
Bran.
Shín Eoghan a lámh amach chuige agus rinne Bran í a lí.
Ní dhearna Bran ach a lámh a lí arís.
Thosaigh Bran ag croitheadh a eireabaill, áfach.
Luigh Bran síos in aice léi agus leag sé a chloigeann ar a dá ghlúin.
Chas sí ar a sála agus amach léi, Bran ag sodar go réidh ina diaidh.
Shín sé chugam Bran agus na Dathanna.
Bran, Cú Aoife, Mac tíre nó Anlan?
Ar na cinn a tháinig chugam le tamaillín tá leabhar eile i sraith Bran le Eric Hill, ‘Bran agus an Cháisc’.
Taoiseach na Féinne; Bran agus Sceolan; Oisín; Gruaig Fhinn.
Ainm coitianta a raibh aird mhór air i ré na sean-Ghael ba ea Bran.
Bhí Bran eile ann fosta, Bran Finn, a fuair bás in AD 671, fear a bhí ar ríthe iomráiteacha na nDéisí lena linn.
Aige seo cuid de shloinnte an lae inniu a shíolraigh ón fhocal Bran.
Is cuimhin le mac a deirféar na hainmneacha (agus na madraí!) seo a leanas freisin—Neasa agus an dara Neasa, Bran agus an dara Bran, Codladh, Dílis, Lassie, Cailín, Tara.
Ach as an leagan Laidineach Corvus marina (‘préachán na mara’) a d’eascair mórchuid na dtéarmaí ar an éan seo i dteangacha na hEorpa: morfran (< mor ‘muir’, bran ‘bran’) sa Bhreatnais; kormoran sa Pholainnis, cormorant sa Fhraincis chomh maith le cormorant i mBéarla.
Tá aghaidh mo sheomra codlata ar an gclós agus mhúscail Bran mé nuair a chuaigh tú i bhfolach ó mo Dhaid.
Ar an mbonn cré-úmha a bhronnfar, tá íomhá ón scéal miotaseolaíochta Iomramh Bhrain, ina mealltar Bran go dtí an saol eile le hamhrán álainn.
Phioc sé suas Tá Bran ar an bhFeirm agus chaith suas ar an leaba é mar a dhéanfadh dreapadóir aille ar bharr sléibhe.
Cothaíonn sé mímhuinín agus coimhthíos ón gcéad lá a dtéann gasúr ar scoil nuair a fheiceann an Conamarach óg Bran ag cuardach sa ghairdín.
Bíonn go leor rudaí i bhfolach ar Bhran bocht agus níl am ná toil ag chuile mhúinteoir a ghabháil ag folach séimhithe le go bhféadfaidh Bran iad a chuartú.
Ní raibh caint ná trácht ar aon bheatha a cheannacht do bheithígh cé is moite do chorrmhaingín bran mór tar éis beirthe do loilíoch.
Thagadh cuid acu lá arna mhárach agus asal leofa ar thóir málaí plúir nó min bhuí nó bran.
Cuir i gcomórtas na leaganacha thíos chun an fhorbairt a tháinig ar mo chuid smaointeoireachta i ndiaidh dom tuilleadh taighde a dhéanamh ar shanasaíocht na n-ainmneacha agus ar nósanna ainmnithe na Gaelainne: – Bran(don) Stark > Breandán Ó Lomáin > Bran(án) Stairc (shíleas gur fearr Gaelú a dhéanamh ar Stark seachas é a aistriú ionas go mbeadh sé so-aitheanta go fóill; freisin, ba thábhachtach “Bran” a bheith ann toisc go gciallaíonn an t-ainm “fiach dubh”) – Cersei Lannister > Circé Lannastair > Sorsaí Lannastair > Soirse Lanastair; – Benjen Stark > Beircheart Ó Lomáin > Beinseán Stairc > Beineán Stairc (fíorainm is ea Beineán, agus é níos nádúrtha ná “Beinseán”) – Casterly Rock > Cloch Chastarlaíoch > Carraig Chaistéil (caistéal = caisleán, cf.
Cuideoidh an leabhar seo agus an dá cheann eile sa tsraith chun na hainmneacha Fionn, Bran, Sceolán agus Oisín a chur i mbéal pháistí na tíre.
De réir scéalta na seanleabhar ba de Thuatha Dé Danann Bran mac Feabhail a bhfuil trácht air sa scéal Iomramh Bhrain mhic Feabhail.
Ón ainm seo a shíolraigh an sloinne Ó Branagáin a thug na leaganacha Béarla Bran(n)igan, agus b’fhéidir Brankin dúinn.
Diomaite de ‘bran’ (Ó Broin), ‘fiach’ (Ó Fiaich) agus ‘cadhan’ (Ó Cadhain) is beag clann d’fhíorfhuil Ghaelach in Éirinn a raibh an mana seo acu.
Is aistriúcháin na leaganacha Gaeilge fiach mara, a chluintear i nGaeltacht Chiarraí agus bran mara a gheibhtear sna seanscríbhinní.
Bran the Dog?” a dúirt sé agus é ag gáire.
“Bíonn éileamh i gcónaí ar Bran, agus bhí ón gcéad uair a cuireadh i gcló é beagnach 40 bliain ó shin.
An chéad ghlúin sin a thóg a gclann le Bran, is tuismitheoirí críonna anois iad agus tá garpháistí acu anois atá á dtógáint leis an tsraith.
“Is branda ar leith é ‘Bran’ agus d’éirigh go maith leis in iliomad teanga, 60 teanga nó mar sin.
Ar ndóigh, Spot a bhí ann i mBéarla, ach in Éirinn chuaigh Bran i bhfeidhm níos mó ar go leor daoine ná Spot, agus ní lucht na Gaeilge amháin.
Cuimhníonn cainteoirí Béarla ar Bhran seachas Spot agus seans gurbh é Bran an t-aon leabhar Gaeilge a bhíodh sa tigh,” a dúirt sé le Tuairisc.ie.
Spreag sé suim an teaghlaigh sa scéalaíocht nuair a bhíodar óg fosta nuair a léigh sé scéalta mar Dháithí Lacha agus Bran agus Sceolán do na páistí.
Sa tseanaimsir bhíodh iascach ronnach, bream (bran), ballach, gliomach, mangach, langa, eascann, ‘elbo’, roc, bolmán, sciata, scadán, trosc, colmóir, fíogach agus plás.
Is fada roimhe seo ó bhí an oiread carachtar ar an aon láthair amháin: Jon, Sansa, Arya, Daenerys, Tyrion, Jorah, Samwell, Varys, Bran, The Hound agus Davos.
Cén duine daonna ar mhaith leis Bran nó Spota nó Sceolaing nó Mog nó Cití nó Pitch nó Puisín a bheith ar an gclár bia seachas muiceoil díbhlasta gan ainm?
Do na leanaí an-óg tá leabhar eile sa tsraith cháiliúil le Eric Hill faoin mhadadh beag Bran agus Bran agus a Mhúinteoir(€4.95) mar theideal air.
18 Sometimes onely the grosser part of the bran is by a Searce seperated from the meale, and a bread made of that which is sifted, called in some places One way bread.
Rinne an coileach seo trí huaire gan bhraodar ach an ceathrú uair a tharraing sé ar an Bhreacaigh, tháinig Bran, madadh mór na bhFiann air sular shroich sé é agus mharaigh sé é.
Ba mhó i bhfad an scéal é dá mba mhadra clúiteach a bhí ann – Bran nó Sceolan nó Master McGrath cuir i gcás nó fiú Pangur Bán i gcás an eagarthóra a mheasann nár cheart go dtiocfadh na fíricí idir tú agus scéal maith.
Ar dhaoine óga a bhfuil cumas sa léitheoireacht neamhspleách bainte amach acu atá insint nua ar scéal dhá chú cháiliúla Fhinn mhic Chumhaill, Bran agus Sceolán, le Tadhg Mac Dhonnagáin agus Liam agus an Leipreachán, le Gabrielle Ní Mhearchair dírithe.
Bhí mo chroí ag pléascadh mo chliabhraigh agus roise fola go mullach mo chinn, ach nuair a leag Bran, madra mo mháistir, a shrón fuar seacúil, gan mé a aireachtáil, ar chúl mo láimhe, chluinfí an bhéic a ligeas asam i gceann thiar an pháróiste.
Leabhair eile leis is ea: Píobaire Hamelin, 1953; Cois Sionna, 1955; Bran, 1957; Gaoth na Cuimhne, 1958; Ar Scáth a Chéile, 1959; Doiminic Savio, 1960; Gleann na Síre, 1962; Na Rapairí, 1963; An Cuardach, 1964; Cé Mharaigh an Cunta, 1965; Sean-Téada ar Crith, 1965; Rí na gCnoc, 1966; Bealach an Bháis, 1970; Seo mar a Tharla, 1970; Iolar an tSléibhe, 1971; Greim na Talún, 1974; Saol na mBeach, 1974; Leacht na Laige, 1983; An tÉan Cluana, 1985; Peadar Póilín!, 1987; Rún Mná, 1987; Ar Shliabh Coimeálta, 1988; Máistir an Bhaile, 1991; Fuath agus Feall, 1996.
Is é Bran an sean-ainm a dtugadh na Gaeil ar an fhiach: ‘Éan mór dubh, craosach, cruálach, trodach, iomlatach, agus glic’, a deir an t-údar Seán Mac Meanman fá dtaobh de agus más míthaitneamhach leat an cur síos sin cad é faoin íomhá scéiniúil a dhear an Céitinneach brain-éan biringneach broinn-chiar bán-shúileach ina thráchtas ar an pheacadh.