#1700576
i mbealach a d’fhág go gcaithfeadh Gaeilge a bhí ag gach mac léinn Éireannach, a bheadh ag iarraidh áit i UCD, UCC nó UCG.
i mbealach a d’fhág go gcaithfeadh Gaeilge a bhí ag gach mac léinn Éireannach, a bheadh ag iarraidh áit i UCD, UCC nó UCG.
M'athair is dócha agus m'ollamh in UCC, Leonard Rigley, fear a thug an-spreagadh dom ó thaobh acadúlachta agus caighdeán ard.
(http://www.ucc.ie/celt/published/G100004/index.html)Fuair mé an deis gabháil isteach ar an oileán i mbliana.
Tá Rick ag déanamh MA ar líne i Litríocht na Gaeilge in UCC agus bhí sé ceaptha teacht go Corcaigh an mhí seo caite do chomhdháil faoi shaothar Pheadair Uí Laoghaire.
Ach beidh sliabh le dreapadh acu i gcoinne UCC leis an taithí, stair agus traidisiúin atá acu siúd, cé nach bhfuil siad chomh láidir agus a bhíodar anuraidh.
Bhuel tá Corn Mhic Giobúin neadaithe cois Laoi don dara bliain as a chéile agus is iad UCC seaimpíní 2020.
Sa dá chluiche bhí an freasúra chun tosaigh go dtí na nóiméid dheireanacha agus bhuaigh UCC an dá chluiche leis an scór céanna (0-18) agus gan ach pointe le spáráil acu.
Luaigh sé fosta an díomá a bhí air le seanfhaiseantacht an chúrsa Fraincise ag an am in UCC.
Luaigh sé tionchar tábhachtach an Ríordánaigh air agus é ina scríbhneoir cónaithe in UCC ag an am, go háirithe maidir leis an phrós fileata a scríobhadh sé ina cholún san Irish Times.
Chomh maith leis sin, tá 393 ábhar oide ó Hibernia agus 83 mac léinn ó UCC i gceist sna figiúirí do Choláistí Chorca Dhuibhne.
"Bhí mic léinn agamsa a tháinig isteach go UCC agus chuirinn ceist orthu cad a bhí léite agat i nGaeilge agus ní bhíodh oiread agus leabhar amháin léite acu.
Ó Murchú (is ea, an tOllamh le Stair na hÉireann ina dhiaidh sin in UCC), ach bhí sin ar chúrsaí scoile; agus 44,500 i bhfad na haimsire de Bhullaí Mhártain, a bhí ar chúrsaí teistiméireachta; ach níor díoladh ach go maith faoi bhun an 2,000 de An tSraith ar Lár nuair ba mhó a raibh éileamh ar leabhair Ghaeilge agus an t-údar i mbéal an phobail nuair a foilsíodh é.
Seachtain ina dhiaidh sin arís, scaoileadh IT Shligigh isteach sa chomórtas in athuair ach níorbh fhada a seasamh, le Coláiste na hOllscoile Corcaigh, UCC, ag buachtaint orthu i mbabhta ceathrú ceannais na hAoine seo caite.
Roimh an chomórtas seo ní raibh mórán ag tabhairt seans do UCC ach leis na gunnaí móra as an reicneáil – DCU, UCD, Maigh Nuad uilig curtha den chomórtas, bhí deis iontach ag réaltaí UUJ an corn is tábhachtaí i bpeil na hollscoile a bhaint i dteach a sean-naimhde QUB.
Arís bhí meon imeartha agus foirne i bhfad níos fearr ag UCC agus bhí siad ábalta an liathróid a choinneáil sna lámha in éadan na gaoithe agus le fiche bomaite fágtha sa cluiche bhí siad chun tosaigh 0-9 0-2.
UCC: B Kelly; D Culhane, E O’Mahony, F McNamara; C Dorman, T Clancy, B Shanahan; D Nation, I McGuire; S Keane, L Connolly, B O’Driscoll; C Cox, M Quinlivan, P Geaney.
Bhí lucht na ceirde dúchais ag soláthar dioscúrsa chomh maith a bhí fréamhaithe sa domhan nua seo, go
San am céanna bhí saothar ceannródaíoch critice liteartha á dhéanamh ag Seán Ó Tuama i UCC agus ag Breandán Ó Dobhlinn i Maigh Nuad, áit ar athbhunaíodh Irisleabhar Mhaigh Nuad le béim ar chritic na nualitríochta.
De réir chuntas a bháis ar an Irish Times 19 Bealtaine 2001, d’fhorbair sé scoil thábhachtach Gaeilge i UCC, agus ghnóthaigh a lán dá scoláirí ollúntachtaí sa Ghaeilge agus sa Léann Ceilteach in ollscoileanna eile.
Cén fáth ar mhol Máire de Buitléir an teideal “Sinn Féin” don Ghríofach más fíor gur fhoghlaim sí a cuid Gaeilge in Árainn?’ Faoi mar a tharlaíonn, roinnt míosa ó shin bhí mé ag iarraidh teacht ar eolas faoi Acadamh de Hindeberg, dream a bhí i gCorcaigh thart ar 1919, agus tháinig mé ar chuntas in Éarna (1925), iris a foilsíodh i UCC, ar scéalta faoi de Hindeberg féin.
Bhí a chuid leabhar ar chúrsa agam i gColáiste Phádraig DCU, agus in UCC le breis agus deich mbliana anuas, agus dá réir sin b’éigean dom treabhadh trí na mílte focal gach samhradh d’fhonn a fháil amach cén chiall nó mhíchiall a bhí bainte as a raibh ráite agamsa, agus as a raibh scríte ag Seán.
Shocraigh Lia Ní Éigeartaigh, an chéad Chomhairleoir Dlí Parlaiminteach i dTithe an Oireachtais, céimí aitheanta de chuid UCC, go mbuailfinn leis an Uasal Roddick agus le comhghleacaithe eile is mé sa tóir ar intéirneachtaí do mhic léinn Tríú Bliana ón gcúrsa BCL (Dlí agus Gaeilge) (féach mo thuairisc air seo in Ollscolaíocht Ghaeilge: dúshláin agus léargais, eag.
Mar chuimniú ar rannpháirtíocht bhur n-aoichainteora sa tionól úd, agus ar a theacht tráthnóna go dtí UCC, tugaim dó, thar bhur gceann, cóip d’aiste faoi thiarna áitiúil, Fínghin Mac Carthaigh, ó Chill Briotáin.
pic.twitter.com/DK9I1non4A — Loretta Ní Ghabháin (@LorGMedia) 6 Eanáir 2017 6) Ollscoil na hÉireann, Corcaigh — UCC Ireland (@UCC) 6 Eanáir 2017 7) Róisín de Staic Lá deireanach an nollaig.
In iris oifigiúil an choláiste, The UCC Gazette, a bunaíodh 1911, d'fhoilsítí go rialta le linn cogaidh 1914-18 liostaí "Past and Present Students at the War", "Honorary war degrees and exemptions", agus scéalta báis ón chogadh.
Thug Séamas Caomhánach i leataoibh mé lá is mé ar mo bhealach amach as na seomraí comhrá sin in UCC: ‘Tá sé sniugtha,’ ar seisean, ‘Tá sé sniugtha ag an Times.’ Bhí uafás na hóige ormsa.
Aon uair a bhíonn teistiméireacht agam féin á scríobh do mhac léinn dem chuid, abair, go háirithe don té go mbíonn a aghaidh ar thíortha lasmuigh, deirim i gcónaí gur céim ón NUI atá aige, ach gur i UCC a bronnadh.
A mhac Mícheál a sholáthraigh an lámh chúnta seo; céimí de chuid UCC é, a bhfuil taighde ar leibhéal na dochtúireachta ar bun aige in Ollscoil Oxford faoin mbealach inar chuaigh an tIodálach i gcion ar litríocht an Bhéarla ar ball.
Is cinnte gur féidir le lucht na Gaeilge dornán de na beartais thuasluaite a chur ag fónamh dóibh féin agus déanamh amhlaidh le fiontair eile, ar nós feabhas a theacht ar fhoirgneamh na leabharlainne i UCC, a cothaíodh le cabhair airgid ó PRTLI.
Is oth liom an titim san éileamh ar an nGearmáinis faoi deara do UCC a bheith ag cuimhneamh ar fáil réidh le déanaí leis an gcúrsa sa Dlí is sa Ghearmáinis a bhí acu.
Is téacsleabhair ó Mheiriceá iad na saothair a theagmhaigh ina lámhaibh siúd a chláraigh i UCC i mbliana don chéim BSc sna hEolaíochtaí Bitheolaíocha is Ceimiceacha (CK 402 a códuimhir seo ag an Lár-Oifig Iontrála, an CAO).
Ar nós Bharra Uí Chearnaigh roimpi, gabhann Laoise Nic Chárthaigh buíochas leis an líon mór daoine a thug lámh chúnta go fial di agus í i mbun a cuid dualgas, pé acu an i UCC dóibh nó in Ollscoil Luimnigh mar ar thug tréimhse bliana ina cúntóir i dtogra taighde sochtheangeolaíochta faoi choimirce an Dr Tadhg Ó hIfearnáin.
Is amhlaidh a bhí ar a dhéanaí a d’fhanadh scoláirí inti le heaspa fostaíochta, is toisc oiliúint a bheith ar fáil ansiúd sa Ghaeilge, sna hEolaíochtaí, is sna Teangacha Clasaiceacha, de réir an tsárchumais a bhí ginte ina bhformhór, ar de lucht a chomhaimsire Tadhg Ó Ciardha (iarUachtarán UCC), Seán Ó Loingsigh (iar-Thaoiseach Éireann) agus an iliomad eile a raghadh a n-ainm in airde go luath is go mall.
Liostaítear ceapacháin mhórchlúiteacha eile in Breandán Ó Buachalla: a celebration, 30 Meitheamh 2010: ‘He was Burns Scholar at Boston College, Parnell Fellow at Cambridge University, a French Government Fellow at the Sorbonne, a Folger Library Fellow at Washington and a visiting professor at New York University.’ Gan amhras bhí aistí iomadúla aige in irisí léannta agus foilseacháin mar Zeitschrift für celtische Philologie, Lochlann, Ériu, Celtica, UCC Record, Éigse, Studia Hibernica, Léachtaí Cholm Cille, Scríobh, Galvia, Seanchas Ard Mhacha, Ulster Local Studies, The Irish Review, Proceedings of the Royal Irish Academy ach bhí aistí agus léirmheasanna go rialta aige freisin ó 1957 amach in irisí mar Comhar agus Feasta a bhí ag freastal ar phobal leathan na Gaeilge.
“Is bliain ar leith í an bhliain seo chugainn i gCorcaigh, tá ócáid beartaithe do UCC, agus tá iarracht mhór déanta acu ócáidí speisialta a sheoladh le heolas a thabhairt don phobal faoin nGorta Mór agus lena aird a mhealladh chuig an stair sin, agus tá sé tábhachtach go ndéanfaidh muid é sin,” a dúirt sí.
Más féidir aon rud a dhéanamh amach atá i gcoitinne acu uilig is í sin an pheannaireacht néata sholéite atá orthu agus (mar a dúirt an Dr Flahive in UCC) an mhuinín a bhí aige as a chuid ortagrafaíochta.
Chuige sin, shiúil mé isteach chuig seilfeanna na leabhar Gaeilge i Leabharlann Boole UCC agus rinne scagadh tapa ar na leabhair a bhí ann le tagairtí d’ainm agus do shaothar an Ghealacánaigh a aimsiú iontu.
Taca an ama chéanna rinne sé cóip eile den bheatha dá chara Domhnall Ó Maolriain, ar thug sé ‘Ardollamh Éireann do réir mar a thaisbeanas sé faoí laimh gach aoín inna leabhair’ air i gcolafan (UCC Ls.
Bhí teacht ag Peadar Ó Gealacáin ar an lámhscríbhinn in 1825 nuair a rinne sé cóip di le linn dó a bheith ag fanacht i dteach Philip idir Deireadh Fómhair agus Samhain 1824, tráth a bhí sé ag feidhmiú mar mháistir scoile sa cheantar (UCC Ls.
Ba léir gur rud tábhachtach an t-oideachas ina shaol féin – ba é an chéad duine dá mhuintir a d’fhreastail ar an tríú leibhéal agus fad a bhí sé i UCC casadh air láithreach ‘force field’ Fleischmann agus Ó Riada.
I lár na seachtóidí thosaigh sé féin ag léachtóireacht i UCC agus chuir sé roimhe cló nua a bhualadh ar stádas an cheoil thraidisiúnta san oideachas, obair a bhfuil a toradh le feiceáil go dtí an lá inniu féin.
Agus um thráthnóna inniu beidh sé á bhronnadh arís i lárionad spóirt Institiúid Phort Láirge (WIT) i ndiaidh an chluiche ceannais idir ríthe an chomórtais, Coláiste na hOllscoile Corcaigh (UCC), a bhfuil an corn seo tugtha leo acu 38 uair, agus Coláiste Mhuire Gan Smál Luimneach (MIC ) ar éirigh leo greim a fháil air faoi dhó.
Is maith liom stíl, cur chuige agus spiorad UCC agus mar Chorcaíoch ba mhaith liom go mbeadh an lá leo ach bí cinnte de nach mbeidh mórán idir na céilí comhraic iontacha seo.
An tOllamh le Nua-Ghaeilge i UCC Pádraig Ó Macháin a tháinig ar an nasc seo nuair a fuair sé amach mar gheall ar leabhar ársa a bhí ag teaghlach i gCorn na Breataine, a raibh baint aige le saol an léinn in Éirinn sna meánaoiseanna.
(http://www.focal.ie/Home.aspx; http://www.ucc.ie/celt/Dinneen1.pdf) Anois, de réir an Fhoclóra Bhig, is ionann falcaire agus lúbaire, agus deir Ó Domhnaill faoin duine a bheadh ag cúigleáil, ag cártaí, abraimis, gur ag déanamh caimiléireachta a bheadh sé nó gur calaois a bheadh déanta aige.
In Éirinn, dúirt Tang Liang, ar Síneach é atá ag gabháil do chéim in UCC, go raibh sé ciaptha leis an imní mar gheall ar gur gabhadh a thuismitheoirí i rith an tsamhraidh agus é curtha ina leith go bhfuil siad bainteach leis an ngluaiseacht Falun Gong.
Ba as cathair Chorcaí mo chraobh-sa de mhuintir Ríordáin, mar a tharlaíonn sé, agus ní raibh a dteach ach cúpla céad slat ó champas UCC.“Bhí dúspéis agam sa mhiotaseolaíocht as m’óige.
Ní bheinn in ann an staidéar seo a dhéanamh agus mé ag maireachtáil mar scríbhneoir lánaimseartha in Boston, ach tá gach a bhfuil uaim curtha ar fáil dom ag UCC sa chúrsa ar líne….Tugadh an deis dom mé féin a thumadh san ábhar, labhairt le scoláirí ó gach cearn den domhan, agus teacht ar an dámh is fearr do léann na Gaeilge,” a dúirt sé.Is iad scéalta Fhinn Mhic Cumhaill agus scéalta Chon Chulainn is fearr le Rick, agus beidh sé ag díriú ar athair Chon Chulainn, Lugh mac Céin dá thráchtas máistreachta.“Is é an tIldánach é, is eiseamláir de laoch é, agus is é an rí idéalach é agus fuascailteoir na cosmhuintire,” a dúirt sé.
Dá mbeinn ag cur cúpla euro ar thorthaí na gcluichí inniu bheinn ag ceapadh gurb iad Mary I agus UCC a bheidh sa chluiche ceannais a bheidh á imirt Dé Céadaoin seo chugainn agus a bheidh á thaispeáint beo ar YouTube Spórt TG4.
Bhí seachtar nó ochtar den phainéal ag imirt le UCC ar an gCéadaoin agus caithfidh go mbeidh tuirse orthusan roimh a gceathrú cluiche taobh istigh de choicís, gan trácht ar an taisteal go léir agus, b’fhéidir, ábhairín staidéir nó léacht nó dhó chomh maith.