Seachas a bheith agu útamáil le cártaí den iliomad dath, creidim go daingean gur mó de phionós ar imreoir agus ar fhoireann in aon spórt go gcathfeadh an té atá ciontach as sárú rialach tréimhse 10 nóiméad dímhaoin ar an líne, fad is atá a chomrádaithe ag iompar an ualaigh.
Is é sainmhíniú na rialach sin i gcás amháin: ‘Scoláire ar bith a labhróidh abairt iomlán i dteanga ar bith seachas an Ghaeilge le linn cúrsa nó imeacht ar bith eile de chuid an choláiste, sáraíonn sé/sí Riail na Gaeilge’.
Tá an méid seo le feiceáil i gcomhad de chuid Roinn an Taoisigh atá ag plé leis an ábhar agus atá ar fáil anois sa Chartlann Náisiúnta de bharr na rialach go gcuirfí cáipéisí stáit ar fáil go poiblí tar éis 30 bliain.
De réir na rialach nua a bheidh á chur i bhfeidhm ó thús na bliana 2018 ní mór ciceanna amach a sheoladh chomh fada leis an líne 45 mhéadar ar a laghad agus beidh cic saor le ceadú do aon imreoir a dheineann gabháil ar an bpeil más é is mian leis.
Chomh maith leis sin, tá comhdháil speisialta le gairm i mí an Mheithimh le stailc a phlé. Maítear i suirbhé atá déanta ag an gcumann go bhfuil os cionn 90% dá gcuid ball i bhfabhar dul ag obair de réir rialach mar gheall ar phá agus choinníollacha oibre.
Bhí foláireamh tugtha ag an gcomhlacht do na hoibrithe roimhe seo dá leanfadh siad orthu leis na stailceanna agus ag obair de réir rialach, go bhféadfaí iad a chur ar fionraí gan pá, a gcuid uaireanta oibre a chiorrú agus a bpá a laghdú.
Níor tháinig an Ollscoil Náisiúnta ar an saol go dtí 1908, tar éis an tsaoil, agus cé gur éirigh le Conradh na Gaeilge pas sa teanga náisiúnta a bheith chomh riachtanach leis an Bhearla agus an Laidin sa scrúdú iontrála sna coláistí nua cois Life, cois Laoi agus cois Coiribe, níor tháinig tionchar na rialach sin i bhfeidhm i ndáiríre go dtí 1913 .i.
Feictear leanúnachas ar ábhar oideachais ACS ó thréimhse an Phiarsaigh mar chloígh príomhailt ACS, a phléigh bunoideachas na hÉireann, le cur chun cinn an dátheangachais, conspóid na dtáillí do mhúineadh na Gaeilge taobh istigh de ghnáth am scoile agus le cur i bhfeidhm na rialach ar Ghaeilge éigeantach d’ábhar múinteoirí na gColáistí Traenála.
Faoi dheireadh an 11ú haois b’fhacthas do roinnt manach de chuid mhainistir Molesme na Fraince go raibh lucht leanúna Bheinidict i gcoitinne imithe i bhfad ó bharrshamhail bhunaitheoir na Rialach agus d’fhág siad sa bhliain 1098 le leagan docht den Riail a chur i bhfeidhm i mainistir nua in áit darb ainm Cîteaux.
Tá na cainteanna idir Cumann na nAltraí is na mBan Cabhrach agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte fós ag leanacht ar aghaidh sa Choimisiún Caidrimh sa Láthair Oibre in iarracht an réimeas 'obair de réir rialach' a sheachaint Dé Máirt.
Chuir Beinidict Naofa cor i scéal an mhanachais nuair a bhunaigh sé a mhainistir i Monte Cassino timpeall 529 agus cheap “… córas eagraíochta agus rialach faoi leith do na manaigh .
Anuas air sin, bhí srianta curtha anois ar dheiseanna foghlamtha (ceachtanna Gaeilge ina measc) de bharr go raibh baill de cheardchumann na nOifigeach Príosúin ag obair de réir rialach tar éis do 38 príosúnach éalú ón Cheis Fhada i Meán Fómhair na bliana 1983.
Ba léir go raibh James Brokenshire ar a dhícheall ag iarraidh riail dhíreach a sheachaint nó, ar a laghad, ag iarraidh admháil a sheachaint go rabhthas ag dul i muinín na rialach dírí ó Westminster.
Faoi athrú rialach a tugadh isteach dhá mhí roimhe sin, ba bhuille saor 45m a bheadh le fáil ag an bhfreasúra as a leithéid (mar a bheadh ceann 65m inniu), ach ba faoi na seanrialacha a cuireadh tús leis an gCraobh agus ba iad a bhí i réim sa gCluiche Ceannais.
De bharr na rialach sin bhuaigh Áth Cliath Craobh Shinsearach Iománaíochta na hÉireann cúpla babhta agus gan é le rá faoi dhuine amháin fhéin de na himreoirí go mba sa gcontae sin a rugadh é.
In abairt d’fhéadfá cuspóirí ‘Misneach’ a lua ach iad siúd a bhí ag ceannairí 1916 a bhreacadh síos, go háirithe na cuspóirí nár cuireadh i gcrích ó shin i leith d’ainneoin is go rabhamar féin-rialach le caoga bliain anuas (1966: 8).
Luann sé dhá fhoinse gramadaí roimh 1922 a mhol caitheamh le leaganacha mar seo mar ainmfhocail fhrásacha (271): ‘A noun followed by a genitive (not having the force of an adjective) is in most cases treated as a compound or phrase-noun, and is hence invariable’ (Congregation of Christian Brothers 1921: 198), agus ‘The Genitive form is not used in phrase nouns’ (Ó Nolan 1919: 144), agus deir sé go gcuideodh feidhmiú na rialach seo ar na téarmaí in TD le húsáideoirí teacht roimh an mbaol éiginnteachta agus débhrí.
Rud amháin is gá don CLG a bheith an-ghéar faoi dar liom, agus an deis acu le teacht i bhfeidhm na rialach nua, agus is é sin, mí-iompar aon imreora a chuirfeadh isteach ar chlogad imreora eile d’fhonn cur as dó agus é ag iarraidh breith ar an sliotar san aer, cuir i gcás.
Níl sé i gceist agam stair na rialach a ríomh ach is leor a rá gur riail í a tugadh isteach in áit riail chonspóideach eile a chuireadh cosc ar bhaill CLG cluichí gallda a imirt a cuireadh ar ceal i 1971.
Deir an DUP go mbeadh siad sásta le tréimhse fhada de riail dhíreach ó Westminster ach bhainfeadh poblachtánaigh úsáid as comhthéacs na rialach dírí le brú a chur ar rialtas na Breataine maidir le ceisteanna ceart daonna, dímhíleatú, agus a leithéidí sin.
Pé ní faoi pholasaithe oifigiúla, is cosúil go mb’fhéidir go bhfuil deighilt idir fhoclaíocht agus cur i bhfeidhm na rialach agus go bhfuil a leagan féin ag na réiteoirí air mar scéal.
Toisc go mbíodh cead ag na tosaithe a bheith istigh sa ‘chearnóg’ agus ionsaí (de réir rialach) a dhéanamh ar an gcúl báire, b’éigean do na lánchúlaithe an cúl báire a chosaint trí na tosaithe a choinneáil amach as an ‘gcearnóg’ ar ais nó ar éigean.
De réir na rialach nua a tugadh isteach an uair úd (thart ar 1970 measaim), agus a leasaíodh i mbliana, ní bheadh cead ag tosaithe a bheith sa ‘chearnóg’ bheag sula dtiocfadh an liathróid cé go bhfeadfaidís í a leanúint isteach.
B’fhéidir gur cur-i-bhfeidhm na rialach is gá a leasú nó soiléiriú agus neartú a dhéanamh ar an riail féin chun go n-oibreodh sí níos fearr ar son na n-imreoirí.
Níl sé ar shon deireadh a chur leis an bpas láimhe áfach, ná aon athrú a dhéanamh ar an riail a bhaineann leis, ach tá sé ar son chur i bhfeidhm na rialach agus réiteoidh sin an fhadhb dar leis.
De réir na rialach, is gá go mbeadh an gníomh soiléir, is é sin an lámh ag bualadh na liathróide, ionas go mbeadh pas láimhe dleathach, agus mura mbíonn is cóir cic saor a bhronnadh ar an bhfoireann eile.
Tháinig 705 duine slán as an tubaiste, ina measc Bruce Ismay, mar chuaigh seisean isteach sa bhád tarrthála deiridh, d’ainneoin na rialach úd faoi ‘mná agus páiste chun tosaigh.’ I gConamara a chaith sé cuid mhaith dá shaol ina dhiaidh sin.
Tá na hAltraí ag obair de réir rialach ó mhaidin mar a bhí socraithe tar éis gur theip ar chainteanna a bhí ar bun tráthnóna inné idir Bhainistíocht an Oispidéil agus Cumann Altraí agus Ban Chabhrach na hEireann.
I gCaibidil 20 rianaítear stair na rialach seo faoin séimhiú, is é sin, tugtar tuairisc chroineolaíoch ar an riail seo á leasú ó eisiúint CO 1953, CO 1958, GGBC 1960, CO 1960, GGBC 1999, CT 2003, CO 2011 agus CO 2012.
"Ní bhainfidh gníomhaíocht tionsclaíochta oiread is othar amháin de thralaí agus ba cheart dúinn bheith ag díriú ar Phlean an Tascfhórsa a chur i bhfeidhm." Dúirt an tAire Sláinte gur faoi choimirce an Choimisiúin um Chaidrimh sa Láthair Oibre a thabharfar faoin idirbheartaíocht idir Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte agus Cumann na nAltraí agus na mBan Cabhrach. Chuir an Ceardchumann an cheist ar vóta i measc a gcuid ball i bhfianaise a míshástachta maidir le heaspa acmhainní agus plódú leanúnach in aonaid éigeandála sna hospidéil. Dúirt Ard Rúnaí an Chumainn, Liam Doran, go mbeidh i bhfad níos mó i gceist sa ghníomhaíocht ná agóidí ag am lóin, obair de réir rialach, nó diúltú dualgais riaracháin nó freagairt fóin a chomhlíonadh.
Leanann sé ar aghaidh go dtí urú na n-ainmfhocal agus pléann sé na rialacha ar bhealach díreach loighciúil: Tugann sé an sainmhíniú ar na nithe seo i nóta beag a thagann díreach i ndiaidh na rialach agus leanann sé ag míniú na gcásanna difriúla ina núsáidtear an t-urú.
Cúram Ailse i gCorcaigh Ta se curtha in iul ag Cumann na n-Altrai agus na mBan Cabhrach go bhfuil a gcuid ball in Aonad Onceolaiochta Oispideal Ollscoile Chorcai le dul i mbun oibre de réir rialach ona 8 a'chlog maidin De Mairt, an 12ú den mhi.
Ionad Síciatrach na Gaillimhe Tá altraí síciatracha in Ospideál Ollscoil na Gaillimhe ag obair de réir rialach an tseachtain seo feachaint le áird na feidhmeannachta sláinte a tharraingt ar an ngéarchéim, a deir siad atá san ionad siciatrach ansin.
Córas ag teastáil do fheirmeoirí beaga "Caithfear córas a bhunú sa tír seo le cuidiú le feirmeoirí beaga atá a mbánú ag rialach de chuid an stáit", a dúirt Breandán Seoighe ó Chumann Feirmeoirí Sléibhe agus Natura na hÉireann.
Annelies Ilena, Tá achomharc déanta ag scipéir an bháid an Annelies Ilena, a fuaireas ciontach cheana as sárú a dhéanamh ar rialach iascaireachta Aontas na hEorpa amach ó chósta an iarthuaiscirt. Fuaireas Gerrit Plug, 59 bliain d'aois, as an Ísiltír, ciontach i gCúirt Chuarda Choiriúil Leitir Ceanainn as sárú a dhéanamh ar rialacha iascaireachta, ar dhátaí idir an 22ú Samhain agus an 25ú Samhain 2013 agus cuireadh finéal €103,000 air.
Altraí aonaid Oncólaíochta i mbun gníomhaíochta thionsclaíoch Tá tús á chur ag Altraí in Aonad Oncólaíochta Raditeiripe in Oispidéal na hOllscoile Corcaigh le h-obair de réir rialach treis teip ar chainteanna a bhí ar bun tráthnóna inné idir Bhainistíocht an Oispidéil agus Cumann Altraí agus Ban Chabhrach na hEireann.
Bhí ábhar ag sileadh ó 25 damhach a dearnadh scrúduithe orthu, bhí 44 ceann acu nach raibh an diúscaradh ag cloí le rialach comhshaoil agus 47 ceann a raibh baol ann do shláinte nó don timpeallacht mar gheall ar an bhail a bhí ar an damhach. Cíos tí Tá an meánchíos tí i nDún na nGall ar an dara leibhéal is ísle sa tír, de réir staidéar atá foilsithe ag an suíomh idirlíne Daft.ie inniu.
San alt ‘Zum Artikelgebrauch beim Bezugswort eines Relativsatzes im frühen Irischen’, pléann Jürgen Uhlich úsáid an ailt le hainmfhocal a bhfuil briathar coibhneasta ag tagairt dó, de réir na rialach a mhíníonn Thurneysen mar seo: San alt ‘Weavers’ beams, weaving rods and the prophetess Fedelm’, deir Máire West, Tugann sí aistriúchán eile (‘fringe sword/ fringe rod’) agus pléann sí ceisteanna eile a bhaineann le claideb corthaire agus an frása claideb garmne ‘beam sword’.
Altraí Siciatrach Deir Comhlathas Altraí Síciatrach nó An PNA go neartófar an t-aighneas tionsclaíoch atá ar bun acu san ionad síciatrach i nGaillimh mura bhfaigheann siad aird. Chuir siad tús le obair de réir rialach inniú, ach beidh sé sin ina stailc iomlán taobh istigh de chupla lá mura mbeidh an Fheidhmeannacht Sláinte sásta déileáil leis an ngéarchéim atá san ionad, a deir siad. Ní ghlacfaidh siad feasta leis na gcontúirt a bhaineann le obair na foirne ansin, a deir urlabhraí an PNA. Deir an fheidhmeannacht sláinte gur oth leo an cor is deireanaí seo agus ta iarrtha acu ar an gCoimisiún Caidreamh Saothair idirghabháil a dhéanamh sa gcás.
Ospidéal na hOllscoile Corcaigh Tá baill de cheardchumann an INMO ó bharda raidaiteiripe GB in Ospidéal na hOllscoile Corcaigh le bhótáil inniu i bhfabhar oibriú de réir rialach de dheasca easpa foirne i measc rudaí eile ar an mbarda. I measc na nithe a pléadh ag athbhreithniú leis an gCoimisiún Caidrimh Saothair i mí Bealtaine 2015, pléadh líon na leapacha ar an mbarda agus agus seachas 6 leaba breise a bheith oscailte ar an mbarda níl aon tuairisc fachta acu ón mbainistíocht maidir lena n-imní, agus tá na baill meáite an chéad chéim eile san fheachtas a thógaint inniu. Ceadúnas chun na Sceilge Cheadaigh an Iúistís Paul Gilligan urghaire sealadach do Sheán Feehan le bac a chur ar eisiúint dhá cheadúnas as an gceithre cinn atá curtha ar fáil ag Oifig na nOibreacha Poiblí le paisinéirí a dh'iompar go Sceilg Mhichíl san Ard-Chúirt inné. Ceadaíodh an t-ordú ar bhonn for-iarratais le bheith thar n-ais fé bhráid suí na cúirte arís Dé Máirt. Tá Sean Feehan, ó Dhún Géagáin, Baile an Sceilg ,úinéir ceadúnaisí báid le paisinéirí a thabhairt go Sceilg Mhichíl ag plé a cháis san Ár- Chúirt maidir le cinneadh Choimisiún na nOibreacha Poiblí an dá cheadúnas a bhí ina sheilbh a chealú i mí Eanair seo caite.