Dar le Máire Ní Annracháin agus í ag déanamh tagairt do Chailtín agus beirt bhanfhilí eile, Aine Ní Ghlinn agus Deirdre Brennan: "seachnaíonn sí níos minice ná an bheirt eile [...] eachtraí pearsanta a saoil féin [...] is doimhne an buanú agus an ceiliúradh atá déanta aici ar an bheatha ná mar atá déanta ag an mbeirt eile [.
Bhí an deireadh seachtaine sa Ghaeltacht a reáchtáladh go luath sa chúrsa an-chabhrach le dinimic ranga a buanú, agus thaitin sé leis na mic léinn freisin go bhféadfadh na teagascóirí foghlaim uathusan de bharr nach dochtúirí leighis iad na teagascóirí.
‘Más buan cuimhne, ní dílis … más buan, is fothrach … Mar buanú cuimhne, is caochbhuanú é …’ Tá sé amuigh ar an Eoraip gurb í príomhchathair na cuimhne agus b’fhéidir go dtéitear thar fóir leis na cuimhneacháin.
Agus é nasctha ar bhealach éigin cinnte leis an Ghailearaí Náisiúnta, abair, leis an ‘Hugh Lane’, nó leis an Choláiste Ealaíon, shamhlófá dul chun cinn; cinnteacht (a fhad is ann dá leithéid) don leanúnachas sa todhchaí; agus buanú chlú West – rud atá ag dul dó.
Tá gluaiseacht ar leith faoin teideal Catholic Unity Pilgrims bunaithe i bParóiste na Mainistreach trína bhfuil baill den pharóiste ag tabhairt turais ar an nDomhnach ar eaglaisí de thraidisiúin eile le linn a seirbhíse Domhnaigh siúd agus ag cur eolais ar a gceiliúradh agus ag buanú comhair agus tuisceana.
Tá sé soiléir gur chreid sé sa ráiteas: ‘Beatha teanga í a labhairt, buanú teanga í a scríobh.’ Mar mhúinteoir, theastaigh ó Phádraig go mbeadh ar chumas a chuid mac léinn seoda scéalaíochta agus filíochta na Sean-Ghaeilge a léamh sa bhun-teanga.
Tá comaoin nach beag curtha ag Celia de Fréine agus ag Fidelma Ní Ghallchobhair ar chultúr liteartha na Gaeilge san aois seo agus buanú breise déanta ar an éacht fileata a dhein Brian Merriman dhá chéad is daichead bliain nach mór ó shin.
Tá comaoin nach beag curtha ag Celia de Fréine agus ag Fidelma Ní Ghallchobhair ar chultúr liteartha na Gaeilge san aois seo agus buanú breise déanta ar an éacht fileata a dhein Brian Merriman dhá chéad is daichead bliain nach mór ó shin.
“Ba é an An Claidheamh Soluis agus Fáinne an Lae an príomhfhóram díospóireachta do chúrsaí Gaeilge le linn na tréimhse sin ar fad, an tréimhse inar tharla an athbheochan, plé ar chúrsaí litríochta, buanú na nua-litríochta Gaeilge agus an fhorbairt phobail a stiúir rudaí i dtreo na réabhlóide,” a dúirt sé.
“Ciallaíonn an gealltanas seo go mbeidh sé ar chumas Ghlór na nGael cur go mór leis an líon clubanna atá ag fáil tacaíocht ón Fhondúireacht le stádas, úsáid agus buanú na Gaeilge sna clubanna a bhrú chun cinn,” a dúirt Frainc Mac Cionnaith, Bainisteoir Forbartha le Glór na nGael.
Tá an tAire Oideachais Joe McHugh le Plean Teanga Chloich Chionnaola a sheoladh i nGort an Choirce i nGaeltacht Dhún na nGall anocht. Deirtear gurb í príomhsprioc Phlean Teanga Chloich Chionnaola go dtiocfadh buanú agus méadú ar an nGaeilge mar theanga phobail sa cheantar.
I ráiteas a chuir Gaeloideachas amach faoin scéal tráthnóna dúradh go bhfuil 12 aonad lán-Ghaeilge eile ag feidhmiú faoi láthair in iarbhunscoileanna Béarla timpeall na tíre, agus go bhfuil siad ar fad chomh “leochaileach” céanna, toisc nach bhfuil polasaí ag an Roinn Oideachais agus Scileanna “maidir le bunú agus buanú aonaid Ghaeilge”.
“Is mian linn labhairt le pobal na Gaeilge ina dteanga féin agus an fód a sheasamh leo ina gcathanna chun cearta teanga agus buanú pobail a bhaint amach.” Deir de Hál go n-aithníonn gluaiseachtaí na heite clé ar an mhór-roinn agus in áiteanna eile an dualgas atá ar an eite chlé tacú le mionteangacha agus go gcaithfear “fáil réidh leis an mbéalghrá” a thugtar don Ghaeilge.
Léiríonn figiúirí oifigiúla go bhfuil an dífhostaíocht giota maith níos airde i measc na gCaitliceach ná mar atá sé i measc na bProtastúnach agus is ceantracha Caitliceacha iad 16 as an 20 bardas is mó atá faoi míbhuntáiste ó thuaidh ach tá aontachtaithe ag craobhscaoileadh na bréige go bhfuil gach "lamháltas" á thabhairt do Chaitlicigh, agus buanú na deighilte "iad" agus "muid".
Beartaíodh i 1985 é a oscailt go lánaimseartha mar Ionad Sealbhaithe agus Buanaithe Gaeilge lena chinntiú go mairfidh an Ghaeilge beo, trí daoine a spreagadh le hiompar agus buanú Gaeilge a neartú in abhantrach an Árais agus i measc na ndaoine a bhíonn ag soláthar seirbhísí do phobal na Gaeltachta agus na Gaeilge.
Díríonn Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ar dhá phríomh-mhodh chun ár n-aidhm a bhaint amach, mar atá 'Bunú agus Buanú Pobal Gaeilge agus Gaeltachta' agus 'Stádas na Gaeilge agus Cearta Cainteoirí Gaeilge'.
Ach déanann sé cúr síos ar a n-iarrachtaí i dtaca le buanú teanga mar rud *“Python-esque”.* Ní thuigeann sé cén fáth a bhfuil na comhairlí contae ag tabhairt cead pleanála do na céadta teach nach labhrófar Gaeilge go deo iontu le linn do Roinn na Gaeltachta agus Údarás na Gaeltachta a bheith ag doirteadh airgid isteach sna ceantair Ghaeltachta leis an teanga a bhuanú.
Is é an sprioc atá ag an bpleanáil teanga sa chás seo ná lucht labhartha na Gaeilge a mhéadú agus buanú a dhéanamh ar úsáid na Gaeilge mar theanga teaghlaigh agus mar theanga pobail (An Roinn Cultúir, Oidhreachta & Gaeltachta, 2018: 7).
Tá sraith seimineár gréasáin, Ag Buanú Gnó i rith Géarchéime, á reáchtáil ag Údarás na Gaeltachta ar an 18 Samhain agus ar an 2 agus 8 Nollaig chun tacú le gnóthaí agus iad ag dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann leis an COVID-19 agus an Breatimeacht.
"Neamh-chomhionannas scannalach" a thug stiúrthóir an WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus ar an moill vacsaíní a roinnt leis an domhan mór agus dúirt gurb amhlaidh a bhí a mhoill sin ag buanú an choróinvíris.
Seo thíos sliocht as saothar filíochta atá ar fail ag Corcaíoch chróga ab ea Mother Jones agus is maith liom go mór go bhfuil a cáil á buanú ag an iris radach Mother Jones Magazine.
Tar éis na dtoghchán, gheall Fianna Fáil agus an Páirtí Daonlathach mar a leanas: “Tacaíonn an Rialtas nua leis an bhfeachtas chun an Ghaeilge a bheith mar theanga oifigiúil san Aontas Eorpach, agus go mbeadh buanú na teanga ina chritéir le haghaidh pleanáil sna Gaeltachtaí”.
(Deirim "glúin" ach is é fírinne an scéil é gur duine nó beirt as measc na mílte mac léinn a leanann den scríbhneoireacht ghníomhach.) "Beatha teanga í a labhairt; buanú teanga í a scríobh," a deireadh lucht na hAthbheochana.
Thacaigh sí le hiliomad tionscadal nuálaíoch thar na blianta, ó fhéilte leabhar, go Inis(irisleabhar a phléann litríocht na n-óg), go bunú agus buanú “Laureate na nÓg,” ról ómóis ar ghlac an scríbhneoir aitheanta Siobhán Parkinson leis ar na mallaibh.
Meaning is the source of passion, and passion is what will sustain you in the journey towards your mission.’ Agus é seo: ‘If you mean it, write it down.’ (Beatha teanga í a labhairt, buanú teanga…) Scríobhann McNulty faoi eachtraí beaga le pearsana móra spóirt, an tionchar a d’imir sé orthu agus an tionchar a d’imir siadsan airsean.
Ag Buanú Phobail Ghaeltachta: "Ní neart go cur le chéile” Is i Rann na Feirste i dTír Chonaill a bhí Tionól Gaeltachta Chonradh na Gaeilge i mbliana.
Ba ag na hócáidí sóisialta seo a rinneadh buanú ar a n-oidhreacht, ach ní ó thaobh na siamsaíochta amháin a bhain tábhacht leis na hamhráin dar le Ó Madagáin: Is léir go raibh cion ag an mBreathnach ar gach uile chloch de Ghleann Mhac Muirinn agus rinne sé gaisce as a fhód dúchais i dtrí cinn ar fad dá chuid amhrán, péire acu i nGaeilge ‘Amhrán Fada Ghleann Mhac Muirinn’ agus ‘Amhrán Gearr Ghleann Mhac Muirinn’ agus ceann amháin i mBéarla, ‘Glenicmurrin Townland’.
Buanú na Meancóige ======= Níos measa fós, tá roinnt daoine ag caitheamh ceamaraí cinn anois, agus mar sin níl éalú ar bith ón tsúil santach má dhéanann éinne meancóg.
An Chéad Teanga Oifigiúil Tá airgead na Gaeltachta á chaitheamh de bharr an polasaí rialtais atá ann ó bhunú an stáit gurb í an Ghaeilge an chéad teanga oifigiúil agus go bhfuil gá lena forbairt agus lena buanú.
Polasaí oideachais Creideann Steve Ó Cúláin príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta "go láidir go bhfuil an polasaí oideachais Gaeltachta riachtanach agus bunúsach d'fhorbairt agus buanú na teanga agus na Gaeltachta amach anseo".
An taobh theas den domhan, an taobh thall den domhan agus aon cheacht simplí amháin le foghlaim as an dá thír - beatha teanga í a labhairt; buanú teanga í a scríobh.
Beidh siompóisiam ar siúl Dé Sathairn 2ú Feabhra ag 10.30am ar "Beatha teanga a labhairt: buanú teanga a scríobh".
Déanann Race buanú air seo freisin nuair a deir sé go dtugann scileanna piarmheasúnaithe dearcadh níos leithne do mhic léinn ar an gcultúr measúnaithe a bhfuil siad mar rannpháirtithe ann: Léirítear an próiseas cumasaithe a eascraíonn as na scileanna piarmheasúnaithe seo i ráiteas a dhéanann mac léinn a thug faoin gcineál seo meastóireachta in ollscoil i Hong Cong: Cé gur pléadh cúrsaí aiseolais go pointe áirithe cheana féin san alt seo agus an ghné mhachnamhach den mheasúnú faoi chaibidil, is fiú córas aiseolais a scagadh ann féin mar dhlúthchuid de churaclam teanga.
Maoiniú Acadamh na GaeilgeTá €900,000 ceadaithe ag Aire Stáit na Gaeltachta Joe McHugh d'Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge le leanacht lena gcuid oibre sa dá ionad atá acu i gConamara, ar an gCeathrú Rua agus i gCárna, agus san ionad i nGaoth Dobhair.Deir an tAire Stáit go gcuireann an tAcadamh go mór leis na deiseanna oideachais thrí mheán na Gaeilge atá ar fáil do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta, agus go bhfuil tionchar iontach aige sin ar shaol sóisialta, cultúrtha agus teanga an phobail.Deir sé freisin go gcuirtear oiliúint ar mhuintir na Gaeltachta le ceannas a ghlacadh ar an bpleanáil teanga, san Dioplóma i bPleanáil agus Buanú Teanga a chuireann an tAcadamh ar fáil i gcomhar le hÚdarás na Gaeltachta.Imní mhná tí Choláiste LurganDeir Cathaoirleach Choiste Mhná Tí Choláiste Lurgan Máire Áine Mhic Dhonncha gur aisteach an cás é gur anois, ceithre mhí théis an tsamhraidh, atáthar a rá go gcaithfear caoi a chur ar fhoirgneamh an choláiste.Tá sé i bhfad ró-dheireanach anois a deir sí, agus socruithe déanta ag daltaí na bliana seo chugainn.Fáiltíonn mná tí roimh aon fhorbairt a dhéanfaí ar an gcoláiste a deir Máire Áine, ach an obair a dhéanamh nuair a bheidh dóthain ama di.Bhi Máire Áine Mhic Dhonncha ag tagairt do na ceisteanna atá curtha anois ag Roinn na Gaeltachta ar Údarás na Gaeltachta faoi chomh feiliúnach is atá foirgneamh Choláiste Lurgan in Indreabhán, do Choláiste Gaeilge.Tá sé ráite ag Bainisteoir an choláiste Mícheál Ó Foighill go bhfuil an chontúirt ann anois nach mbeidh aon choláiste Gaeilge sa gceantar an chéad bhliain eile.Atbhreithniú mholtaí tar éis bhás Savita HalappanavarInniu a fhoilseofar an t-athbhreithniú seachtrach atá déanta faoin gcaoi a bhfuil na moltaí ón bhfiosrúchán faoi bhás Savita Halappanavar á gcur i bhfeidhm in aonad máithreachais Ospidéal Ollscoile na Gaillimhe.Rinneadh 3 fhiosrúchán uilig. Bhásaigh an bhean as India, agus í aon bhliain déag is fiche, mí Dheireadh Fómhair 2012 éis di an páiste a bhí sí a iompar a chailleadh.Cuirfear an t-eolas ar fáil ag cruinniú de bhord an Ghrúpa Cúram Sláinte ag Ionad Altranais an ospidéil ag a 5 a chlog tráthnóna.An 17ú Deireadh Fómhair anuraidh, d'iarr Bord Ghrúpa Ospidéal na Gaillimhe agus Ros Comáin, mar a bhí orthu ag an am, go ndéanfaí athbhreithniú seachtrach faoi cheann bliana, faoin gcaoi a raibh na moltaí ón bhfiosrúchán á gcur i bhfeidhm, agus go roinnfí an t-eolas ar an bpobal.
Dúirt ceannaire Shinn Féin ar an gComhairle, an Comhairleoir Des O'Grady go mbeidh an laghadú iomlán de 15% á mholadh ag a pháirtí arís i mbliana. Pleanáil Teanga Beidh oíche eolais fé Chúrsa Diplóma sa phleanaíl agus buanú Teanga in Óstán an Malton i gCill Áirne anocht ar 8 a chlog Siad Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge i gcomhar le Ollscoil na hÉireann Gaillimh, a reachtáilfaidh an cúrsa Ollscoile Páirt aimseara thar achar dhá bhliain acadúil.
Dúirt Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta, Micheál Ó hÉanaigh gur céim mhór chun tosaigh atá ann do cheantracha Gaeltachta na tíre an nasc seo a bheith ann le hAlbain Plean teanga Seolfaidh an tAire Oideachais Joe Mc Hugh Plean Teanga Chloich Cheann Fhaola in Ostán Loch Altan Gort a Choirce tráthnóna inniu agus beidh Ambasadóir na Gaeilge do Chloich Cheann Fhaola Caitlin Nic Aoidh as TG4 i láthair fosta. Is e príomhsprioc Plean Teanga Chloich Cheann Fhaola na go dtiocfaidh buanú agus méadú ar an Ghaeilge mar theanga pobail .
Agus coiste le bunú chun athbhreithniú a dhéanamh ar an Chaighdeán bhí an lámhleabhar sin faoi chaibidil ag an Ollamh Nicholas Williams sa chaint oscailte agus ag beirt de na cainteoirí ag an siompóisiam "Beatha Teanga a labhairt; buanú teanga a scríobh" maidin Dé Sathairn.
Is é "an teaghlach a chruthaíonn an cainteoir dúchais, ach is é an comhthionól pobail a chothaíonn an comhthéacs ina dtagann forbairt agus buanú teanga ar an gcéad ghlúin eile.
'All you need is love', mar a dúirt na Beatles." *Cathal Ó Searcaigh, Aibreán 2001* Mórtas na Mná Palaistíní ======= (i gcead do Tawfiq Zayyad) Anseo i Lidda, i Ramla, i nGaililí, fanóidh muid ag buanú ár gcineáil is ár ndlí.