Déanfar tuairim is a 3 faoin gcéad den chine daonna a raiptiriú chun na bhflaitheas lasnairde, bíodh nach bhfuil mionbhriseadh síos déanta aige cé acu Caitlicigh, Protastúnaigh, Búdaigh, Bodaigh, Cumannaigh, Confúsianaigh, Aindiagaigh nó Ainrialaigh a bheidh iontu, ceann ar cheann.
Ba dhóigh leat agus an cinneadh sin á léamh go raibh Breanndán d’iarraidh Burj Al Arab a thógaint dó féin, nó bathalach tí a gheobhadh lasnairde de Thower Bhaile Dháith agus a leagfadh scáth ar an bparóiste ar fad ó thuaidh go dtí Baile na hAbha.
Dá bhrí sin, cad ina thaobh nach rachfá go dtí an lochta lasnairde, nó go dtí an bothán ar chúl an ghairdín, nó an bosca sin go raibh sé i gceist agat a chaitheamh amach, agus ransú a dhéanamh do na díolamaí arbh éigean duit a léamh nuair a bhí an ardteistiméireacht ar siúl agat, nó staidéar á dhéanamh agat i gcomhair céime, nó chéad bhliana céime féin?
Ach de réir mar a thuigim anois is ionann glas agus dath an uisce, agus toisc go n-athraíonn an dath sin de shíor ag brath ar a bhfuil lasnairde nó laistíos de, athraíonn an dath ar a dtugtar glas air.
Léiríonn dúinn an dua a bhain leis an obair sin, an tslí a raibh an phágántacht ina luí faoi bhun theagasc Chonfucius agus screamh thanaí Chríostaí os a gcionn sin lasnairde i measc na ndaoine.
B’fhéidir gan amhras, in áit na dealbha go léir de a scrios go dtógfaí ceann úrnua ina mbeadh na céadta míle lámh ag éirí chun na spéire lasnairde ag comharthú an córas teascaithe agus gearrtha a thionscain is a thiomáin sé ionas go mbeadh ruibéar saor le fáil ag cách.
Nuair a d’fhéachas anuas as mo sheasamh lasnairde ar an gcoitiantacht ón mbus, thugas faoi deara nach raibh scairf ar chloigeann mná ar bith (seachas Moslamach amháin, agus bean rialta uaigneach a bhí i bhfolach ó chóip na sráide), agus gur lú ná sin a bhí hata ar fhear ar bith (seachas clogad ar lucht oibre a choinníonn an saol ag dul).
Ach más géillsineach tú tá duine nó daoine lasnairde atá os cionn na dlí, nó go deimhin féin gurbh uaidh nó uaithi nó uathu a thálann an dlí agus gach a leanann di.
Cuirtear an cheannairc faoi chois i dtosach, agus ansin is féidir linn déileáil leis na gnáthchoirpigh.’ ‘Ach nach ndeirtear go ndúirt mo dhuine lasnairde maitheamh do dhaoine seacht n-uaire seachtód…’ ‘Broimneach bhaoth!
Aird a tharraingt ar fhocail a mbíonn f iontu agus astu ina dtús: adhastar / fadhastar, aill / faill, almóir / falmóir, fabhra / abhra, fadú / adú, fadhb / adhb, fathach / a(i)th(e)ach, feileastram / (s)eileastram, formhór / ormhór, fuarán / uarán, fuiseog / uiseog, iolar / fiolar Is fiú na pointí litrithe seo a mheabhrú do dhaoine: i gcás focail ina scríobhtar guta ar lorg -dh nó -gh agus nach bhfuaimnítear an guta ach go bhfuaimnítear consan ar a lorg, go bhfágtar an guta sin ar lár nuair a chuirtear iarmhír leis an bhfocal: bodhar > bodhrán, ladhar > ladhróg, togha > toghchán (cé is moite nach bhfágtar ar lár é nuair a thugas sé níos mó ná dhá chonsan le chéile (gan h a chomhaireamh) nach gcaolaítear focail ar –ach(t) nuair a chuirtear -ín leo, e.g., smacht > smachtín, teach > teachín go gcoinnítear cáilíocht (leathan) an bh slán roimh chonsan caol i bhfocail ar nós gabhar > gabhairín, slabhra > slabhairín I dtaobh Simpliú agus Caighdeánú ar litriú focal áirithe, b’fhiú malartú a cheadú in: Dé / Dia Luain; deartháir / dearbh-bhráthair; deirfiúr / dearbh-shiúr; ionadh / iongnadh; iontas / iongantas, laisteas / lais-teas, laistiar, las-tiar, laistigh / las-tigh, lasmuigh / las-muigh, lasnairde / las-nairde, lastall / las-tall éagsúlacht litrithe a aithint i gcás na bhfocal: aerfort / aerphort, calafort / caladh-phort, ceannfort / ceann-phort, longfort / long-phort I dtaobh an tsínidh fhada, níor mhiste guta fada a mholadh roimh -(i)rd, -(i)rl, -(i)rn, -rr: aird(e), áirdeall, árd, árdaím, árdán, báird(ne), bárd, bárdal, cáirde, cáirdeas, ceárdaí, comhgháirdeas, gárda, iomárd, párdún, stancárd; gáirleog, gárlach, márla, párlaimint, párlús, thárla; báirneach, beárna, cáirn, cárnadh, cárnaim, ceárnach, ceárnóg, deárna, fóirnéis, máirnéalach, táirne; bárr, cárr, ceárr, feárr, geárr.