#718451
Chuaigh an coimeádachas i bhfeidhm ar ghluaiseachtaí an lucht oibre.
Chuaigh an coimeádachas i bhfeidhm ar ghluaiseachtaí an lucht oibre.
Lean an coimeádachas polaitíochta sa NUDL.
Tháinig coimeádachas uafásach as sin.
Tá an coimeádachas atá á léiriú ag údaráis na heaglaise ina ábhar iontais i ndáiríre.
Coimeádachas, (Pol.) An dearcadh go bhfuil sé de cheart ag daoine saibhre gach uile phingin dá gcuid airgid a choimeád.
D'fhéadfaí a áitiú go bhfuil coimeádachas nó seanghnéitheacht nó frithghníomh ag baint le húsáid mhinic -th(a)íthe ag an mionlach.
Ba é toradh na himní seo ná coimeádachas i réimsí léann na teanga, na cumadóireachta liteartha, na heagarthóireachta agus na critice.
Ba é toradh na himní seo ná coimeádachas i réimsí léann na teanga, na cumadóireachta liteartha, na heagarthóireachta agus na critice.
Is ceist leochaileach go maith atá anseo, agus ní coimeádachas ná tuairimí cúnga amháin atá i gceist.
Tá sé deacair a rá go baileach cén fáth ach tá an chúthaileacht agus coimeádachas aigne níos follasaí i measc theachtaí an Lucht Oibre ná aon pháirtí eile.
Cá bhfios ná go mbeadh coimeádachas aicmeach nó sóisialta le casadh léi ina theannta sin, bíodh is nach inti amháin (ná ba threise) a bhraití an claonadh úd.
Bhain snobaireacht, uasaicmeachas, rí-adhradh (nó pé rud a thugtar ar an gcreideamh sin “divine right of Kings” a mhaígh sé a bheith aige) agus coimeádachas bunúsach leis gan amhras.
An dáimh le gunnaí, coimeádachas, cúrsa cine is ciníochais agus tréithe mhuintir an deiscirt a bhí idir chamáin sa chéad chlár.
"An rud ba mheasa fá sin, ar ndóigh, ná gur scrios sé féinmheas na ndaoine agus an meas a bhí ag daoine óga ar chultúr agus ar theanga s'acu féin." Coimeádachas ======= Deir Gearóid go bhfuil an coimeádachas go láidir, fiú i measc Ghaeilgeoirí "radacacha" Bhéal Feirste.
Chuir coimeádachas agus diúnas an chúpla Kaczynski isteach go mór ar na baill eile den Aontas Eorpach agus tarraingíodh clú an choimhlinteora agus an easaontóra ar an bPolainn sa Bhruiséil.
Ach cítear d’Éamon Ó Ciosáin go mbíonn RTE RnaG de shíor á tharraingt idir dhá fhórsa – ‘raidiciúlacht na gluaiseachta ba chúis lena bhunú agus coimeádachas an bhunachais ar chuid de é ar shlí.’ (Ó Ciosáin 1998: 20)
Is léir gur ceistíodh fealsúnacht chraoltóireachta an stáisiúin agus an consensus a bhí ann faoi luachanna na gclár: an pacáiste úd de cheol Gaelach, creideamh Caitliceach, béim mhór ar chluichí Gaelacha, coimeádachas áirithe sa tuairisceoireacht a deir gan dul in aghaidh stuif (mar shampla an chaoi a seachnaítear scrúdú ar an athrú teanga sna ceantracha Gaeltachta ar an stáisiún, agus géarchéimeanna sóisialta eile atá buailte leis na ceantracha seo).
Más léir gur ag díriú ar scríbhneoirí nach cainteoirí dúchais Gaeilge iad is mó atá Ó Ríordáin sa sliocht seo, is iad coimeádachas agus caolaigeantacht na scríbhneoirí Gaeltachta is mó atá idir chamáin ag Niall Ó Dónaill sa cháineadh a dhéanann seisean ar an nathadóireacht chéanna.
Cháin sé “coimeádachas” uasaicme bhuirgéiseach Chaitliceach na Fraince, an pobal dar díobh é, sna húrscéalta aige ach, chomh maith leis sin, thacaigh sé le gluaiseachtaí a bhí ag craobhscaoileadh bholscaireacht fhrith-Naitsíoch idir na blianta 1937 agus 1945.
Maidir leis an reifreann ar an cholscaradh, ní thig a chúinge is a bhí an bua ag lucht a thoirmisc (50.3%) a thuiscint i gceart gan cumhacht na hEaglaise agus coimeádachas an phobail ag an am a chur san áireamh.
“Tá sé éasca é sin a thuiscint anois, ach nuair a bhí sé ina Ard-Easpag sna hochtóidí agus sna seachtóidí, nuair a bhí na Trioblóidí ar siúl sa Tuaisceart, bhí iarracht mhór an teanga a ghlacadh chuige féin ag pobal amháin, nó cuireadh i leith na teanga nach raibh sé measctha ach le poblachtachas, agus le Caitliceachas chomh maith, agus le coimeádachas.” Chuaigh sé leis an Ghaeilge ar an mheánscoil, sula ndeachaigh leis an tsagartóireacht.
Tá clú ar Radio Marjya - nó míchlú, ba chruinne a rá - laistigh is lasmuigh den Pholainn as frithGhiúdachas is as an gcoimeádachas a thréithríonn na cláir a chraolann sé, coimeádachas atá cáinte go géar ag daoine laistigh is lasmuigh den Eaglais.
“Ag an am céanna nuair a smaoiníonn tú air, an coimeádachas a lean an Dáil sin agus na tréithe a bhí ag baint leis ar aghaidh tríd a 30idí deacra, na 30idí uafásacha.
Ar an mórgóir, áfach, áitíonn sí go bhfuil ‘coimeádachas áirithe, go comhfhiosach nó go neamh-chomhfhiosach, á léiriú i rogha na gcarachtar, na gcanúintí agus na n-eachtraí i litríocht Ghaeilge na n-óg faoi láthair’ (173).
Chonacthas don Duileargach gur chritéir lárnach é an coimeádachas i gcaomhnú an traidisiúin dhúchasaigh: ‘To the ultra-conservative character of the Irish countryman, aided by the peculiar circumstances of our historical and cultural development, we owe the preservation to our own day of tales, traditions, beliefs, and customs…’ (Delargy 1945: 35–36).
Bhí polasaithe geilleagracha Lemass fadbhreathnaitheach, ach tháinig coimeádachas sóisialta an Rialtais idir é agus an beart a scaoilfeadh laincisí bhlianta an éadóchais, an ceann fé, agus meon tánaisteach an iarchoilíneachais eacnamúil a bhí ionainn go léir an tráth sin.
Cé gur chiallmhar an socrú é ag an am ó thaobh an ghá a bhí ann le litríocht a chur ar fáil go tapa, le saibhreas dúchasach na teanga a choimeád, agus le misneach a thabhairt don phobal urlabhra, d'fhág an coimeádachas a lean d'idé-eolaíocht chaint na ndaoine agus an t-ardghradam a bronnadh ar na canúintí réigiúnacha bac áirithe roimh shaothrú na teanga mar mheán cumarsáide nua-aimseartha (féach Ó Ruairc 1993).
Nuair a tháinig coimeádachas eacnamaíochta an phobail agus dearcadh stairiúil na hEaglaise ar mhná le chéile is fánach an seans a bhí ag an gcailín a bhí torrach cothrom na Féinne a fháil.
De bharr gurbh ó éileamh an phobail a bunaíodh RTÉ RnaG, bhí cur chuige sainiúil aige ón tús: ‘Toisc gur fhás an t-éileamh don raidió as míshastácht le ról comhshamhlaithe RTÉ sa gcéad dul síos, ní nach ionadh gur frithghníomh iomlán i gcoinne gach rud a bhain leis an chraoltóir náisiúnta a bhí i gceist acu.’ (Ó Drisceoil, Fachtna, ‘Idir Radacachas agus Coimeádachas: Fealsúnacht agus Féiniúlacht Raidió na Gaeltachta’, Oghma 8, 1996) I 1996, fógraíodh athrú treo ar pholasaí eagarthóireachta an raidió nuair a rinneadh iarracht freastal ar phobal níos leithne lasmuigh den Ghaeltacht.
B’é seo an coimeádachas ar a rabhas chomh drochmheastúil, macalla ó Hegel trí Wordsworth ar: Tharla gur chuireas aithne bheag phearsanta ar Sheán Ó Ríordáin.
(Ní fhágfaidh an scannán seo go deo thú tar éis duit é a fheiceáil.) Ba léir le fada nár thuig an Conghaileach an coimeádachas a bhí go smior i muintir na hÉireann lena linn, agus is léir ó shaothar iontach Peter Jackson nár thuig sé, ná baol air, fulaingt na bhfear go léir ar an mór-roinn idir 1914-1918. Guthanna na saighdiúirí féin gan aon tráchtaireacht curtha leo atá idir lámha ag Jackson, mar aon leis na híomhánna loma dubh agus bán a craoladh sna hallaí ceoil.
Ach thug an borradh faoi na stáisiúin réigiúnda a tháinig chun tosaigh sna nóchaidí, mar aon le bunú TG4, dúshlán don chur chuige seo, dar le hÉamon Ó Ciosáin:
‘Is léir gur ceistíodh fealsúnacht chraoltóireachta an stáisiúin agus an consensus a bhí ann faoi luachanna na