#182670
sc-tríd síos áit a mbíodh sg-; -éa- in áit -eu-; agus
Scag na torthaí
Bailiúcháin
14 toradh in 9 ndoiciméad
#1988593
SG:
#756500
himluag < himlúad, gu dicfac[h] < gu dticfad, Donnchach < Donnchadh (SG: 234–35; C. Breatnach 1990: 432; Ó Cuív 1980 [1951]: 42); cf.
#756504
/ƒ´/ nó /j/ i gceist i gcásanna den chineál sin nó nach raibh, go háirithe nuair a fhaightear corrshampla de b[h] do g[h]: Cellaib, ros-n-ordaib (SG: 235); cf.
#756505
freisin na heiseamláirí Connachta guibhe< guidhe, eibheann < eidheann, Mhag MhagMhag Uibhir UibhirUibhirUibhir < Mhag MhagMhag Uidhir UidhirUidhirUidhir (T. Ó Máille 1927: 18, 38; SG: 555) .
#774438
Ina theannta sin, tá tagairtí cliste do thraidisiún béaloidis na Lochlannach sna dánta ‘Do Bhéalfeirsteach Mná’ (DT: 44) agus ‘Loki agus Loch’ (SG: 25).
#1986332
Ach coinnítear an sg in gasgarn 'sagart' chun go mbeadh an gaol idir an dá fhocal soiléir.
#182485
Maidir le litriú, mheas sé go raibh caighdeán áirithe ag teacht chun cinn le tamall roimhe sin agus lean sé nós Foley le sc, sp agus st a chur isteach in áit sg, sb, sd, mar a rinne Ó Duinnín ar ball.
#774436
Tá léann agus oideachas an fhile le sonrú go soiléir i ndánta éagsúla mar a dtarraingíonn sé, ar shlite éagsúla, ar thraidisiún liteartha na Gaeilge ‘Cé Dúirt’ (IB: 1), ‘Mise Éire’ (IB: 13), ‘Ceacht Staire’ (DT: 47), ‘Dar an Leabhar Breac’ (CC: 47) agus ‘In Memoriam Áine Nic Chárthaigh’ (SG: 35), mar shampla.
#1988037
Chuir an tAthair Pádraig Ó Duinnín tús leis an chaighdeánú seo agus a fhoclóir Gaeilge-Béarla á chur le chéile aige agus nithe ar nós 'sg' a athrú go 'sc' nó 'éa' a úsáid in ionad 'eu' (de Bhaldraithe 1983: 20).
#1988578
Ghlac seacht n-iar-bhunscoil páirt sa taighde ina raibh dhá scoil Bhéarla suite sa chathair (SB_C), dhá scoil lán-Ghaeilge suite sa chathair (SLG_C), scoil Bhéarla tuaithe (SB_T), Scoil lán-Ghaeilge tuaithe (SLG_T), Scoil Ghaeltachta (SG) agus coláiste samhraidh (CS) san áireamh chun tomhas ionadaíoch a dhéanamh ar an bpobal foghlaimeoirí ar an dara leibhéal.
#1768318
Cuimsean agus Amasan: - Sgrìobhadh ùr àrachadh am measg luchd-cìuil aig diofar aoisean anns na cànanan Ceilteach agus Albais- Ceangalaichean agus còmhradh a leasachadh eadar luchd-ciùil agus gnìomhachasan cruthachail air taobh siar na Roinn Eòrpa- Turasachd cultarach a bhrosnachadh agus a neartachadh far an tèid an fharpais a chumail- Cleachdadh mion-chananan dhùthchasach a chur air adhart agus a bhrosnachadh- Iomhaigh agus fèin-luach luchd-bruidhinn nam mion-chànanan a neartachadh- Cothroman agus leasachaidhean eaconomach a sholarachadh do luchd-ciùil agus grìomhachasan cruthachail- An sgìre a chur fo shealladh a' mhòr-shluaigh tro na meadhanan agus ùidh bhon roinn phoblach/phrìobhaidch- Co-obrachadh agus eadar-obrachadh a leasachadh eadar na h-ionadan acadaimigeach agus na coimhearsnachdan le mion-chànananEòlas agus sgilean a' neartachadh ann a bhith a' cur air dòigh tachartasan ionadail agus eadar-nàiseanta anns na roinnean poblach agus prìobhaideach Riaghailtean agus Ceistean Bitheanta Dè a th' ann?'S e a' chiad Farpais Òran ann an Cànanan Ceilteach agus Albais a th' ann an Nòs Ùr.
#498936
PLG – Pléascadh le gáire Seo roinnt cinn mhaithe ó Fhoclóir Uí Dhónaill (www.teanglann.ie) BG = Baothracht Gháire {hysterical laughing} CG = Clismirt Gháire {outburst of laughter} AGGÁ = Ag Gáire go hÁthasach {joyously laughing} FG = Fáscaí Gáirí {fits of laughter} PHG = Pá há Gáire {loud laughter} RG = Rachtaíl Gháire {laughing loudly} SG = Scolfairt Gháire (loud laughter} STDAG = Sna Teannálacha Dubha ag Gáire {chocking with laughter} TG = Tinneálaí Gáire {paroxisms of laughter} Tá cinn an-úsáideacha ann i dtaobh tittering agus sniggering PG = Pluisíneacht Gháire {Silly giggling} ScG = Sciotaíl Gháire {tittering, giggling} StlG = Seitríl Gháire {act of sniggering} SmG = Smiota Gháire {Snigger} GS = Gáire Searbh {sardonic laugh} AMMF = Ag mún mé féin greannmhar — greanvr — greanr — grnr?
#1214421
B’fhiú an méid sin a chur ina cheart ós é ‘haemaifile’ an litriú caighdeánach anois Malairtí litrithe (a chleachtar i nGaeilge na hAlban) a aithint i gcás na ndobhriathra suímh: Anseo / an seo, ansin / an sin, ansiúd / an siúd B’fhiú aird a tharraing ar litriú eisceachtúil an bhriathair codlaím, codladh Malairt litrithe (a chleachtar i nGaeilge na hAlban) a aithint i gcás an dobhriathair: inné / in dé sg, sb, sd a cheadú mar mhalairtí ar sc, sp, st: scéal / sgéal, scéim / sgéim, scian / sgian, sciath / sgiath, scilling / sgilling, scléip / sgléip, scoil / sgoil, scoláire / sgoláire, scread / sgread, scríbhneoir / sgríbhneoir, scríobh / sgríobh, scrogall / sgrogall; iasc / iasg, meisce / meisge, uisce / uisge; Cáisc / Cáisg, cosc / cosg, teagasc / teagasg; ispín / isbín Aird a tharraingt ar fhocail a mbíonn b / f / p ag malartú ina dtosach; balla / falla, blaincéad / plaincéad, bráisléad / práisléad; féileacán / péileacán, fillim / pillim, fréamh / préamh; páideog / fáideog, pailm / failm, pilibín / filibín, pocléim / bocléim; clampa / glampa, duibheagán / duibheacán, gróigeadh /cróigeadh, Nollaig / Nollaic, poitigéir / poiticéir Aird a tharraing ar fhocail a mbíonn d / g, d / r, d / t ag malartú iontu (ina dtús go háirithe): díoscadh / gíoscadh, dreas / greas, driopás / griopás, giorraisc / diorraisc, grainc / drainc, greasáil / dreasáil; spiléar / spiléad, slipéar / slipéad; cárta / cárda, cuairt / cuaird, dada / tada, prionta / prionda, smúit / smúid.