#127437
Cnapán ag at.
Cnapán ag at.
Cnapán taobh leis i dteas na leapa, cnapán gan ghnéas gan phearsantacht, mar a bheadh cloch nó carraig ann, seanchuimhne ó shaol eile.
Agus an mbainfidh Donie Kingston, cnapán mór de pheileadóir, aon searradh as líne lánchúil Átha Cliath?
Cuir cnapán mór ime isteach sa phota chomh maith leis na húlla.
Cnapán faitís ina bholg.
Bhuail taom casachtaigh í agus chaith sí cnapán seile ar an urlár coincréite.
Chuirfeadh sí cuid den lus leis na prátaí nua, mar aon le cnapán breá ime.
D’airigh sé scríobóga agus cnapán nó dhó a bhí tagtha air freisin ón titim.
Thug an leac cnapán mór eile den phlástar leis anuas ar an gcasán.
agus cnapán ina scórnach.
Tá gréasa agus cruthanna le feiceáil i ngach cnapán.
“Cnapán mór ar bharr mo ghaosáin agus é ag déanamh angaidh.
Bhí cnapán leathan íseal ag éirí uirthi.
"Cnapán mór ar bharr mo ghaosáin agus é ag déanamh angaidh.
Leis seo, bhí cnapán in ucht Mháire a bhí ag giorrú a hanála.
Cuir cnapán den dhal ar phláta.
At a bhí ann, bolgán chomh mór le horáiste, cnapán cruinn comhlán idir a chluas agus a mhuineál.
Tá cnapán i mo phutóga, mo mhothúcháin ar maos sa chuid sin díom gurb í m’óige í.
Bhuail tocht é. Bhris cnapán éigin istigh ina bholg.
B’in an uair go dtáinig ‘cnapán ina scornach le racht bróid’ as an méid atá bainte amach ag peileadóirí óga Chorca Dhuibhne.
Nuair a thugann sé faoi deara go bhfuil cnapán ar a dhroim taibhsítear dúinn, agus dó, go bhfuil srathair na hainnise air.
Cuireann an ceol atá air mo chuisle ag preababh, agus gan bhréag ná magadh, bhí cnapán i mo scórnach agus mé ag éisteacht le cuid de na hamhráin.
D’fhéadfadh sí a cheapadh go raibh sí ag féachaint ar sholas na gealaí, agus gan ann ach cnapán cloiche sa spéir, á lasadh istoíche ag gathanna ísle na gréine.
Bhrúcht meall éigin istigh ina lár, cnapán a bhí á bhrú faoi aici le trí nó ceithre bliana i dtigh seo na sclábhaíochta.
Sula dteachaidh mise a chodladh, chuir sí glaoch gutháin ar dhaidí domh agus tháinig cnapán i mo sceadamán nuair a chuala mé a ghlór.
D’airigh Aoife an cnapán teannais i gcúl a muiníl nuair a tháinig deireadh leis an gcomhrá.
Chimil sé an cnapán chun cuidiú leis an nathair an meall bia a shlogadh siar slat go leith nó mar sin, go sroisfeadh sé a bolg.
Céard a fheiceann tú ansin, a Joe, sé orlach ón tiúbar?’ ‘Tá cnapán sa ghas.
Bhí cnapán ina scornach agus deoir lena súil agus í ag insint dúinn faoi cad go díreach a spreag a suim i réimse na gceart teanga.
Potáta agus bitáta na téarmaí cnuasaigh a bhí orthu i Reachlainn áit a raibh dlúthbhaint ag muintir an oileáin le canúint na hAlban, ach thugtaí cnapán ar cheann amháin.
Ach rud amháin a d’fhéadfadh dul sa ghanfhios agus daoine á chaoineadh agus á olagón ó cailleadh é; cnapán breá rógaire ab ea Danny.
Thángthas ar mheall inchinne seachtain ó shin nuair a cuireadh é faoi scian chun cnapán fola a thabhairt amach as.
Chuas chun mo bhille a íoc, bhíos 40 cent gann, agus chuir an cnapán ainniseora i mbun na háite iachall orm nóta €50 a shóinseáil ar mhaithe leis.
Cuireann an cnapán ríme seo, san áit seo, le sollúntacht na gníomhaíochta, agus oireann sé do chleachtas seanaimseartha oidhreacht an traidisiúin.
Stadamar ag féachaint ar chlann, triúr fear agus buachaill óg, ag bualadh le cleithailpíní fada agus cnapán mór nádurtha ar bharr gach cinn díobh.
Más féidir Aymeric Picaud a chreidiúint, bhíodh sé de nós ag oilithrigh a linne cnapán aolchloiche a iompar ó Triacastela go dtí Castañeda chun aol a chur ar fáil do thógáil na hardeaglaise in Santiago.
Ní raibh ann ach cnapán beag crua ach ar chuma éigin b’ionsaí pearsanta ar an té nach raibh in inmhe an méid sin a chasaoid a bhí i gceist leis an tadhall, más trí thaisme féin é.
Cé go raibh sé de phribhléid agam bheith i bPáirc an Chrócaigh Dé Sathairn le triúr dem’ cheathrar iníon, a bhí ag freastal den gcéad uair riamh ar ardeaglais CLG, tháinig cnapán im scornach le racht bróid nuair a chonac ansiúd an corn aréir.
Nuair a chloiseann tú ‘Beir Mo Dhúthracht’, bíonn cnapán id’ scórnach agat ag cuimhneamh ar ‘tír do rúin’ is a ‘glóire draíochtúil’, fiú muna bhfuilir imithe ach chomh fada le Trá Lí ag triall ar thicéad don mheaits.
Ní hionann sin agus a rá gur chóir cnocán a dhéanamh de gach cnapán i saol na teanga, ach is ceist náisiúnta í ceist na Gaeilge in ainneoin go ndéantar neamhní go minic di.
Lá agus mé ar tí imeacht an doras amach as boulangerie tar éis mo mhionghnó a dhéanamh, d’ardaigh boladh brothaill an aráin ón mbácús ó thalamh mé siar go dtí na cúl-lánaí cathrach agus mé i mo gharsún, na bácaeirí ag caitheamh cnapán den taos te chugainn ó bhácús tionsclaíochta mhuintir Hosford.
• ainmfhocal déshiollach agus aidiacht dhéshiollach – an aidiacht a chur chun tosaigh agus an t-ainmfhocal chun deiridh agus -(e)ach ina dhiaidh: deargleicneach (< dearg + leiceann), gormeiteach (< gorm + eite), gormchnapánach (< gorm + cnapán), leathanduilleach (< leathan + duille), ramhardhuilleach (< ramhar + duille), ruaphrompach (< rua + prompa);
D’airigh sé an gluaisteán ag preabadh is ag greadadh ar gach cnapán is poll ar an mbóithrín, agus é ag mallú go tostach gur leag sé féin nó Aoife súil riamh ar stuaiceanna mí-ámharacha Ghob na Caillí.
Agus cuireann Guth Ghoill i gcuimhne dúinn a chontúirtí agus a bhí an tslí bheatha sin: chuaigh beirt dheartháireacha, Den Phádraig Den agus John Rua, ag iascaireacht gliomach Meán Fómhair 1932; bhí mórtas san fharraige agus bhuail cnapán farraige an currach ina raibh siad agus tiontaíodh í.
I m-bailtibh muara bídhann cuid de sna sráidibh ag a fhéchint le chéile, is fada roim-ré edh bhídhann na h-aesóga ag goid ag foghadh agas ag fuadach smutaraighal adhmaid, fód móna, cnapán guail, cómh maith le bheith ag bailaghadh leth-phinginidhe i g-cóir na teinne chnámh.
De réir an ailt chéanna, “The name Moiled (or Maol) is derived from the Gaelic language and relates to the distinctive dome or mound on top of the head.” An t-aon rud a thig a rá faoin ráiteas sin ná go gcuidíonn an cnapán ar an chloigeann linn an t-ainmhí a aithint.
Bhí duine nó beirt acu ina suí ar mhála prátaí i dtóin na cistine, agus níorbh fhada gur rúscadh cnapán de phráta le fear a bhí cromtha síos i gcúinne eile ag caint le duine éigin.
Ní bheinn ar mo shocair, muidne inar suí ag slogadh siar piontaí agus daoine eile ag iarraidh néal codlata a fháil ar shráideanna loma fuara na cathrach agus gan acu de philiúr ach cnapán suiminte nó féar fliuch.
Seans gurb é an easpa codlata é ach tá cnapán i mo scórnach arís ag draíocht dochloíte Sheanadóir Illinois.
Níl aon amhras orm ná go raibh mórtas cine air mar is minic a deireadh sé féin maidir le teanga a mhuintire: Bhíos bródúil as teanga na sinsear agus scaoileas na focail seo go dtí Dónall, na focail chéanna a bhíodh aige Tomás Ar Seachrán: Agus é ag déanamh cur síos ar an imprisean a dhein áilleacht Oileán Heimaey air, ar a fheiscint dó an chéad uair, is ar ráiteas de chuid Thomáis a chuimhníonn sé: ‘Dúirt Tomás Ó Cinnéide fén gcéad turasóir a tháinig go dtí Casadh na Gráige go bhfuair sé cnapán laige nuair a chonaic sé an radharc.’ Tar éis dóibh farraigí an Fhiaigh a ghabháil ar an slí ó dheas abhaile go Cuan an Daingin, chíonn sé an Ghráig thuas uaidh agus ritheann cuid d’fhaoistin Thomáis leis: Tá níos mó ná dúchas na farraige san údar seo ó ‘Bhaile Eaglaise na scoláirí léannta’, tá leis, dúchas an chreidimh agus dúchas na sléibhte ann, neadaithe mar a bhfuil idir gluaiseacht farraige agus staid na gcnoc, faoi mar a dúirt an file Seán Ó Ríordáin (‘Múscail do Mhisneach’, Brosna, 1964), mar a n-éiríonn an ghrian de dhroim Chnoc Bréanainn agus mar a dtéann sí faoi laistiar d’Inis Tuaisceart na manach; ag scáthánú sa mhéid sin, dán an duine idir anam is chorp; corp guagach, corrthónach, suaite ar nós na farraige; anam diongbháilte seasmhach in aghaidh na hanachaine, ar nós na sléibhte, slán i mbaclainn Bhréanainn.