#115056
Deoraithe Éireannacha agus Coláiste na nGael in Santiago de Compostela
Deoraithe Éireannacha agus Coláiste na nGael in Santiago de Compostela
Ar nós scata deoraithe polaitiúla Airgintíneacha eile, níor mhór dó dul ar a theitheadh go hUrugua.
Cé go ndearna na deoraithe a dtréandhícheall bhuaigh Baile Átha Cliath, 0-4 v 0-2.
Is é "Deoraithe: Abhus agus Thall" téama na bliana seo.
Ach cad mar gheall ar na deoraithe Tamalacha atá ina gcónaí thar lear?
Nach breá leis na deoraithe dul abhaile don Nollaig!
Fairis sin, bhí sí mór i measc deoraithe Éireann i Sasana.
B’iad deoraithe na hÉireann i Sasana an dríodar; b’iad deoraithe na hÉireann i Meiriceá an mámh.
Bhínn ag caint leis na deoraithe.
Ach tháinig na deoraithe eile abhaile, agus d’fhódaigh an Scanlánach é féin san Astráil.
Úrscéalta leis is ea Diarmaid Ó Dónaill (1965), Schnitzer Ó Sé (1974), agus Deoraithe (1986).
Is é a deir an t-údar céanna faoi Deoraithe: ‘Bhraithfeá gur nótaí scríbhneora iad lomchuntas Dialann deoraí agus pictiúir bheaga scéalaíochta Sweeney agus Beoir bhaile chun críche an mhórshaothair seo Deoraithe a dteipeann orm cuimhneamh ar aon leabhar eile i nGaeilge ná i mBéarla a dhéanann cur síos chomh hiomlán, chomh fírinneach agus chomh foirfe sin ar shaol na nÉireannach i Sasana sna caogaidí.
Lonnaigh cuid mhaith deoraithe Éireannacha inti ag deireadh an 16ú agus tús an 17ú céad agus bunaíodh ceann de choláistí Éireannacha na Spáinne inti.
Díol suntais é crosáid an rialtais ó dheas chuig na deoraithe sa Bhreatain Mhór ag tathant orthu vótáil chun fanacht san AE.
DEORAITHE AGUS PLÉASCANNA I dtír shuaite bíonn deoraithe ann.
Sa dán ‘Taibhsí’ cuireann an .le pictiúr os ár gcomhair de na deoraithe – ag múscailt cuimhne a chéile ar an seansaol:
Tagann mórthéamaí Mhic Amhlaigh go léir le chéile ina úrscéal déanach Deoraithe (1986)122, úrscéal atá suite sna caogaidí agus a bhfuil scéal triúir fite tríd.
Chonaiceamar freisin an chaoi a ndearna a dtuiscint dhóite ar bhail lagaithe na teanga deoraithe ina dtír féin de scríbhneoirí áirithe.
Bhí an port céanna á sheinm aige ina úrscéal Deoraithe, ach amháin go raibh tráchtas polaitiúil níos cuimsithí (bunaithe ar choincheap an náisiúin Ghaelaigh mar phobal teanga) á bhunú anois aige air.
Deoraithe Dé a bhí iontu a d’eascair as mainistreacha agus scoileanna in Éirinn agus a thuill cáil don tír seo mar Oileán na Naomh is na nOllamh.
Chuir an cluiche idirnáisiúnta i bPáirc an Fhionnuisce ar chumas grúpa beag deoraithe mórtas cine dá gcuid féin a léiriú.
Bíonn áthas ar na deoraithe toisc go bhfeiceann siad féin agus a bpáistí an tseanáit agus na seandaoine arís.
Is léir go bhfuil meas mór ag na daoine sa bhaile ar an gceangal leis na deoraithe.
Tá siad sin thar a bheith luachmhar do na deoraithe chomh maith leis an dream sa bhaile.
Deoraithe uilig muid, tugann Lár an Domhain le fios, fánaithe atá scoite amach ó lár ceoch eicínt nach ann di ach sa tsamhlaíocht.
Na deoraithe a d’fhill ar Iúda bhí neart fadhbanna le sárú acu, Iarúsailéim agus an Teampall scriosta agus córas sóisialta agus creidimh le cruthú as an nua.
Bhí aithne fhorleathan air agus cáil air mar fhile, dar leis féin, i gcúirt na Stíobhartach in Saint Germain-en-Laye, mar a gcruinníodh na deoraithe Éireannacha.
Ní haon ionadh mar sin, gur mheall an áilleacht chéanna sin líon do-áirithe deoraithe chuici thar na céadta bliain.
Tá idir shean agus óg, fánaithe agus deoraithe agus neart imreoirí eile nach iad ar ais le Baile Átha Cliath.
Creideann an bheirt acu go bhfuil siad faoi léigear sna sochaithe ina bhfuil siad deoraithe, agus bíonn éadóchas orthu uaireanta mar gheall air sin.
Sampla maith de chroí agus d’fhearúlacht mhacánta Mhic Amhlaigh is ea an cúpla abairt seo a leanas as an úrscéal Deoraithe (lgh.
Cluiche peile idir deoraithe dhá chontae a bhí ann; chuir an pháirc féin díomá orm; ba léir go raibh sé garbh smúiteach; cuireadh feabhas ar ó shin.
Dealraíonn sé go bhfuil an file ag gealladh athshealbhú a ndúiche do na deoraithe díshealbhaithe ar choinníoll go gcloífidh siad leis an gcúnant nua atá leagtha amach aige sa leabhrán beag.
Deoraithe a thugtar orainn ach tá a fhios ag an saol nár thoiligh éinne againn teacht anseo.
Ina dhiaidh sin, bhí deoraithe ábalta pilleadh abhaile agus a dtithe a fháil ar ais, cé go raibh orthu socrú sásúil a dhéanamh do na ndaoine a bhí ina gcónaí iontu.
Seanphort ag cuid againn brath na staraithe oifigiúla ar fhoinsí Béarla agus stáit amháin, rud a fhágann go mbraithimid gur deoraithe sinn sa tír a mbíonn siad ag clabaireacht fúithi go minic.
Ar cheart ‘Mac Pailitéir’ a thabhairt ar Landless (féach FGB: pailitéir, a landless person), nó ‘Ó Deoráin’ ó tharla gur deoraithe iad?
Tagann imirceoirí eile, ar nós dhíláithrigh iarchogaidh oirthear na hEorpa, isteach san insint i gcás shaothar Mhic Amhlaigh, agus léirítear ina úrscéal Deoraithe (1986) go bhféadfadh an t-imirceoir mná Éireannach níos mó dáimhe a bheith aici leis an deoraí Liotuánach ná mar atá aici lena comhimirceoirí Éireannacha.
Diomaite de dhuine nó bheirt i mbliana dara foireann Dhoire a bhí ann a chuaigh san iomaíocht leis na deoraithe agus ní raibh mórán traenála déanta ag cuid de na himreoirí a chuir geansaí an chontae orthu roimh chluiche ar chóir do Dhoire a bhaint, gan mórán stró.
Cé go raibh cáil ar Dhónall Mac Amhlaigh mar chroiniceoir shaol na nÉireannach i Sasana, mar shampla, tá sé suimiúil gur roghnaigh sé Liotuánach mar pháirtí ag duine dá mhórcharachtair ina úrscéal Deoraithe (1986).
Léiríonn Dónall Mac Amhlaigh go soiléir tríd an gcarachtar Niall in Deoraithe é: ‘mhearaigh an easpa nirt seo Niall, chuir sé sórt cantail air lena thír is lena chine féin go rabhadar ar laghad sin cumais.’ Tarlaíonn sé sa deireadh go mbraitheann an Gaeilgeoir gur ball é de phobal atá á dhíbirt as an tír agus gur coimhthíoch leis an Éire atá fágtha ina ndiaidh acu.
Ar theorainn na hEilvéise leis an Iodáil atáimid in Deoraithe Liteartha, ag plé ról an taistil agus na himirce sa litríocht, cásanna Hesse, Beckett agus Joyce go mór mór, agus ról an aistriúcháin i saol an scríbhneora.
Gaeil ag obair ar an Lagán, Micí Mac Gabhann ar an Yukon, deoraithe ag obair i Sasana, Gaeil óga ag tabhairt a n-aghaidh ar an Astráil nó ag dul ag obair go neamhdhlíthiúil sna Stáit Aontaithe mar "chuairteoirí" sna 1980í.
Cé go raibh lucht acadúil, deoraithe Manannacha agus cumainn chultúrtha ag cur spéise sa Mhanannais ón ré Victeoiriach, maíonn Brian Stowell, an díograiseoir Manannaise is iomráití, gur clár ráidió a rinne díograiseoir eile, Doug Fargher, in 1953 a spreag an athbheochan chomhaimseartha agus a ghríosaigh é féin agus cara leis, Leslie Quirk, chun an teanga a fhoghlaim.
Maidir leis na teifigh, na hinimircigh, na fánaithe, na deoraithe, na daoine le Dia isteach chun dúnphort na hEorpa dúirt sé an rud ba ghaoismhire nach mbeifí ag súil leis uaidh maidir leis an rogha atá againn: “Is féidir iad a fhágáil ar an trá, iad a chur faoi ghlas i gcampaí géibhinn, nó iad a chur ar ais chun an Ifrinn as ar éalaigh siad.” An bhfuil ráiteas ar bith níos soiléire ná sin maidir leis an gcor ina bhfuilimid?
Is cúléisteacht ar chomhráití ag an mbeár ar an mbád farantóireachta idir Cí Cibé agus Dún Laoire atá i gcuid mhór den scéal An tAistear ar Ais (47) Deoraithe atá cur cuairt ar an mbaile atá sna cainteoirí is iad imníoch faoina bhfuil rompu.
Is breá an chaoi a n-éiríonn leis an leabhar seo, go minic, na drámaí pearsanta, agus go leor eile, a chur i gcomhthéacs níos leithne na linne: deoraithe ceoil na hEorpa in Éirinn, an treoir motu proprio de chuid an Phápa Pius X (Tra le sollecitudini) faoin gcineál ceoil ba cheart a chanadh in eaglaisí, an dearcadh náisiúnach in Éirinn, na cogaí domhanda.
D’fhéadfá a rá gur le Mo sgéal féin (1915) a thosnaigh traidisiún rafar na dírbheathaisnéise sa teangain, mar gur gearr ar a shála go bhfoilseofaí féinchuntais lucht na mBlascaodaí, agus uathu sin ar aghaidh go dtí gach saghas dar bhreac gardaí, deoraithe agus mórán mór eile ó shin, nach minic dóibh iad féin a chur in iúl, inniu féin, i mBéarla na tíre.
Chaith Cíoras na Peirse go maith leis na deoraithe Giúdacha sa Bhablóin, mar a chaith sé lena ghéillsinigh uile a d’fhan umhal dó, agus in 538 RCh d’eisigh sé forógra a cheadaigh do na Giúdaigh filleadh ar a dtír dhúchais.
D’éirigh chomh maith sin le cuid de na deoraithe Giúdacha gur fhan siad sa Bhablóin agus mhair a sliocht san Iaráic go dtí thart ar thrí scór bliain ó shin, nuair a cuireadh brú orthu an tír a fhágáil.