#735929
Tá easláinte m’iníne ag dó na geirbe agam.
Tá easláinte m’iníne ag dó na geirbe agam.
Bhí sin an-deacair ag an am ag duine a raibh aon easláinte ag gabháil dó.
Cibé ar bith, scaoileadh saor ón arm é ar bhonn easláinte i mí Mheán Fómhair 1917.
Is iad na príomhthréithe sna dialanna an duairceas, an easláinte, an t-uaigneas.
Faoi gheimhreadh 1859, áfach, chuaigh sé in easláinte.
Briseadh as a phost é, chuaigh in easláinte agus d’éag sé sa bhliain 1939.
Is oideas é seo a bhfuil raimhreacht is easláinte mar thoradh air.
In 1895, bhí easláinte an Athar Uí Ghramhna ag cur as do na cuairteoirí.
Tá sleachta eisiacha faighte ag Balor as dialann an Aire Easláinte, Micí Ó Máirtín.
Tá an phrognóis dóchasach, ainneoin comharthaí móra easláinte.
Is ag tarraingt ar anailís Fanon atá Liam Greenslade ina shaothar ceannródaíoch ar na rátaí arda easláinte intinne agus easláinte fisiciúla i measc na nÉireannach i Sasana, áit a ndíríonn sé ar an ngaol idir na himircigh agus an t–óstphobal.
Aon chineál easláinte a bhaineann le strus nó imní; an lionn dubh; tinneas craicinn nó brú fola; neamhord ite agus go leor leor eile.
Mar dhuine fásta, an rud ba spéisiúla dom féin faoi ná an faobhar agus an díocas chun na córa nár chloígh an aois, an easláinte ná an seirfean.
Ainniseoirí in áiteanna iargúlta, daoine laga in easláinte, spailpíní, tionóntaithe beaga a bhí ag brath ar an bpráta agus bacaigh bhochta de chineálacha éagsúla is mó a bhí thíos leis.
Feicimid go minic easláinte agus uaigneas, éiginnteacht shóisialta agus uabhar sotalach an uasail nó an intleachtóra nó an ealaíontóra.
Ba iníon Tánaiste agus céile aire agus neacht uachtaráin ollscoile duine díobh, ba mhionseirbhíseach poiblí ar saoire easláinte an duine eile – a raibh meas air mar fhile, mar smaointeoir, mar cholúnaí.
Breis agus a leath de na dánta sa chnuasach nua seo, baineann siad le drochthréimhse easláinte a bhuail ar an fhile sa bhliain 2009.
Bíonn mórthéamaí éagsúla lárnach i mo chuid filíochta ó thréimhse go chéile; áirím ina measc an dúlra, an grá, easláinte agus an pholait- íocht.
Feictear sa dán ‘An Mhurúch is a Tigh’ gur geall le comhartha easláinte an díocas céanna ach gurb iad clann na murúiche is mó a fhulaingíonn:
Beartla Cheata agus a mhac Máirtín; triúr deartháireacha agus deirfiúr sa chuid eile, na deartháireacha ar easláinte, ag síorchasachtaigh de thoradh na heitinne, duine acu ar leathchois, ar sheanmhaidí croise.
Mí-ámharach go leor, téann corr-dhobharchú ar strae de bharr easláinte nó míthreoir a bheith air.
Is iomaí sin foinse eolais a chuidíonn léi san anailís sin, orthu sin taighde atá déanta ar an easláinte intinne i measc na nÉireannach a thug an bád bán go Sasana.
Bhí aois agus easláinte ag goilliúint go mór air, agus go háirithe an sciúirseáil a fuair cuid de mhuintir na hInse ag an gCearnóg i 1798.
De thoradh easláinte nó eile, níor éirigh le Marx an graiméar sin a aimsiú, ná ní bhfuair sé aon sonraí ar mhí-éifeacht an choimisiúin.
As sin chuaigh sé go Ceardscoil Bhaile Formaid agus bhí ann go dtí gurbh éigean dó dul ar pinsean luath de dheasca easláinte.
Fear nach bhfuair lena bheo an gradam a bhí tuillte aige agus a bhí i gcónaí in easláinte, bhí sé riamh ar an ghannchuid.
Bhí sé in easláinte i gcónaí agus é sa Róimh agus d’éag go pianmhar ón fhiabhras.
Úrscéalaí, file, ceoltóir, scríbhneoir taistil, agus údar scéalta leanaí, bhí Stevenson riamh cráite leis an easláinte – ‘meascán de chasachtach agus cnámha’ mar a chuir cara síos air.
Ní raibh a fhios agam an laige mhacánta é nó cur i gcéill — rud eile nár shamhlaigh mé leis an Máistir go dtí anois — nó b’fhéidir gur chomhartha easláinte é.
Chaill an ceathrar sin na cearta cainte a bhíodh acu nuair a d’éirigh Denis Landy as an Seanad de bharr easláinte.
Bhí labhairt na Fraincise go maith ag Robert Louis agus tréimhse nó dhó caite aige sa Fhrainc ó 1873 amach mar gheall ar chúrsaí easláinte.
Is ón chi a thagann an t-ádh agus an tsláinte agus ón easpa chi an mí-ádh is an easláinte.
Baineann drochghortú di áfach, agus cuirtear a saol bailé de dhroim seoil agus cuirtear a saol baile, mar a bhfuil a máthair in easláinte, ina chíor thuathail.
Fear mór leathanghuailleach é SeanK., ach, rud a chuir iontas orm, é éirithe chomh tanaí, cromtha agus éiginnte leis an easláinte bhradach a bhi air.
Duine é Ó Ríordáin ar ceileadh príomhaoibhneas na collaíochta air de bharr easláinte faoi mar a thuairiscítear go liteartha sa dán ‘Na Leamhain’.
Bhí easpa smachta ag Ó Ríordáin ar a shaol féin de bharr easláinte agus mhaígh sé nach raibh sé d’fhearúlacht ann lámh a ghlacadh in obair na cinniúna (a shaol féin).
Tá duine de mhóramhránaithe sean-nóis na hÉireann Nan Ghriallais tar éis bháis i ndiaidh tamall fada easláinte.
Bhásaigh duine de mhór-amhránaithe sean-nóis na hÉireann Nan Ghriallais mí na Samhna i ndiaidh tamall fada easláinte.
Anuas air sin, bhí ualach mór oibre ar na dochtúirí i ngeall ar easláinte na gcimí agus iad ina gcónaí faoi dhroch-choinníollacha sláintíochta.
Spléachadh ar dhialann an Aire Easláinte, Micí Ó Máirtín, a fuair sé, le caoinchead agus le dea-mhéin an Aire fhadaraíonaigh féin.
I gcúiteamh ar jab maith a dhéanamh chuir an (blíp) sin de Thaoiseach baoiseach isteach sa Roinn Easláinte mé.
Dar leis an Dochtúir Ní Anluain, “caithfimid mar thír an chontúirt seo atá mar mhaidhm sa mhullach orainn a mhaolú mar tá baol easláinte agus aigneolaíochta ag baint leis.
Ghlac mo sheanchara, Micí Ó Máirtín, an tAire Easláinte, scíth bheag óna dhialann le cur le moltaí Mhic Dhiúil agus le moladh dá chuid féin a chur ar aghaidh.
Anois tá caoga ionad *thalassotherapy *ar chóstaí na Fraince, agus iad ag gealladh gur féidir leo chóir a bheith achan easláinte faoin spéir a leigheas.
Níl deireadh fós – ann freisin atá an grá agus an brath, sláinte agus easláinte, dóchas agus éadóchas.
Níos tromchúisí fós, Dia idir muid agus an anachain, chonacthas an tAire Easláinte agus ceapaire sailéid ina glac ar na mallaibh.
Is léir ón trácht a rinne Séamus go raibh siad in ánas bia agus éadaigh agus go raibh an easláinte choirp ag dul i bhfeadánacht iontu (Ó Grianna 1923):
Aon dalta nach bhféadfaidh freastal ar an agallamh de bharr míchumais, easláinte nó rialacha Covid-19, déanfar an t-agallamh ar Zoom.
Iad as a gciall le drugaí, faoi dhrochthionchar máistrí i gcéin agus ceartchreidmheach – ach ní luaitear ól, mí-úsáid, mífhreagracht, easláinte ná féiníobairt le haon laoch a maraíodh i 1916, mise i mbannaí.
Níl Gaeilge luaite ach an oiread mar chúram ar an Údarás nua Comhionannais atá ann lena chinntiú nach ndéanfar leatrom ar dhaoine ar bhonn ciníochais, cultúir, easláinte, rogha gnéis, nó ballraíocht den lucht siúil.