#829275
Sa pháirc dó, aimsíonn Micil feithid den dara huair.
Sa pháirc dó, aimsíonn Micil feithid den dara huair.
Ní ‘feithid bhuí (iomhá na meatachta, b’fhéidir?), fhadchosach, leathmharbh’ (70) atá inti an babhta seo, ach ‘feithid chaol fhada glas (an dóchas?)’ (127).
Feithid!
Nuair a chíonn sé feithid bheag gaistithe san im maidin shamhraidh líonann a chroí le tuiscint dó: ‘Bás beag: / feithid amháin nár chuireas / donn iongan ina bhás.
D’amharc sé trasna ar Bharbara, is thug sé cúpla feithid faoi deara ar a muineál.
Dath buí dubh uirthi is gan iasc ná feithid le feiscint.
Is amhlaidh gur feithid dhaite céadchosach agus lámha sinne.
Feithid ghleoite é.
Nuair a chíonn sé feithid bheag gaistithe san im maidin shamhraidh líonann a chroí le tuiscint dó: “Bás beag:/feithid amháin nár chuireas/donn iongan ina bhás./Bás chomh trom le mo bhás féin;/ach gan deis a mheáite/ag mo shamhnas dall éadtrom.” B’fhéidir gurbh é an cúram sin a thug air titim i ngrá le focail.
Más é Brian a thugtar air, is féidir gur ainmhí, éan nó planda atá i gceist. Más Donncha é do dhuine, tig leis a bheith ina ainmhí, ina éan nó ina iasc. Más é Pilib an t-ainm atá air, tá triúr i gceist arís: éan, feithid, agus feithid eile.
Ní go tapa a ghéill Brian don tsamhail, ach is éard a chuir Lise i gcuimhne dó an nóiméad sin ná feithid agus leatra uirthi – práinn leithris.
D’amharc sé trasna ar Bharbara faoi cheilt, is thug sé cúpla feithid faoi deara ar a muineál.
Ba chuma cú nó coinín nó colúr nó caora (i gcásanna áirithe), nó cat (dá mba ghá), nó feithid, a bheadh ann.
Ní cuimhin liom go díreach cad a bhí ann, feithid ar ghas, b’fhéidir, nó báisteach ag titim ar mhurúch, nó rud éigin mar é.
Is ionann iad go léir, uasal is íseal, is canann Ko Un iad mar a chanfadh feithid.
Níl an dara feithid ann, go bhfios dom, is ansa leis an duine daonna ná an bhó Dé agus tá a bhformhór ina gcairde ag an fheirmeoir agus ag an gharraíodóir.
‘Abair liom,’ arsa an laoch, ‘cén chuileog nó feithid sin atá ag cur dinglise sa gcneá ar mo dhroim?’
‘Ní cuileog ná feithid atá ann,’ arsa an bhean feasa, ‘ach mac tíre, agus tá a bhruas go gualainn sa gcneá.’
Is feithid é an creabhar nach mbíonn de chúram air le linn brothaill, shílfeá, ach bheith ag cur gathanna sna capaill agus sna daoine dícheallacha ar an mbóthar.
Ní hamháin go dtaitníonn an ciúnas leis, ach fanann sé ina staic de ló is d’oíche go dtéann feithid i bhfastó sa tsnáth.
Ach más ‘Pilib an fhómhair’ an t-ainm atá air, is feithid de chineál eile é, an ‘harvestman’.
Má chónaíonn damhan alla nó feithid i gceantar gan sioc nó sneachta, fanfaidh sé aclaí agus gníomhach i rith an Gheimhridh.
Cruth bán éanúil ag snámh léi faoi scáil na gcrann lena chluasa dírithe chun na talún agus é ag iarraidh luch bheag nó luch mhór, vól nó feithid a aimsiú.
Nó go bhfuil an chiaróg ag rá leis féin go bhfuil ciaróg feicthe aici, a macasamhail féin dáiríre, seachas iolar nó madra nó feithid éigin eile.
Is fada siar a théann an meafar céanna, mar is léir ón bpictiúr thíos de mhósáic a fuarthas i bPompeii na hIodáile — mar a bhfeicimid na cuirtíní tarraingthe siar ar stáitse na beatha agus radharc againn ar bhlaosc an duine (iarbháis), crochta os cionn feidhleacháin, feithid bheag leochaileach, ag foluain os cionn rotha — roth na cinniúna agus an ama.
‘Cé atá in ann ‘hiopnóis’ a chur ar choinín lena rince aisteach?’ ‘Cén t-ainmhí a bheireann ar 3,000 feithid gach oíche agus a bhaineann leas as fuaim chun iad a aimsiú?’ Tá na freagraí go léir sa leabhar seo.
Cuireann sé iontas air go mbíonn daoine de shíor ag caint faoi ainmhithe mar na pandaí nó “feithid amaideach éigin” bheith i mbaol díothaithe ach gur beag trácht a bhíonn ar thragóid atá chomh holc céanna, dar leisean: bás teangacha.
Dar leis bhí fuinneamh agus géire na filíochta le sonrú i ngach duine a ghlacann anáil, i ngach aon mhionrud atá caite ar leataobh, go fiú an fheithid bheag bhídeach a bhí ‘marbh san im, / lá samhraidh’, a bás ‘chomh trom le mo bhás féin.’ Táid na línte seo ón dán ‘Feithid’ sa chnuasach Le Cead na Gréine, a foilsíodh i 1989.
Tuigtear dó go bhfuil feithid áirithe tugtha isteach an tír ón tSeapáin ag na hÚdaráis sa Bhreatain, feitheid a choimeádann an planda faoi smacht. Deir an Comhairleoir Ó Gliasáin go gcosnóidh sé an-chuid airgid ar an gComhairle an planda a smachtú i gCiarraí.