#970452
dar teideal "Ionnarbadh agus Imirce in Éirinn sa Luathré".
dar teideal "Ionnarbadh agus Imirce in Éirinn sa Luathré".
Chuir Caisleán Bhaile Átha Cliath barántas chuig méara Chorcaí chun an t-easpag a ionnarbadh.
Ní fada sa bhaile dó gur gabhadh an athuair é agus ionnarbadh go Sasana arís é i bhFeabhra 1917.
Ach nuair a ionnarbadh na hOird as an bhFrainc cuireadh deireadh le réim na Briotáinise i scoil San Séarlus.
An diúc diarbha shealbh an baile sin, buí an tan sin ar ionnarbadh agus deóraidheacht ó rígh Frangc i bhFlondras i bhfochair an airsdiúc.
Idir na blianta 1791 agus 1853 ionnarbadh idir 40,000 agus 56,000 Éireannach – Éireannaigh Aontaithe, Éireannaigh Óga agus gnáthchoirpigh – go dtí an Astráil.
De réir Meehan, bhí a fhios ag an stát 26 Contaeach go rabhthas ag cur leanaí Éireannacha thar lear ach ní léir gur stop an rialtas an t-ionnarbadh.
Inniu chomh maith, d'ordaigh Uachtarán Mheiriceá Donald Trump go ndíbreofaí trí scór taidhleoir Rúiseach as na Stáit Aontaithe agus tá Ceanada le ceathrar a ionnarbadh.
Luimnigh, a raibh baint aige leis an gcumann rúnda, na Buachaillí Bána, a ionnarbadh chun na hAstráile.
I bhfianaise an fhiosrúcháin sin, tá cead fanacht sa tír seo bainte de 55 duine agus tá an Stát ag iarraidh iad a ionnarbadh.
Óna dtaobh siúd de, gheall ionadaí an chraobhthí, Humbert de Perault, agus na Teamplóirí a bhí i láthair go gcuirfidís deireadh leis an ionnarbadh a bhí fógartha ar bhaintreach an Chunta Henri, ar an gCunta Philippe agus a chéile Marie agus ar a gcleithiúnaithe, an canónach Alard ina measc.
Bhí Brian Chatha Dúin tar éis Clann Lochlainn (nó ‘Clann loinnghníomhach Lachloinn’) a ionnarbadh go Cúige Chonnacht agus ríghe Uladh a bhaint dó féin, nuair a thagann sé chun cinn in An Leabhar Eoghanach.
Deir Caball: ‘Although cognisant of the communicative advantages of speaking the language and possessed of an antiquarian interest in Gaelic scholarship, De Renzy was adamant that if English suzerainty were to be securely established in Ireland, Gaelic culture would have to be neutralised and preferably eliminated.’ Ar mhaithe lena shlándáil féin go príomha a theastaigh an phlandáil agus an t-ionnarbadh uaidh.
Tuairimíonn Andrew Breeze (Éigse XXVIII, 1994–5 agus XXIX, 1996): ‘He may well have gone there because of anxiety caused by his cousin’s failings in poverty and religious obedience.’ I 1675 chuir cúirt i gCluain Meala ar ionnarbadh é, ach tharla é a bheith i ndrochshláinte, tugadh cead dó fanacht sa tír.
Scríobh sé freisin: dán ar an Dochtúir Whaley mar ornáid nó ‘bonnlása’ ar dhán a bhí scríofa ag Diarmaid mac Sheáin Bhuí Mac Cárthaigh; roinnt marbhnaí; dán ar ionnarbadh Eoin Baiste Mhic Sleighne[q.v.]; dán molta ar a dhúiche féin, barúntacht an Bharraigh Mhóir; freagra ar Fhroinsiasach a d’iompaigh a chóta; dánta diaga.
Bhí sé cairdiúil le Eoin Baiste Mac Sleighne[q.v.], chóipeáil lámhscríbhinní dó agus chum dánta dó; is léir go dtugadh an t-easpag sin pátrúnacht mhaith dó agus nuair a ionnarbadh é go raibh Eoghan ar an ngannchuid.
Timpeall an ama sin freisin, ionnarbadh an Mangaire soir go Baile an Fhaoitigh agus b’éigean do Sheán freisin tamall a chaitheamh ag obair mar ‘reachtaire cearc’ i mBaile Ó gCoinn do bhean ba dheirfiúr don Tiarna Dartraí agus scríobh ‘Bean na Cleithe Caoile’, é idir mhagadh agus sheirbhe.
Sna 1960idí, mar shaoririseoir agus mar léitheoir nuachta Gaeilge agus Béarla in RTÉ, scríobh Diarmaid scripteanna do chláir Ghaeilge agus Bhéarla, a chuir sé féin i láthair, ar a raibh Sing the peasantry (1970), sraith ar théamaí na himirce, na scoileanna scairte, an t-ionnarbadh, an imirce, Ó Conaill agus Reipéal, na tithe móra agus amhráin ón ochtú haois déag; Hands, clár ar cheirdeanna traidisiúnta na hÉireann; Voices from a hidden people, faoin Yólais, canúint Fhothart agus Ó Bairrche, Co.
Tá an Ghearmáin agus an Fhrainc i measc na dtíortha san Eoraip atá le taidhleoirí Rúiseacha a chur ar ionnarbadh. Thug an Taoiseach Leo Varadkar le fios Dé hAoine seo caite go ndéanfaí measúnú slándála ar thaidhleoirí Rúiseacha sa tír seo agus go ndéanfadh sé féin agus an tAire Gnóthaí Eachtracha cinneadh an tseachtain seo an ndíbreofar aon duine acu as an tír.
An Giúdach Argintíneach, Jacobo Timmerman, tar éis gur gabhadh agus céasadh é ag an junta míleata, a bhí ag rialú na tíre, mar iriseoir a bhí ag labhairt amach ar son cearta daonna, d’ionnarbadh go hIosrael é.
Ag labhairt di ag preasócáid tráthnóna, thug Príomh-Aire na Breataine dúshlán an dreama atá ag iarraidh í a chur ar ionnarbadh agus dúirt sí go gcuirfeadh sí an margadh a dhéanfadh “leas na tíre” faoi bhráid na Parlaiminte.
De dheasca na heagla atá orthu roimh ionnarbadh bíonn drogall orthu drochiompar fostóra nó pá faoi bhun an íosphá, mar shampla, a chur in iúl do na húdaráis, rud a thuigeann fostóirí go maith.
Dá mbeadh stádas dleathach ag an dream seo daoine, d’íocfaidís cáin, laghdófaí an dúshaothrú a d’fhéadfadh fostóírí neamhscrupallacha a imirt orthu agus ní bheidís ag maireachtáil in eagla roimh an ionnarbadh.
Fuair sé tacaíocht ó pholaiteoirí ó pháirtithe éagsúla thall i gcaitheamh an ama sin. Cháin an Seanadóir Bob Menendez ón bPáirtí Daonlathach i New Jersey an cinneadh Malachy McAllister a ionnarbadh.
Tá samplaí scannalacha cheana againn agus baol díbeartha ar dhaltaí meánscoile nárbh eol dóibh tada ach Éire iathghlas oileánach; na céadta de pháistí agus de dhaoine óga gan cáipéisí ag gabháil dá ngnáthshaol ar fud na tíre agus gan cead acu freastal ar ollscoil ná fostaíocht bhuan a fháil gan bhaol a n-ionnarbadh.
Faightear an tuairim uaireanta gur saothar in aisce é dul i muinín an dlí, mar shampla in amhrán a chum Tadhg Ó Horragáin ó Dhroim an Áir, i bparóiste an Teampaill Ghil, Contae Chorcaí, ar ócáid a dhíshealbhaithe sa bhliain 1844: Ba ábhar gearáin é ag an bhfile pobail ó Mhaigh Eo Antaine Raiftearaí nach raibh na Gaeil in ann dul i muinín a gcuid dlíthe féin, tuairim a nocht sé go tréan ina dhán 'Bearnán Risteard', amhrán agóide in aghaidh ionnarbadh Bhearnáin Risteard agus Phádraig Mhic Aogáin go dtí an Aifric Theas tar éis dóibh a bheith ciontaithe go héagórach: File ba ea Raiftearaí a shamhlaigh é féin 'ag labhairt leis an bpobal nó thar ceann an phobail'.