#781012
Scríobh Seán Ó Cuill alt ar fhoircinn ainmfhoclacha inar liostaigh sé samplaí d’iarmhíreanna na Gaeilge.
Scríobh Seán Ó Cuill alt ar fhoircinn ainmfhoclacha inar liostaigh sé samplaí d’iarmhíreanna na Gaeilge.
Liostaigh mé sé cinn de mo rogha féin gan mórán achair.
Mar shampla, bhí cúig bhealach leis an réimír hydro- a aistriú go Gaeilge a liostaigh de Bhaldraithe, mar aon le 13 iarracht le litriú Gaeilge a chumadh don leagan iasachta féin, agus liostaigh sé 18 leagan Gaeilge ar an bhfearas ar a dtugtar “teileascóp” anois a bhí in úsáid i dtéacsleabhair agus i bpáipéir scrúdaithe.
Liostaigh sí chomh maith an líon mór daoine a bhfuil strus iarthrámach orthu, fadhbanna síciatracha eile, alcólacht, agus pian fhadtéarmach de bharr mharú a ngaolta nó gortuithe a bhain dóibh féin.
Liostaigh sí na huafáis, os cionn 3,500 duine marbh, na mílte gortaithe, na mílte eile suaite, seirbhísí, gnólachtaí, foirgnimh agus maoin scriosta, agus a scéal féin ag gach duine.
D’ainmnigh siad na daoine ar fad a bhí ar aistear an uafáis an oíche sin – móriomlán de dheichniúr fear – agus liostaigh siad amach iad, ina nduine agus ina nduine.
Seo cleas amháin a oibríonn domsa – liostaigh na comhábhair ar fad atá sa táirge, cuir in inneall cuardaigh ar nós Google iad.
Liostaigh an tAire Iompair ina fhreagra na píosaí reachtaíochta éagsúla a bhaineann le comhdhéanamh plátaí cláraithe ar fheithiclí agus a chuireann cosc ar litreacha eile seachas ‘IRL’ ar phlátaí cláraithe.
I mí Mheán Fómhair 1964 d’éirigh Pádraig Ó Táilliúir as a phost mar bhainisteoir linnte; dar leis bhí an ‘morale’ an-íseal san eagraíocht agus liostaigh sé triúr eile a bhí éirithe as ó tháinig sé isteach.
Rinne Eoin Mac Néill léirmheas ar an fhoclóir agus cé gur liostaigh sé na focail nua a raibh ‘g’ ina dtús, níor thug sé breithiúnas ar leith ar na hiasachtaí ach amháin go raibh faitíos air nach nglacfaí lena bhformhór: ‘It is to be feared that most such words are still-born’ (‘An English-Irish Dictionary’, ACS, 4.7.1903).
Liostaigh sé gach duine a bhí i láthair – Seán Mór Ó Cathasaigh agus a mhac Seán Óg, Pádraig Seoighe, Pádraig Shéamuis Ó Cathasaigh, Micheál Ó Cathasaigh, Pádraig Ó Loideáin agus é féin, Tomás Ó Cathasaigh.
Ag tús mhí an Mhárta a d’fhoilsigh Coimisiún na hEorpa plépháipéar faoi thodhchaí an Aontais i ndiaidh an Bhreatimeachta. Liostaigh Jean Claude Juncker, uachtarán an Choimisiúin, cúig roghaatá faoi chaibidil faoi láthair féin ag polaiteoirí agus ag oifigigh de chuid bhallstáit an Aontais.
Ag tús mhí an Mhárta a d’fhoilsigh Coimisiún na hEorpa plépháipéar faoi thodhchaí an Aontais i ndiaidh an Bhreatimeachta. Liostaigh Jean Claude Juncker, uachtarán an Choimisiúin, cúig roghaatá faoi chaibidil faoi láthair féin ag polaiteoirí agus ag oifigigh de chuid bhallstáit an Aontais.
Ar na comhlachtaí seo bhí an Coiste Comhairleach ar an Chreatchoinbhinsiún um Chosaint Mionlach Náisiúnta (2007, 2011, 2017), Coiste na Náisiún Aontaithe ar Chearta Sóisialta, Eacnamaíocha agus Cultúrtha (2009, 2016)), Coiste na Saineolaithe ar an Chairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh (2010, 2014) agus níos moille, i 2017, liostaigh tuarascáil eile ón Choiste Comhairleach ar an Chreatchoinbhinsiún um Chosaint Mionlach Náisiúnta, as measc na n-ábhar a d’éiligh aird láithreach, glacadh le ‘reachtaíocht chuí leis an Ghaeilge a chosaint agus a chothú’ agus d’éiligh ar na húdaráis ‘bearta a dhéanamh le dul chun cinn ar chearta teanga a chinntiú’ den phobal labhartha Gaeilge.
“Má dhúnann siad na scoileanna beaga, gheobhaidh na pobail bás” a dúirt sí agus liostaigh muid sé scoil tuaithe a druideadh i bpobal Chill Charthaigh, Mucros, Sealbhaigh, Cógais, Doire Leathan, Cróibh agus Srath Laoighill.
Liostaigh gach cárta/radharc atá ar an mballa ar do ríomhaire agus forbair iad chun leathanach a líonadh do gach radharc ag míniú go díreach céard a tharlaíonn sa radharc agus béim á leagan agat ar an bhfothéacs – an fhírinne nach nochtar go hoscailte sa radharc, an rud atá i gceist ag na carachtair seachas an rud a deir siad!
500 focal nó mar sin a bhí i bhfreagra Kenny agus bhain timpeall 400 focal díobh sin le cur síos leamh ar an bpróiseas pleanála teanga, cur síos inar liostaigh sé na ceantair Ghaeltachta ar fad ina bhfuil plean teanga á ullmhú.
Dúirt duine acu, an Feisire Joseph Biggar (Contae an Chabháin), go raibh a fhios ag Fear Ionaid na Banríona go raibh Maolra Sheáin Seoighe neamhchiontach sular crochadh é, go raibh an bheirt bhrathadóirí tar éis a gcuid mionnaí éithigh a admháil agus go raibh fiosrúchán geallta in Westminster ag an Marquess of Hartington: Go luath ina dhiaidh sin, i dtús Mheán Fómhair, tuairiscíodh go ndearna an nuachtán The Freeman’s Journal agallamh eile leis an mbrathadóir Tomás Ó Cathasaigh agus, tar éis dó a dhearbhú athuair go raibh Maolra Sheáin Seoighe agus ceathrar de na fir a bhí i bpríosún neamhchiontach, chuaigh sé ní b’fhaide fós leis an scéal; mhínigh sé an chúis ar beartaíodh Seán Mháirtín Antoine Seoighe a mharú agus liostaigh sé baill na buíne ar fad a bhí freagrach as na dúnmharuithe – é féin, Pádraig Seoighe agus Pádraig Shéamuis Ó Cathasaigh a crochadh, Micheál Ó Cathasaigh a bhí i bpríosún agus beirt eile, athair agus mac, nár cúisíodh agus nár ciontaíodh riamh:
Liostaigh sé na trí phríomhathrú sna conarthaí atá á n-éileamh ag an Bhiúró chun stádas dlíthiúil na dteangacha neamhfhorleathana a chosaint; orthu sin bhí an t-éileamh go mbeadh vóta an mhóraimh ann in áit an vóta d'aonghuth a leagtar síos in Alt 151 de na conarthaí a bhaineann le cúrsaí cultúrtha Mhol Cox éilimh an Bhiúró as bheith "appropriately ambitious but not excessively ambitious, because excess will not succeed in the political climate into which these ideas are launched".
Liostaigh an tuarascáil dhá phointe dhéag le cur san áireamh sa chód sin – freagracht don bhFeidhmeannas mar aonad agus soiléire faoi bhaint na gcomhairleoirí le páirtithe polaitíochta ina measc Ba é an Dochtúir Crawford a thuill an cáineadh ba ghéire.