#173588
Tá Naná, Manuelito, Nilton agus mé féin ag déanamh empadas, píóga beaga bídeacha líonta le trosc.
Tá Naná, Manuelito, Nilton agus mé féin ag déanamh empadas, píóga beaga bídeacha líonta le trosc.
B’fhéidir gurb é an ‘trosc’ a bhí i gceist aige le ‘cod’.
I siopaí miondíola in oirthear an cheantair, bhíodh scadáin Albanacha agus trosc Thalamh an Éisc.
Bheadh dhá dhosaen trosc go measartha ar chaitheamh amháin den dorú.
Chuamar chuig an béilín-amach Iodálach agus bhí trosc úr (mo thóin - díreach ón ndomhainreoiteoir!
Mar sin féin dob fhéidir blas a bheith orthu seachas an trosc sin nach trosc sa chipee béal dorais é, nó an cat mara sa bhialann áitiúil Shíneach é ach oiread.
Is trosc go bhfuil sé chomh híogair sin nár cheart dul ina líon sa chéad áit.
Is i réimsí na loingseoireachta agus na hiascaireachta is mó a d’fhág sí sin a rian: stiúir ‘stiúir’ (stýri), tophta/tochta ‘tochta’ (þopta), dorga ‘dorú’ (dorg), trosc ‘trosc’ (þorskr) (Breatnach 1994: 332–3).
Tháinig an dúil sa trosc anall as an Eoraip leis na Portaingéalaigh: bhí an t-iasc triomaithe áisiúil mar bhia ar an aistear fada trasna an aigéin.
Sa lá atá inniu ann tá an Bhrasaíl ar an tír is mó a iomportálann trosc triomaithe as an Iorua.
‘Riamh anall, tá nasc agus cromnasc ag an chathair seo ar Éirinn, / trádáil na ngeimhlí, trosc Thalamh an Éisc, / bun tSabhairne Mhic Chalprainn más fíor’.
Nó trosc úr má bhíonn an t-ádh leis." Bainfidh sé sin stangadh astu.
Deirtear má itheann tú domhainfhriuchta i bhfuidreamh iad go bhfuil siad ar a laghad chomh blasta le trosc, an té a d’aithneodh an difear.
Theastódh an suíomh atá aitheanta don trosc ar an mBeirtreach Bhuí anois go géar ó Marine Harvest Ireland sa gcaoi agus go mbeadh buanaíocht lena gcuid pleanála.
Luaigh sé trosc, langa, colmóir, glasán, haileabó agus turbard agus cha mbaintí dóibh ach amháin sa tsamhradh.
Dhíoltaí trosc maith ar cheithre phingin nó sé phingin, sól ar thrí phingin an péire agus ocht leathóg déag ar scilling sa cheantar.
Bhí soláthar maith de gach aon chineál éisc ar an chósta agus luaigh sé; trosc, langa, eascann chóngair, cadóg, scadán, murlas, scadán creige (skad, scad, bolmáin).
Bhí na mangairí ag reic a gcuid: langa, faoitín agus leathóga bána, trosc is pollóg, an bollán is an bráthair, agus a leithéid á screadach acu.
Tá ardú 15% ar na cuótaí cloicheáin, an t-ardú is mó le 10 mbliana chomh maith le hardú ar chuótaí trosc.
Nuair a thug an freastalaí ard fionnbhán chugam é thuig mé an scéal i gceart: ba é an trosc é a bhfuil cleachtadh againn air i gConamara.
Chuir na Lochlannaigh leis comaoin ar ár dteanga le focail do bháid agus d’iasc: bád, trosc, Ó Siochfradha, Liúir.
Sa tseanaimsir bhíodh iascach ronnach, bream (bran), ballach, gliomach, mangach, langa, eascann, ‘elbo’, roc, bolmán, sciata, scadán, trosc, colmóir, fíogach agus plás.
I ndiaidh Sligeach a fhágáil, chuaigh muid trí cheantar an-álainn thart fá Loch Gile agus tríd an ghleann idir dhá shliabh, Trosc Mór agus Cloch Corrach.
Tá an trosc ar an dé deiridh: dá nglacfaí le comhairle na n-eolaithe ní bheadh cead oiread is ceann amháin a thabhairt i dtír i mbliana.
Leag fear an tsiopa sé phláta den trosc agus sceallóga os a chomhair, agus gan ach cúig cinn os comhair Michelle.
Na focail seo go léir, trosc agus bád agus long agus sceird, a bhain leis na báid is leis an iascach, cé as a tháinig siad?
Aontaíodh méadú 11% sa líon trosc is féidir a iascach san iardheisceart i 2015,agus aontaíodh méadú 3% ar iascach na bpiardán an bhliain seo chughainn.
Tá ardú 15% ar na cuótaí cloicheáin, an t-ardú is mó le 10 mbliana chomh maith le hardú ar chuótaí trosc.
Nuair a fhiafraítear cad a chuirfí ina n-ionad tagann pruislí agus broimneach agus súlach síceolaíochta faoi chrústa téarmaí mar a bhíonn ag an trosc insa bhfuidreamh sa siopa sceallóg.
Aontaíodh méadú de 48% i líon na mbolmán Atlantach san iarthuaisceart nó cothrom le 32,000 tonna do 2016. Tiocfaidh laghdú ar chuótaí trosc agus torciasc i Muir na hÉireann agus san iarthar áfach. Aontaíodh méadú 8% do chloicheáin do 2016.
Ag an tús tugtar an lucht féachana ar thuras siar bóithrín na smaointe go Talamh an Éisc na nóchaidí mar a raibh an cosc ar iascach trosc mar chreill bháis do phobail chósta.
Ag an tús tugtar an lucht féachana ar thuras siar bóithrín na smaointe go Talamh an Éisc na nóchaidí mar a raibh an cosc ar iascach trosc mar chreill bháis do phobail chósta.
Tharla cúpla teip eile a bhí ina n-údar díomá sa gceantar cé nach ar an obair thaighde a bhí an locht. Bhí an tSaotharlann bainteach leis an scéim forbartha trosc in iarthar Chonamara a raibh an-bharúil di os cionn deich mbliana ó shin. Seoladh an tionscnamh seo agus rabharta poiblíochta agus pictiúir sna meáin. Bhí Údarás na Gaeltachta istigh go láidir ann agus iad páirteach sa gcomhlacht taighde.
Níor luaithe an cluiche thart gur thosaigh tráchtairí Shasana ag caint ar ollsaibhreas na príomhroinne, an tsraith is saibhre ar domhan, agus, ar chúl a gcinn acu, an smaoineamh nach mbeadh de thuarastal ag mórán d’imreoirí na hÍoslainne ach cúpla scadán agus lear mór trosc.
Nuair a thug mé cuairt ar an bhialann, bhí trosc dubh ar an biachlár le hanlann soy agus sake, Artic Char agus liosta fada hoisrí, agus bhí an freastalaí an-eolach faoin reimse maith fíonta a bhí acu fosta.
Cé go raibh trosc ceannaithe aici agus é ar intinn aici é a réiteach san árasán an tráthnóna sin, thograigh Adrienne dul amach le haghaidh béile mar bhronntanas di féin as ucht a lá oibre.
Bhíodh cuid acu 20 go 30 troigh ar fhaid, giúis dhearg, arbh fhéidir é a ghearradh le trosc agus é a shlisniú chun scoilb a dhéanamh as, rud a bhí fíor riachtanach le haghaidh tuíodóireachta.
Áirítear go bhfuil cúpla suíomh feilméarachta éisc a bhfuil fairsinge mhaith iontu ar an mBeirtreach Bhuí ach athraíodh an ceadúnas ar cheann acu ó chúrsaí bradán go tionscal an troisc. Bhí dóchas as an trosc cúpla bliain ó shin ach níor tháinig aon bhorradh faoi. Tá an t-iarratas ar athrú ceadúnais ó chineál amháin éasc go cineál eile, ar ais go dtí an bradán sa gcás sin, anróiteach, fadálach agus casta.
D’úsáidtí duáin fhada agus duáin láimhe chomh maith le heangacha agus bheirtí ar scadán, glasán, trosc, cadóg, deargóg agus gach aon chineál leathóige agus gur rugadh ar os cionn 42,000 gliomach agus 47,000 portán.
Is féidir leat sairdíní, maicréal, trosc agus 20 cineál eile éisc a fháil mar ‘prato do dia’, nó béile an lae, agus beidh praghas an-réasúnta air: (€6-7) i ngnáthbhialann nó i ngnáthbheár ar bith.
I measc na nithe a bhí á cheannach don chistin agus don bhialann bhí arán ar ndóigh agus, freisin, éisc mar bhradán agus trosc, uibheacha, rís, im– le salann agus gan salann—ola, fíon ghéar, siúicre, lintilí, prúnaí, píseanna agus pónairí, saghasanna éagsúla cáise, glasraí agus sailéidí, torthaí triomaithe mar almóinní, rísíní, figeanna agus cnónna, mairteoil agus fíon de chaighdeán maith.
Tá sé ráite ag lucht feachtais sa tír seo, áfach, nach bhfuil aon aird tugtha sa chomhaontú ar chomhairle eolaíochta ná ar mholtaí le deireadh a chur le ró-iascach eascann, trosc agus scadán.
Ina áit sin sórt seó a bheadh inti do ghnáthdhaoine sibhialta le deis a thabhairt dóibh aon éirí in airde iontu a scaoileadh amach le súile móra méadaithe, beola brúite le chéile mar a bheadh trosc ann, agus i gcásanna fir (gnéasaíoch; ach blaiseann an fhírinne searbh) séideadh adhairce.
Tabhair domh ceann de na troisc sin … an ceann is breátha acu agus dhéanfaidh sin muid go mbeidh tú thart arís." Phioc sé amach trosc maith mór agus chaith sé isteach i mála é gan a thomhas is sheasaigh sé ansin le mála i ngach lámh aige.
Tabhair domh ceann de na troisc sin … an ceann is breátha acu agus dhéanfaidh sin muid go mbeidh tú thart arís." Phioc sé amach trosc maith mór agus chaith sé isteach i mála é gan a thomhas is sheasaigh sé ansin le mála i ngach lámh aige.
Téann tú ag iascaireacht sa bhabhla féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainne: tá diúilicíní ann, agus breallach, portán, gliomach agus trosc is cúpla ceann nach n-aithníonn tú - uaireanta, is fearr gan a bheith róshrónach - measctha trí na glasraí.
De réir na socruithe do 2015 a aontaíodh sa Bhruiséil aréir tá laghdú 13% ar chuótaí don trosc agus 12% araon ar chuótaí faoitíní agus cadóige, ciorraithe a luífidh ar iascairí an iarthair agus an iardheiscirt, dar le Caitlín Uí Aodha.
Fuair an Ghaeilge focail a bhaineann leis an fharraige ó na Lochlannaigh: ancaire, bád (ó ‘batr”), stiúir, trosc agus focail mar: margadh, pingin, scilling agus bróg (ón tSean-Lochlainnis ‘brók’, cé gur ‘briste’ an chiall a bhí ag an fhocal seo i dtús ama.) An bóthar a chuaigh thart leis an teach inar tógadh mé i ndeisceart Ard Mhacha, ‘Sturgan Brae’ a thug muid air, agus ‘The Hanging Brae’ ar pháirc ar chúl an tí.