#1362095
Ní raibh Airteagal 40.3.3 sa Bhunreacht ón tús.
Scag na torthaí
Bailiúcháin
411 toradh in 203 doiciméad
#1364166
Leasú a thógfadh diamhasla amach as airteagal 40.6.1(i).
#1569903
Mhaígh sé go raibh an ceart sin aige faoi Airteagal 8 den Bhunreacht.
#1613165
Caitheadh vóta ar an dá airteagal, ceann i ndiaidh an chinn eile.
#1613309
Caitheadh vóta ar an dá airteagal, ceann i ndiaidh an chinn eile.
#1981551
Agus tagraítear arís do Dhia na nUilechumhacht san alt tosaigh d'Airteagal 44, mar a fhoráiltear:
#1981565
I bhfo-alt 2 d'alt 3 den Airteagal sin 43, foráiltear mar a leanas:
#2050085
Faoin Airteagal céanna, "glactar leis an Sacs-Bhéarla mar theanga oifigiúil eile".
#137354
Is é an 25 Lúnasa an dáta atá le saintuairim na n-abhcóidí féin: bheadh ag an ionchúisitheoir poiblí ar lá ar leith a chúiseamh a thabhairt chun cinn airteagal ar airteagal, na finnéithe a thabhairt i láthair an chúisí agus ansin an rud ar fad a sheoladh arís go Lucsamburg.
#137357
An 28ú lá, bhí sé lena chúiseamh a thabhairt i láthair airteagal ar airteagal, ‘chun go ndéanfadh an cime – gan aon chabhair ó aturnae nó í a bheith defensionales, de réir mar is rogha libh – freagra a thabhairt ar an gcúiseamh, trácht a dhéanamh agus frith-agairt a chur i láthair.’ Ansin, bheadh na finnéithe le tabhairt ina láthair agus sheolfaí comhad an cháis chuig an rialtas.
#750113
Tabhair faoi deara i gcás Delap gur tugadh an fhuascailt faoi réir Airteagal 40.1 den Bhunreacht – cothromaíocht idir saoránaigh (iarsma d’fhorógra na Poblachta, b’fhéidir) – seachas faoi réir Airteagal 8 agus timpeallú déanta dá réir ar shrianta Coyne agus Wallace.
#756847
Is mar seo a leanas atá an chéad mhír den Airteagal sin: Déanfaidh an tÚdarás caomhnú agus leathadh na Gaeilge mar phríomh-mheán cumarsáide sa Ghaeltacht a spreagadh agus cinnteoidh sé gurb í an Ghaeilge a úsáidfear a mhéid is féidir nuair a bheidh a fheidhmeanna á gcomhlíonadh aige agus thar a cheann (Airteagal 8 (1), An tAcht um Údarás na Gaeltachta 1979).
#764430
Forálann Airteagal 24 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh go bhfuil ceart ag gach saoránach scríobh chuig institiúidí an Aontais agus comhlachtaí áirithe dá chuid in aon cheann de theangacha Airteagal 55(1) thuasluaite, agus freagra a fháil uathu sa teanga chéanna.
#844075
Tá an Dréachtchonradh a bhunaíonn Bunreacht don Eoraip ar fáil, agus níl ann, agus ní bheidh sa leagan deiridh, aon airteagal a athróidh liosta na dteangacha oifigiúla, ná aon airteagal a bhronnfaidh stádas oifigiúil ar an nGaeilge.
#882051
É sin i dteannta an lear substaintiúil cásanna cúirte a tógadh faoin Airteagal úd is faoina réamhtheachtaí i mBunreacht 1922 (Airteagal 4), scéal a bhíonn á scagadh ag triúr léachtóirí eile, na haturnaethe Máire Ní Shúilleabháin, Diarmaid Ó Catháin agus Dáithí de Cléatún, i modúl Dara Bliana atá tiomanta dó (GA 2030).
#983932
Ach is é an t-airteagal is mó a thugann pléisiúr do chuid againn ar mór againn an chothromaíocht ná airteagal 40.2.1 a choscann ar an stát "gairm uaisleachta a bhronnadh ar aon duine".
#1105336
Gan duI níos faide ná bunscolaíocht go fóill, agus Airteagal 1 a nascadh le hAirteagal 8, agus Airteagal 40 a chur san áireamh, tá cás i mo thuairimse go bhfuil dualgas ar an stát scolaíocht trí Ghaeilge a bheith ar fáil ar bhonn réasúnta, ar fud na tíre ar fad, ar éileamh agus ar iarratas ó thuismitheoirí.
#1105384
Níl aon amhras orm ach gur féidir le haon Aire Oideachais clár na scol a rialú ar ‘leas an phobail iomláin’ chun go leor scoileanna agus áiseanna a chur ar fáil ar fud an stáit, chun comhionannas faoi Airteagal 40 a bheith ann don saoránach, sa dá theanga náisiúnta luaite in Airteagal 8.
#1362104
Dé hAoine an 25 Bealtaine, beidh deis againn Airteagal 40.3.3 a aisghairm agus Airteagal nua a chur ina áit: ‘Féadfar socrú a dhéanamh le dlí chun foirceannadh toirchis a rialáil.’ Is é an reifreann seo an cúigiú hiarracht ar shoiléiriú a dhéanamh ar an ábhar seo.
#1506464
Tá dhá reifreann á mbeartú ag an rialtas don lá céanna le go bhféadfaí leasú a dhéanamh ar airteagal 41.2 a thagraíonn do mhná a bheith sa bhaile agus airteagal 40, a chuireann bac ar ábhar nó caint diamhaslach.
#1981563
In alt 2.1o den chéad Airteagal eile, Airteagal 41, gabhann an méid seo a leanas roimh an bhforáil faoi dhualgais mháithreacha clainne sa teaghlach: '… admhaíonn an Stát go dtugann an bhean don Stát, trína saol sa teaghlach, cúnamh nach bhféadfaí leas an phobail a ghnóthú dá éagmais.'
#2055034
"Cé go bhfuil airteagal sa rialachán (mar atá sé) maidir le sonraíochtaí teicniúla (Airteagal 8), le hidir-inoibritheacht agus araile a chinntiú, is iad na Ballstáit a bheidh freagrach as na deimhnithe a eisiúint (na leaganacha teanga san áireamh)."
#1007809
Ach deir Airteagal 3.1 den chairt: “Sonróidh gach Stát Conarthach ina ionstraim daingniúcháin, glactha nó formheasa gach teanga réigiúnach nó mionlaigh, nó teanga oifigiúil nach n-úsáidtear chomh forleathan ar a chríoch ar fad nó ar chuid dá chríoch, ar a mbeidh na míreanna arna roghnú i gcomhréir le hAirteagal 2(2) infheidhme.” (Liomsa an cló Iodálach) Thairis sin, deir Airteagal 4.2: “Ní dhéanfaidh forálacha na cairte seo difear d’aon fhorálacha níos fabhraí maidir leis an stádas atá ag teangacha réigiúnacha nó mionlaigh, ná an córas dlí atá ag daoine a bhaineann le mionlaigh a d’fhéadfadh a bheith ann i bPáirtí nó dá bhforáiltear i gcomhaontuithe idirnáisiúnta déthaobhacha nó iltaobhacha ábhartha.” Ba bhreathnadóir (le cead cainte) mé ar CAHLR (Comité ad hoc Langues Régionales), an coiste de chuid Chomhairle na hEorpa a dhréachtaigh an Chairt, agus féadaim a dhearbhú gur chun freastal go sonrach ar chás na Gaeilge a réitíodh foclaíocht Airteagal 3.1 mar atá sí.
#317719
– A chuirfeadh téarmaíocht a bheadh neodrach ó thaobh inscne de in airteagail éagsula, mar shampla airteagal 41.2 ina bhfuil tagairt don chúnamh a thugann bean don Stát “trína saol sa teaghlach”.
#318099
Má ritear an reifreann, beidh airteagal nua ann, Airteagal 41.4 a bheidh mar seo a leanas: “Féadfaidh beirt, cibé acu is fir nó mná iad, conradh a dhéanamh i leith pósadh de réir dlí,” atá le léamh ar shuíomh an Choimisiúin a seoladh inniu.” Leasaíodh an fhoclaíocht sin nuair a bhí ceist ann faoin mbrí a d’fhéadfaí a bhaint as.
#323563
Airteagal 41.3.1° Ós ar an bPósadh atá an Teaghlach bunaithe gabhann an Stát air féin coimirce faoi leith a dhéanamh ar ord an phósta agus é a chosaint ar ionsaí.
#325513
Díghradamaítear ar an dtoirt stádas an phósta mar a thuigtear é san Airteagal is tábhachtaí ‘ar a bhfuil an teaghlach bunaithe’.
#325820
Faoi láthair, admhaíonn Airteagal 41 gurb é an Teaghlach “an buíon-aonad príomha bunaidh den chomhdhaonnacht” le “cearta doshannta dochloíte is ársa agus is airde ná aon reacht daonna”.
#325821
Ós ar an bpósadh atá an teaghlach bunaithe, gabhann an Stát air féin (de réir Airteagal 41.3) coimirce faoi leith a thabhairt d’ord an phósta agus é a chosaint ar ionsaí.
#325823
Go deimhin, dúirt an Ard-Chúirt (sa chúis Zappone) go mbréagnaíonn an pósadh comhgnéis Airteagal 41, a dhéanann cosaint ar gach teaghlach.
#325941
Scagadh ar fhoclaíocht Airteagal 41 de Bhunreacht na hÉireann atá déanta sna hailt is déanaí ina choinne.
#329256
Ba iad an Coimisiún um Chearta Daonna agus Comhionannas a d’fhoilsigh an tuarascáil ina gcuirtear in iúl go bhfuil an Stát in amhras faoi Airteagal 2.2 den Chúnant Idirnáisiúnta.
#329259
Tá an Stát buartha freisin faoi airteagal eile sa Chúnant a gcreideann siad a bhféadfadh tionchar a bheith aige ar cheart daoine oideachas a chur ar leanaí ag baile.
#334977
Lua amháin a bheidh ann: ‘Ag féachaint don Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, agus go háirithe Airteagal 342 de’.
#334993
Déarfaidh Airteagal 2 go dtiocfaidh an Rialachán i bhfeidhm ar lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh, agus go mbeidh feidhm aige ón 1 Eanáir 2017.
#338540
Deirtear sa dara fochlásal den Airteagal céanna go bhfuil ‘ceart vótála’ ag ‘gach uile shaoránach…i dtoghchán comhaltaí do Dháil Éireann’.
#349610
Bhí póstaeirí ar crochadh acu ag éileamh go dtabharfaí feidhm d’airteagal 155 de Bhunreacht na Spáinne a cheadaíonn an fhéinriail réigiúnach a chur ar ceal.
#351496
Mar sin féin, bhí sé ina airteagal creidimh agam riamh nár cheart mo dhearcadh féin a bhrú ar dhaoine eile.
#351520
Mar sin féin, bhí sé ina airteagal creidimh agam riamh nár cheart mo dhearcadh féin a bhrú ar dhaoine eile.
#366161
Soiléiríonn Airteagal 4, ar bhealach an-tréan, go dtiocfaidh deireadh leis an maolú ar an 31 Nollaig 2021 mura nglacfaidh an Chomhairle, d’aon ghuth, le Rialachán nua.
#366165
Ag deireadh na hidirbheartaíochta, cuireadh Airteagal 5 isteach sa Rialachán: déanann an tAirteagal seo an fhoráil athnuachana a aisghairm.
#384863
Sa bhreithiúnas sin, thug an Breitheamh Hardiman léargas maith ar an stádas láidir ba cheart a bheith ag an Ghaeilge faoi réir Airteagal 8 den Bhunreacht.
#384994
Airteagal 13.2.2 Tig leis an Uachtarán, as a chomhairle féin, diúltú do Dháil Éireann a lánscor ar chomhairle Taoisigh nach leanann tromlach i nDáil Éireann de bheith i dtacaíocht leis.
#385004
Éilítear in Airteagal 28.10 go gcaithfidh Taoiseach atá ag dul as oifig, nach dtacaíonn an Dáil lena cheapadh ina Thaoiseach, éirí as oifig.
#385011
Faoi Airteagal 28.11.1 tá ceangal ar an rialtas atá ag dul as oifig leanúint dá gcúraimí rialtais ar bhonn sealadach.
#666569
Bhraith an tArd-Chúirt agus an Chúirt Uachtarach ar na focail ‘go sonrach’ in Airteagal 40.3(2) leis an bpointe seo i dtaobh cearta intuigthe a dhéanamh.
#666571
Is suimiúil gur luaigh an Breitheamh litir an Phápa ‘Síocháin ar Domhan’ anseo: ‘…tá sé soiléir to bhfuil ceart ag gach duine ar bheatha, iomláine choirp agus ar na deiseanna atá riachtanach agus oiriúnach d’fhobairt na beatha.’ Is é a deir airteagal 15 (4)1 den Bhunreacht: ‘Ní cead don Oireachtas aon dlí a achtú a bheadh ar aon chuma in aghaidh an Bhunreachta seo nó in aghaidh aon fhorála den Bhunreacht seo,’ agus deir Airteagal 40.3(1): ‘Ráthaíonn an Stát gan cur isteach lena dhlíthe ar chearta pearsanta aon saoránaigh.…’ Má dheineann an tOireachtas amhlaidh, tá sé de ceart ag an Ard-Chúirt a rá go bhfuil an t-acht mí-bhunreachtúil.
#670343
Preámhthuiscintí sular chuireas guta agus consain le chéile riamh, nó consain agus guta ag rá, ‘ab, ba; ad da; dá; dadá,’ agus gur cheanglaíos airteagal éigin leis na fuaimeanna sin.
#750075
Ní choiscfidh éinní san Airteagal so ar an Oireachtas forálacha speisialta do dhéanamh do cheantair nó líomatáistí ná fuil ach teanga amháin i ngnáth-úsáid iontu.
#750098
Wallace [1967] I.L.T.R., cás inar tugadh míniú ar thuiscint na Cúirte ar bhrí Airteagal 8(3), is é sin an chonstaic is mó atá le sárú ag iarratasóirí teanga inniu.