#490923
Mar sin, cas an cnaipe go E4 ar 7 Bealtaine agus feicfear fostaí E4 darb ainm Darren sa stáisiún ag fanacht leis an chainéal a chur ar siúl arís, le teachtaireacht ag moladh do dhaoine dul amach agus vóta a chaitheamh idir an dá linn.
Mar sin, cas an cnaipe go E4 ar 7 Bealtaine agus feicfear fostaí E4 darb ainm Darren sa stáisiún ag fanacht leis an chainéal a chur ar siúl arís, le teachtaireacht ag moladh do dhaoine dul amach agus vóta a chaitheamh idir an dá linn.
Tá reimse álainn aoibhinn ealaín ann leis, tar liom timpeall an chúinne go seafaimid isteach ann, go leagfaimid lámh air, féach an pianó folaithe, léim isteach i dtobar na leabhar, rolláil síos an amharclann féarach nádúrtha, luasc liom ar an luascadán, cas amhrán le Liam Ó Maonlaí ar ardán thall, éist le dán, lig gáire, lig liú, bí beo.
‘D’fhág mé mo charr i gcarrchlós an tséipéil,’ a deir sí, ‘ach ní raibh mé in ann í a fháil nuair a tháinig mé amach.’ ‘Cas ar ais anois,’ a deirimse, ‘is cuartaigh do charr aríst.’ Shílfeá gurbh é breithiúnas an bháis a bhí mé tar éis a thabhairt uirthi, a dhá láimh in airde go cosantach.
Cas timpeall anois agus taispeánfaidh mise an bealach ar ais dhuit.’ Deabhal casadh nó go mb’éigean dom siúl ina timpeall is gur lean a cuid súile dhom.
“Cas timpeall an chónra agus tiocfaidh an taobh caol síos thar an gcarraig.” An tuin ag éirí ní ba gearblaí nó gur tugadh aird ar a ordú.
Mo choimriú-sa ar ghaois an triúir – déan do chuid féin den amhrán, bíodh údar agus scéal an amhráin agat, cas ó do chroí agus do phutóga é agus tabhair ómós do fhriotal, do bhrí agus d’ábhar an amhráin.
Is óg i mo shaol a chonaic mé uaim é, an ród a bhí le mo mhian, an bealach cas geal…’ Tosaíonn dírbheathaisnéis Mhic Ghrianna ar an nóta ceart.
Dá gcuirfí ceist ort cén chaoi a gcuirfeá glas ar dhoras, is dócha go ndéarfá rud éicint ar nós, ‘Dún an doras ar dtús, cuir an eochair sa nglas, cas an eochair agus tá leat.’ Ach níor tháinig mise trasna ar aon doras fós nach bhfuil cleas éicint leis.
Cuireann an smaoineamh seo an scríbhneoir cáiliúil as Rann na Feirste, Seosamh Mac Grianna, i gcuimhne dom nuair a scríobh sé i Mo Bhealach Féin (1940): ‘is óg i mo shaol a chonaic mé uaim é, an ród sin a bhí le mo mhian, an bealach cas geal a raibh sleasa cnoc ar gach taobh de a ba deise ná aon chnoc dá bhfuil i gceol’.
Leag an drumadóir a dhruma anuas ar an talamh, chrap an meirgire suas a bhratach, d’ardaigh an Fear Flatha a hata dhá cheann agus thug croitheadh dá fholt fada cas, á scaoileadh anuas lena dhroim.
Ar aon nós, a deir duine eile acu, ní hiad na gunnaí móra an gad is gaire dhon scornach agatsa, a Dhúdaraigh, ach na hironsides atá ag teacht te sna sála orainn agus faobhar ar a gclaimhte chun do chloiginnín cas a scarúint ó do ghuaillí.
Cinnte, ní hionann an obair seo i ngach cas – mar shampla níl aon taifead againn d’Ghaeilge Inis Bó Finne amach ó chósta na Gaillimhe – ach tá go leor de Ghaeilge Inis Áirc in aice leis taifeadta.
Cas ar chlé go dtí Daingean Uí Chúis.’ Stánann Benji ar an gcomhartha i lár na laidhre bóthair: ‘Ach deireann an comhartha bóthair go gcasann tú ar dheis, Jul….’ ‘Bhuel, tá an comhartha mícheart mar sin.’ ‘Conas is féidir leis a bheith mícheart?’ ‘Níl a fhios agam.
Le déanaí foilsíodh tuarascáil a cuireadh faoi bhráid Stormont bliain go leith ó shin a mhol go gceadófaí foirceannadh toirchis i gcás féatas neamh-mharthanach; ar ndóigh ‘cheal Stormont ní tharlóidh tada .Tá leithéidí na mban a thóg cas cúirte faoin gceist trí bliana ó shin fós ag fanacht d’ainneoin liodáin de gheallúintí go gcuirfí cóireáil ar mhná sa bhaile..
Is cuimhin liom an bád a ghlacadh trasna na habhann chuige, agus cúpla gloine Fehér Bor (fíon geal na tíre) a ól i dtábhairne a d'aimsíos ar Váciút (téigh ar chlé on mbád ar Béla Király sétány, cas ó dheis suas F tér agus chifidh tú uait ar chlé on gcrosbhóthar é, más suim leat).
Ní hé ceol an mhacaoimh, Cas Corach, nó poirt Uaine Bhuí agus cór na n-éan atá faoi chaibidií ag Liam Mac Cóil ach an suaimhneas rúndiamhair atá le fail i seacht gceolsiansa Charles Villiers Stanford.
Tá bruscán beag logainmneacha a phléitear (ina mease, Cill Ó Sealbhaigh, Cill Scéith, Cill Teilleog, Cill Uachtair Lámhann) nach bhfuil in úsáid níos mó nó a bhfuil a n-eilimintí athraithe (Cill Rodáin > Cill Mhuire) agus i gcú- pla cas nil a fhios go baileach cá raibh an log.
Bhí dhá ghníomhaíocht i geeist agus, dá réir sin, dhá dhifriúla ag freagairt dóibh, ach ní hionann na briathra a úsáidtear i ngach cas: do ghraif, do scríobh, scripsit, ag freagairt teicniúil na peannaireachta; do chum, do rinne, composuit, cecinit, chan, do cheapas ag freagairt do ghníomh na cumadóireachta.
“Téigh trí mhíle go Baile Charna, cas ar dheis, ar aghaidh ar feadh sé mhíle fada, beidh tú sách tuirseach ansin, stop le haghaidh pionta Tigh Chadhain agus lean ort trí mhíle eile agus tá tú ann.
Agus, ar ndóigh, an teideal coimhthíoch Spáinneach, ach ar díth gréine, ní haon ‘Cas an laiste agus buail isteach!’ d’fháiltiú é don té a léifeadh a leithéid seo de leabhar.
Agus nuair a chonaiceadar an leanbh dúradar,‘ar son Dé pé duine gur leis an leanbh cas abhaile leis.’ Agus dúirt m’athair gur leis fhéin ab ea an leanbh agus ná rabhadar ach á thriailt féachaint cad é an fhaid a raghadh sé agus nuair a theipfeadh air go gcasfadh sé fhéin abhaile leis.
“Cas é curl é!” deireadh sé liom nuair a bhíodh ag teip orm an tsíoróip a thógaint amach as an mbosca i gceart gan í a dhoirteadh ar m’éide scoile.
Bóthar na fíréantachta a shiúlfaidh siad feasta, agus ní imeoidh siad riamh arís ar fán ná ar fuaidreamh ón bhealach cas geal sin atá siad i ndiaidh a chur rompu féin.” Ach, mar is dual don duine (ná don eagraíocht) a thiontaíonn ar an chreideamh ceart, beidh na bainc s’againne níos dílse don cheartchreideamh ná na dílseoirí is dílse amuigh.
Ba é "Ginger" (iaroifigeach sa RAF) teagascóir an ghrúpa eile, a raibh ceathrar ann, agus chuaigh muid amach ar mhionbhus le cheile Dé Sathairn go dtí an carrchlós ag Coire Cas.
Ba mhaith an rud go raibh, mar in ionad dul ó thuaidh, i dtreo Coire Cas, áit a mbíonn daoine ag sciáil, chuaigh sé siar, i dtreo Coire an tSneachda, áit a mbíonn daoine ag dreapadh!
Nuair a chuaigh mise ansin, bhí Brian Willcocks taobh amuigh agus é ag tochailt sa "*kailyard*", nó garraí glasraí, ag léiriú an dóigh le spáid a dtugtar "cas chrom" uirthi sa Ghàidhlig a úsáid.
‘Cia hé an fear baileach binnbhriathrach úd ar a bhfuil an folt cas ciardhubh agus an dá ghruaidh chorcra chomhdhearga ar láimh chlí Oisín mhic Fhinn?’ a deir Gráinne.
Cas anuas an fhuinneog sin agus cuir do shoc amach agus fiafraigh den bhean sin atá ag tarraingt orainn cá bhfuil an t-ionad siopadóireachta seo nó tá mé i mbarr mo chéille agat." Rinne Cathy mar a iarradh uirthi agus rinne sí comhrá bliotach leis an bhean ar an chosán.
Nó má chinneann ort, abair ‘Err’ nó ‘Airím fiabhras ag teacht orm, caithfidh mé imeacht!’ agus cas ar do sháil agus imigh leat go beo.
1) Cas ceol a bhfuil do chroí istigh annBa cheart go spreagfadh an ceol tú, agus go mbeadh ceangal idir é agus tú féin mar dhuine. Is éard a bheidh i gceist le do stíl phearsanta dhioscmharcaíochta ná an ceol a roghnaíonn tú agus an bealach a bheartaíonn tú an ceol sin a chur i láthair.
“Má chuirtear ar an eolas tú go raibh tú i dteagmháil le duine a bhfuil an víreas tolgtha aige, ná cas le daoine eile, cairde ná teaghlach, ná téigh ag obair, ag coláiste nó scoil, ná téigh ag imirt spóirt agus téigh le haghaidh na tástála nuair a bheidh ceann ar fáil duit.
“Moladh sa cháipéis s’acu go ndéanfaí beart ceannasach go práinneach le beatha daoine a shábháil, lena chinntiú go mbeidh an córas sláinte ábalta déileáil leis an mbrú agus ábalta seirbhísí sláinte nach mbaineann le Covid-19 a chur ar fáil chomh maith agus is féidir.” Deimhníodh 1,066 cas nua den choróinvíreas ó thuaidh den teorainn inné, an líon is mó in aon lá amháin ón Aoine seo caite nuair a bhí 14 cás níos mó ná sin ann.
Más aon slat tomhais an díoscúrsa déisteanach díobhálach a deintear coitianta ar na meáin shóisialta, tá cuid mhaith de phobal an tíre ag súil go leanfaidh Cumann Lúthchleas Gael sampla na cispheile, an hacaí agus scata spórt eile agus socruithe na bliana a chaitheamh i dtraipisí – cas paca ar an mbliain agus bíodh aici mar chúram.
Don tríú lá as a chéile, fógraíodh nach raibh cas úr ar bith den víreas i gContae Dhún na nGall rud a fhágann go bhfuil 469 cás den víreas corónach deimhnithe sa Chontae anois, bunaithe ar fhigiúirí ag an mheán oíche, oíche Aoine.
1,159 cas in achan 100,000 duine an ráta cásanna atá i nDún na nGall faoi láthair, an dara ráta is airde sa tír, i ndiaidh Contae Mhuineacháin, i gcomparáid leis an mheán ráta náisiúnta de 524.9.
Tá 278 cás nua i mBaile Átha Cliath, 69 cás nua i nGaillimh, 57 cás nua i gcontae na Mí, 52 cás nua i gCill Dara, 48 cás nua i nDún na nGall agus bhí an chuid eile den 272 cas scaipithe ar fud an Stáit.
D’fháiltigh sé rompu go croíúil le rilleadh cainte a rith uaidh mar shruthán geabach ag rith le fána: ‘Críost, Marcus, a bhuachaill, tá cuma na sláinte agus an rachmais ort, agus mothall breá cas ar do cheann.
Ná géill don fhaisean “Le do thoil, ná cas rian áirithe ná stíl áirithe cheoil gan aon chúis ach go bhfuil an-tóir air.” Nod #3.
Luaigh sé comhairle Íosa: ‘Má bhuaileann aoinne ar do leaca deas tú, cas an leaca eile freisin.’ Teoiric an Chogaidh Chóir ‘Chríostaí’ tubaisteach don Chríostaíocht Dar le Wink ní mór ceangal a bheith idir aon iarracht a déantar aghaidh a thabhairt ar fhadhb an oilc sa tsochaí ó thaobh an Tiomna Nua de agus tuiscint ar réadúlachtaí domhanda agus neamhaí.
D'iarr baill an pháirtí nach dtabharfaí cead don Teachta Bailey seasamh mar gheall ar an gconspóid a tharraing sí nuair a thug sí cas dlí in aghaidh óstáin tar éis di titim de luascán ann. Tharraing sí siar a héileamh ar chúiteamh ar an óstán ní ba dheireanaí.
D'iarr baill an pháirtí nach dtabharfaí cead don Teachta Bailey seasamh mar gheall ar an chonspóid a tharraing sí nuair a thug sí cas dlí in aghaidh óstáin tar éis di titim de luascán ann. Tharraing sí siar a héileamh ar chúiteamh ar an óstán ní ba dheireanaí.
A speaker of one of the other dialects would use **glaoch** instead of **ag cur scairte**: An bhfuil mé ag glaoch ort ag drocham?Tá verb **cas** (*meet*) can be used in different ways.
Athghabháil maoine Tuairiscitear go raibh 290 cas faoi bhráid Chlaraitheoir Chontae Chorcai le mi anuas faoi athsheilbh a fhail ar shealbhais, fhormhór acu san tithe priobhaidecha agus riaráistí morgaiste orthu, a bhi i gceist.
Cúirt an athuair ar dhúnmharú Tathar le héisteacht aris le cas inar ciontaiodh fear i ndunmharu fir on mBreasail go bhfuarthas a chorp i bpoll portaigh in aice le Lios Tuathail i mi Feabhra 2012.
Cas éignithe Deir bean as Dún na nGall, a ndearna fear í a éigniú i seomra cruinnithe in óstán i mBaile Átha Cliath in 2015, go ndearna sí cinneadh a cás a chur os comhair an phobail le cinntiú go bhfuil ainm an fhir a rinne ionsaí uirthi ag an phobal.
Rás carthanachta Tá Tomás Mac an tSaoir, ó Bhaile an Fheirtéaraigh, ag glacadh páirt an tseachtain seo I rás Rothaíochta Timpeall na hÉireann, mar pháirt d'fhoireann CAS.
Sa tríú háit atá foireann CAS fé láthair, agus na rothaithe ag gabháilt an bhóthair ar bhruacha Locha Éirne Tá airgead á bhailiú acu don gcarthanacht Cycle Against Suicide.
Rothaí Iarthar Duibhneach Tháinigh rothaí Bhaile an Fhirtéaraigh Tomás Mac an tSaoir agus an fhoireann rothaithe CAS (Cycle against Suicide) sa 3ú háit tréis doibh 2,150 KM a rothaíocht i 77 uair a chloig timpeall na hÉireann ar mhaithe le feachtas bailithe airgid.
Tuairisc faoi bhaol tuilte i mBearna Dúirt daoine áitiúla a d'fhostaigh Comhlacht Comhairleoireachta CAS le scrúdú a dhéanamh ar an gceantar i mBearna, a bhféadfadh tuilte tarlú ann, dar le Comhairle Condae na Gaillimhe, nach bhfuil aon ghlacadh acu leis an tuairisc atá déanta ag an gcomhlacht.
Covid-19 Níor tháinig aon árdú ar líon na gcásannaí deimhnithe don víreas corónach i nGaillimh, de réir na bhfigiúirí is deireanaí ón Roinn Sláinte, rud a fhágann go bhfuil 483 cas den aicíd i nGaillimh i gcónaí. Léiríonn na figiúirí seo atá cruinn suas go dtí meánoíche Dé Luain nach raibh aon chás breise i Maigh Eo le roinnt laethantaí. 570 cás atá deimhnithe uilig.