#1233688
Agus nuair a bhí armáil na himpireachta ag déanamh raitréit onóraigh anoir cuireadh complacht muscaed go Weiserberg .i.
Agus nuair a bhí armáil na himpireachta ag déanamh raitréit onóraigh anoir cuireadh complacht muscaed go Weiserberg .i.
Bhíodar an complacht sin, dhá chéad muscaed, ar dualgas garda nuair a thánadar na hAlmánaigh ina n-aghaidh, dhá mhíle muscaed ceithre chéad píce agus an oiread céanna marcach.
I moiche na maidine, sula raibh an campa ina suí chualathas bloscadh piléar agus tháinig scéala ó fhir foraire an Ghinearáil go rabhadar faoi ionsaí ag complacht de chuid an namhad.
Thug Foras na Gaeilge le fios gurb iad Aisling Ghéar a fuair an deontas is mó i mbliana as na 18 complacht a chuir isteach ar Scéim na gComplachtaí Drámaíochta.
Saighdiúirí de chuid na Argyll agus Sutherland Highlanders a bhí sa triúr, complacht a ghéill do na Naitsithe roinnt seachtainí roimhe sin i ndiaidh cúig lá troda.
Dúnadh an amharclann tuairim is deich mbliana ó shin ar chúinsí sláinte agus sábháilteachta agus bhí an complacht ‘Aisteoirí Ghaoth Dobhair’ gan aon cheannáras ó shin.
Bunaíodh complacht de na hÓglaigh i gCill Airne ar an 28 Samhain 1913, agus tá an scéal agus na sonraí ar fáil go beacht ón Athair Tomás sa leabhar speisialta seo.
Dúirt Ó Coinn gur chun leas na teanga a bheidh obair an 46 féile agus an 18 complacht drámaíochta ar ceadaíodh maoiniú dóibh.
Bhí Complacht C den reisimint chéanna faoi amhras maidir le hionsaithe ar léirseoirí an tseachtain roimhe sin, ag Magilligan ó thuaidh den chathair.
Léirigh an complacht sin dhá dhráma a scríobh Éilís dóibh: Dún na mBan trí Thine in Amharclann na Péacóige i 1994 agus Milseog an tSamhraidh in Ionad Samuel Beckett i 1997.
Ina measc, bhí Albanach arbh ainm dó James Galloway, ag a raibh an teideal Milord Dunkeld; tugadh dó complacht Éireannach ag Douai.
Ar an 29ú Iúil 1700, thréig sé complacht Morel agus é ar sheirbhís scartha ag Ardres, agus thóg sé leis dhá bheart d’éide, an claíomh a bhí aige agus beilt.
Thréig sé an complacht scartha le pósadh, agus scriosadh a ainm de clárleabhair an HRI ar an 2ú Márta 1718.
Ar an 1ú Eanáir 1764, scriosadh a ainm de chlárleabhair an HRI mar d’fhág sé an complacht de Hastanne ag Fort Bretcoie gan cead.
Ag a naoi a chlog ar maidin a fuair sé nóta, a scríobh Liam Mac Piarais, ag iarraidh air complacht Ráth Fearnáin a thionól agus dul go dtí Halla na Saoirse.
Tá sé i mbéal an phobail le fada gur mharaigh complacht áitiúil den IRA an fear mar go raibh amhras orthu gur brathadóir a bhí ann.
Tá tréimhsí oibre caite ag Gráinne go dtí seo leis an siopa leabhar Dubray Books, chomh maith leis an bhféile ealaíon i gCill Chainnigh agus an complacht amharclannaíochta Landmark Productions.
Níor éirigh léi an ceann is fearr a fháil ar iníon rí Éireann agus a complacht aisteach.
Toisc go bhfuil an rí fáilteach agus flaithiúil ní féidir leis diúltú do na héilimh nó do na mianta atá ag complacht na bhfilí, gach ceann díobh níos áiféisí ná a chéile.
Is iondúil go n-úsáideann complacht drámaíochta deis an dráma a léiriú ina mbaile féin sula dtéann siad ar camchuairt.
Le cois a bheith ina iriseoir, ina ghníomhaire teanga agus léiritheoir teilifíse, tá complacht drámaíochta dá chuid féin aige fosta.
Thoir i mbéal an ghleanna mar a rabhadar an tríú complacht i ngleic fós leis an namhaid bhí an torann lámhaigh imithe i léig, agus ó am go chéile chualamar glórtha sa dorchadas agus fir mná is easláin á dtreorú tríd an mbogach fearnóige is sailí cois abhann, nó ag dreapadh aníos faoin gcoillearnach coill is caorthainn chun iad féin a shíneadh amach go traochta ar an maolán glas raithní thíos fúinn.
Ag tagairt d’Ultaigh an tríú complachta a bhí Mathúin, an complacht céanna a raibh Toirealach Ó Conchúir ina mheirgire orthu.Nuair nár labhair Toirealach rinne Mathúin iarracht an faobhar a bhí ar a chuid cainte a mhaolú.
Ar dtús, bhí sé i gceist go n-ionsódh óglaigh as Saighleán an bheairic Oíche Nollag nó Oíche Nollaig na mBan (luadh an dá dháta in dhá ráiteas dhifriúla) ach dhiúltaigh complacht eile (Bearna Dhearg) gunnaí a thabhairt ar iasacht dóibh mura mbeadh cead acu siúd páirt a ghlacadh san ionsaí freisin.
Ghlac óglaigh as ceithre chomplacht páirt san ionsaí: Patrick King agus John Reilly as complacht Mhuine Mheá, chomh maith le Patrick Cullinane, John J. Cullinane, Thomas Kennedy, Michael agus Patrick Burns (deartháireacha), Patrick Healy, Robert Lally, Peter Dolly, Michael Jordan, Walter Costello agus Walter Coppinger.
Tá an fhoclaíocht a d’úsáid Stanford le cur síos a dhéanamh ar mharú Morris suimiúil: é ag caint faoi ‘promptly’ agus gurbh iad Complacht Chinn Mhara seachas an bhriogáid áitiúil a mharaigh é. B’fhéidir go bhfuil nod ann gur maraíodh Morris gan chead.
Is léir ón athchló ar chárta cuimhneacháin De Barra nach raibh difríocht ar bith idir ‘Poblacht’ agus ‘Saorstáit’ in intinn Ghaeilgeoirí 1920: ‘Complacht H, an chéad chath, Briogáid Átha Cliath, d’airm an tSaor-Stáit, a deirtear.
Beidh trí dhráma ar an stáitse i gcaitheamh an deireadh seachtaine: dráma nua mhuintir McDonagh, ‘Stair Wars’ Fíbín, a bhí ar camchuairt timpeall na tíre le deireanas, agus dráma nua le Mumbro Top, complacht aisteoireachta as Baile Átha Cliath.
Scríobhann PB go díreach agus go cumhachtach faoi na póilíní cúnta seo: go rabhadar ‘lonnaithe i gCaisleán Mhagh Chromtha, complacht ‘C’ na nAuxiliaries, fórsa speisialta oifigeach, fagharta i gceárta an áir; gur sceimhle an cheird a chleacht siad — gur thug Colún Reatha na Treas Briogáide a ndúshlán in áit ar a dtugtar ‘Kilmichael’.
B’fhéidir go mbeidh an t-am agam amach anseo cuairt eile a thabhairt ar an uachais feithimh sin agaibh agus go mbeidh sibh sásta éirí agus seasamh i bhur ndá líne, complacht Bhríde ar thaobh na láimhe deise, mar shampla, agus pobal Mhaitiú mar an gcéanna ar an taobh chlé, ionas go bhféadfainn na huimhreacha a áireamh agus nach mbeadh orm a bheith ag caitheamh tuairime faoin gceist a thuilleadh?
Duine acu, Peig, a inseann tríd síos, ag stop, mar dhea, nuair is gá an complacht a chur abhaile agus ag atosnú ag teacht chun an tí dóibh arís, agus mar seo siar amach nó go stadtar ar fad.
‘This survey was to comprise natural history, geology, history, archaeology and philology, the last because Lhuyd was very sensibly aware that a knowledge of the Celtic languages was indispensable for anyone who proposed to approach the study of the antiquities, literature, place-names, and natural history of the Celtic countries’ (Campbell agus Thomson), Bhí sé féin agus complacht bheag ag taisteal agus ag bailiú ar feadh cúig bliana.
‘Agus ó Mheán Fómhair 1920 go dtí an sos comhraic i mí Iúil 1921, bhíodh sé ar diúité go rúnda ag Arm Poblachtach na hÉireann i dTrá Lí, ag Complacht B de Bhriogáid Chiarraí Uimhir 1’ (Ó Glaisne).
Chuaigh complacht d’Óglaigh Bhaile Átha Cliath go Luimneach ar 23 Bealtaine 1915 chun a bheith páirteach i bparáid ann agus nuair a bhailigh slua mór de mhuintir na cathrach le cur ina n-aghaidh d’fhéach an Mongánach chuige go dtabharfadh beagán d’fhir na Cuallachta cúnamh dóibh chun a raidhflí a thabhairt slán abhaile leo ar thraein Bhaile Átha Cliath.
Arís ar lch 45 (a), deirtear linn i dtaobh na dtréaniolraí a chríochnaíos ar –(a)í go bhfuil na hainmfhocail ilsiollacha in –éir, -eoir, -úir firinscneach ‘seachas corrcheann mar altóir, seanmóir’ agus go bhfuil na hainmfhocail ilsiollacha in –cht, -úint, -irt baininscneach ‘seachas cúpla ceann mar comhlacht, complacht, gnólacht.’ B’fhearr na heisceachtaí uile a lua go soiléir sa dá chás.
Thoir i mbéal an ghleanna mar a rabhadar an tríú complacht i ngleic fós leis an namhaid bhí an torann lámhaigh imithe i léig, agus ó am go chéile chualamar glórtha sa dorchadas agus fir mná is easláin á dtreorú tríd an mbogach fearnóige is sailí cois abhann, nó ag dreapadh aníos faoin gcoillearnach coill is caorthainn chun iad féin a shíneadh amach go traochta ar an maolán glas raithní thíos fúinn.
complacht an leitionant-chornail Bairéad, agus murach go raibh a fhios agam go rabhadar a bhformhór gan chótaí gan bhróga agus ar bheagán armlóin ba bheag a cheapfadh, a deirim liom féin, nach iad tercios dhlútha Mhansfelt is Wálanstaen nó briogáidí Lochlannacha Ghustavus féin a bhí amach romham.
Ghlaoigh sé chuige an drumadóir óg ansin agus d’ordaigh dhó scéala a bhreith chuig an leitionant-chornal a rá go raibh garda ón dara complacht le cur mórthimpeall na távairne agus fál cosanta le tógáil idir an tsráid is an bóthar agus buíon eile le cur ar garda ansin.
Go moch roimh shoilsiú an lae, i gcampa na himpireachta cuireadh cornal agus reisimint dragún, cheithre chéad marcach Bavárach maille le complacht dhá chéad muscaed ón Tír Íseal, soir thar an gcriathrach chun neart an namhad a fhéachaint.
Ghabh imní na hUngáraigh ar a fheiscint dóibh go rabhadar gafa i sáinn idir eite dheis armáil na himpireachta agus an complacht coisithe sin a bhí ag cosaint an droichid orthu agus, ar a fheiscint sin don chaiptín Mac Dhónaill agus ar a fheiscint dó an líon mór dá bhuíon féin a bhí ar lár, d’ordaigh sé téarmaí a thairiscint don mharcshlua.
Chuir sé é féin in aithne dhon chaiptín ar dtús, a rá gurb é an píceadóir Eoghan Mac Conaola é as complacht an leitionant-chornail, ansin ghabh sé leithscéal leis a rá go raibh sé tagtha le finné fírinneach, mar a thug sé féin ar an saighdiúir a bhí lena ais, a d’inseodh scéal na Saltrach dhúinn .i.
Ba chuimhin leis píosa ordanáis a bhain le complacht an Phrionsa Leonail: seod den mbróinse, miontsabhail de ghunna mór, agus a chíocraí is a bhí a dhúil féin ann, dúil chomh tréan leis an bpeaca!
Sháraigh seisean a chuid orduithe nuair a sheol sé an Complacht Taca de na Paraisiútaigh isteach i dTaobh an Bhogaigh, áit nach raibh eolas acu air, i gcúinsí a bhí le tuiscint acu bheith dainséarach, agus é amuigh orthu gur shaighdiúirí brúidiúla iad - nó ar a laghad, nár nós leo bheith róchneasta.
Bíodh is go raibh an Ghaeilge ar a toil aici óna hóige, níor thosaigh sí ag scríobh i nGaeilge (taobh amuigh den chóras oideachais) go dtí go bhfuair sí iarratas ó Chlíodhna Ní Anluain nuair a bhí Amharclann de hÍde ar an bhfód sna 1990idí agus an complacht sin ar thóir bundrámaí Gaeilge le stáitsiú.
Thréig Éireannach amháin an complacht ag súil, b’fhéidir, go mbeadh sé ábalta sleamhnú isteach i gcomplacht eile Éireannach; gabhadh é; tharraing Dunkeld é os comhair cúirt mhíleata … Fear arbh ainm dó Patrick Murphy, 33 bliana d’aois ó Áth Cliath a bhí pósta le Griselle MacManus, ab ea é.
Ag an am sin, bhí cead ag fir shaibhre complacht faoi leith a eagrú ar a chostas féin – aonaid nárbh Reisimintí an Rí iad agus nach raibh faoi na rialacha míleata a choimeád smacht dian go leor ar na fir.
Níos déanaí, glacadh leis i nGardaí an Rí, complacht De La Luzerne faoin Diúic de Noailles, aonad in a raibh sé ar feadh deich mbliana, ach níor tháinig a shláinte ar ais chuige riamh.
Glacadh leis ar an 4ú Deireadh Fómhair 1731.Ar an 2ú Iúil 1734, scriosadh ainm Thomas Davis, saighdiúir i gcomplacht Duchesne ar seirbhís scartha ag Le Havre de réir chlárleabhair an HRI mar tréigtheoir toisc gur thréig sé an complacht ar an 2ú Bealtaine 1734; níor fhill sé agus níor cloiseadh uaidh níos mó.
Ag an am sin, bhí cead ag fir shaibhre complacht faoi leith a eagrú ar a gcostas féin – aonaid nárbh Reisimintí an Rí iad agus nach raibh faoi na rialacha míleata a choimeád smacht dian go leor ar na fir.
Níos déanaí, glacadh leis i nGardaí an Rí, complacht De La Luzerne faoin Diúic de Noailles, aonad ina raibh sé ar feadh deich mbliana, ach níor tháinig a shláinte ar ais chuige riamh.